Dijital Mamografi

Meme görüntülemesinde yeni bir teknoloji olan Dijital Mamografi, artık meme hastalıklarının teşhisinde ve meme kanseri taramasında temel tanı yöntemi oldu. Klasik mamografiden farklı olarak, elektronik algılayıcılar kullanarak dijital ortamda görüntüler elde ediliyor. Daha sonra bu görüntüler yüksek çözünürlüklü özel monitörlere sahip CAD programlı iş istasyonunda değerlendiriliyor. Bu iş istasyonunda, büyütme, ölçüm ve kullanılan X-ışının dozuna bağlı olmadan kontrast ayarı gibi bir çok işlem yapılabiliyor.  Memorial Hastanesi Radyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Ebru Banu Türk ve Uz. Dr. Nilgün Güldoğan Yıldırım, dijital mamografi incelemeleri hakkında bilgi verdiler.

TARAMA MAMOGRAFİSİ NEDEN ÖNEMLİDİR?
Meme kanseri kadınlarda ölüm oranı en yüksek kanser türüdür. Kadınların 70 yaşına kadar %13’ünde meme kanseri gelişme riski vardır. Kanserin kitle haline gelmesi birkaç yıl veya daha uzun sürebilir. Tümör erken dönemde herhangi bir şikayete neden olmayabilir. Eğer bu aşamada yakalanırsa tedavi şansı çok yüksektir. Tarama mamografisinin amacı, kitlenin hastanın veya muayene eden doktorun eline gelecek boyuta ulaşmadan yakalanmasıdır. Tarama mamografisinin düzenli olarak yapıldığı ülkelerde meme kanserine bağlı ölümlerde % 30 oranında azalma görülmektedir.

BİR KADIN KAÇ YAŞINDA VE NE SIKLIKLA MAMOGRAFİ ÇEKTİRMELİDİR?
40 yaşından sonra her kadın yılda bir kez mamografi çektirmelidir. Daha genç yaşlarda tarama ise klinik muayene ile gerek görüldüğünde yapılabilir. Yüksek risk grubundaki genç kadınlar da aile ve yakın akrabalarda meme kanseri varsa mamografi ile tarama aile ve yakının kanser tanısı aldığı yaşın 10 yıl öncesinden başlamalıdır. Ailevi risk taşıyanlarda 30 yaşından itibaren mamografi çekilmeli, buna ek olarak ultrason ve MR inceleme de yapılmalıdır.

DİJİTAL MAMOGRAFİNİN GELENEKSEL MAMOGRAFİDEN FARKI NEDİR?
Hem geleneksel mamografi de hem de dijital mamografide üstte bir X ışını tüpü, altta ise meme dokusunun üzerinde sıkıştırıldığı bir plaka vardır. Klasik mamografide X-ışını memeyi geçerek filme ulaşır. Dijital mamografide X ışını memeyi geçtikten sonra yüksek çözünürlüklü elektronik detektörler tarafından algılanır ve görüntüler önce dijital ortamda elde edilir. Bu görüntüler yüksek çözünürlüklü büyük monitörlerde incelenir.

DİJİTAL MAMOGRAFİNİN ÜSTÜNLÜKLERİ NELERDİR?
İnceleme süresi kısadır. Çekimden sonraki 1 dakika içinde görüntüler ekrandan izlenebilir. Radyasyon dozu klasik mamografiden daha düşük görüntü kalitesi daha yüksektir. Mikrokalsifikasyon( düzensiz küçük kireçlenme odakları) ve küçük lezyonlar daha kolay ayırt edilebildiğinden fibrokistik meme dokusunu değerlendirmeyi kolaylaştırmaktadır. Ayrıca görüntüler dijital ortamda arşivlenmekte ve dijital olarak aktarılabilmektedir.

MAMOGRAFİ ÇEKİMİ ÖNCESİ NASIL BİR HAZIRLIK GEREKİR?
Herhangi bir ön hazırlık gerekmez. Mamografi çekimi için ideal zaman adet dönemi bittikten sonraki ilk hafta olmakla birlikte diğer günlerde de çekilebilir. İncelemenin yapılacağı gün deodorant veya pudra kullanılmamalıdır. Hasta gelirken, varsa eski mamografilerini mutlaka yanında getirmelidir. Eski ve yeni filmler arasında meme dokusundaki küçük bir değişiklik kanser belirtisi olabilir. Eski filmlerde de aynı şekilde var olduğu düşünülen bir lezyonun iyi huylu olduğu söylenebilir. Böylelikle hasta gereksiz bir biyopsiden kurtulmuş olur.

MAMOGRAFİ ÇEKİMİ NASIL YAPILIR?
Mamografi çekiminde meme 2 plastik tabaka arasında sıkıştırılarak genellikle 2 farklı pozisyonda görüntü elde edilir. Sıkıştırmanın nedeni hastanın hareketini azaltmak, daha keskin görüntü oluşturabilmek ve düşük doz radyasyon kullanabilmektir. İnceleme sırasında uygulanan baskı nedeni ile memelerde ağrı hissedilebilir. Kısa sürede ağrı kendiliğinden geçecektir. Çekim mamografi teknisyenleri tarafından gerçekleştirilir. Çekim odasında teknisyen ve hastadan başka kimse bulunmaz. Hastanemizde işlem bayan teknisyenler tarafından yapılmaktadır.

MAMOGRAFİ SIRASINDA ALINAN RADYASYONUN RİSKİ VAR MIDIR?
Meme kanserinin sıklığı ve erken tanının önemi düşünüldüğünde radyasyonun riski önemsiz kalmaktadır.
Alınan doz çok düşük olup kanıtlanmış herhangi bir zararı yoktur. Bu çekim sırasında alınan ortalama doz, 0.7mSv olup bu doz normal günlük hayatta 3 ay içerisinde çevreden de alınmaktadır.

MAMOGRAFİ İLE BÜTÜN MEME KANSERLERİ SAPTANABİLİR Mİ?
Dijital mamografi meme kanserinin teşhisinde en başarılı yöntemdir. Ancak kitlelerin bir kısmı mamografi ile görülememektedir. Özellikle meme dokusu yoğun olanlarda küçük kitleleri görmek zordur. Bu tip meme yapısı olan kadınlarda mamografi ile birlikte ultrasonografi, gerekirse MR da yapılması önerilmektedir.

Kaynak: Memorial Hastanesi web sitesi
(www.memorial.com.tr)