Diyabet Benim Arkadaşım Gibi

Söyleşi: Demet DEMİRKIR

Türk Çocuk ve Adolesan Diyabetikler Derneği öncülüğü ve Novo Nordisk işbirliğiyle çocuklar ve yakınlarına kolaylık sağlamak adına “Diyabetle Yaşamak” belgeseli çekildi. Bir basın toplantısıyla tanıtılan belgeselde Tip 1 diyabet ve nedenleri, diyabetin belirtileri, diyabet tanısı, tip 1 diyabette tedavi, diyabet ve beslenme, diyabet ve egzersiz, insülin tedavisi, insülin uygulaması, diyabetli çocuğun uzun süreli izlemi, kan şekeri düşmesi ve yükselmesi, diyabetli çocuğun ve ailesinin psikolojisi, diyabet kampları hakkında bilgiler yer alıyor.

Türk Çocuk ve Adolesan Diyabetikler Derneği üyesi olan Aslıay Erişmiş, “Diyabetle Yaşamak” Belgeseli’nde oynayan Tip 1 Diyabet hastalarından biri.

Aslıay Erişmiş, 10 yaşında 4 yıldır diyabet hastası bir çocuk, tavırlarını gördüğünüz zaman onu bir çocuk değil olgun bir insan sanabilirsiniz. Annesine, “Aslıay, sonuçta bir çocuk şeker, çikolata yemek istemiyor mu?” dediğimiz zaman aldığımız cevap şaşırtıcıydı, “Aslıay, hastalığının farkında olduğu için şeker, çikolata istemiyor.”

“Şeker hastalığı benim arkadaşım gibi” diyen Aslıay, çikolata ya da şeker yediği zaman yediklerini dengede tutmak zorunda kalıyor. Hastalığın getirdiği olgunluk mu bu bilinmez ama diyabetli olduğu için yaşam şeklinden şikâyet eden pek çok insana örnek teşkil edebilecek; yaşı küçük, aklı büyük bir çocuk o…

İşte Aslıay Erişmiş ve annesi Hicran Erişmiş ile diyabet sohbetimiz…

“ASLIAY ERİŞMİŞ: ŞEKERİMİ ÖLÇERKEN ARKADAŞLARIMIN BAKMALARINI İSTEMİYORUM”

. Aslıay, kaç yaşındasın, okula gidiyor musun?
“10 yaşımdayım, dördüncü sınıfa gidiyorum.”

. Ne zamandan beri diyabetle yaşıyorsun?
“Dört seneden beri diyabetle yaşıyorum, iğne yapıyorum.”

. Diyabetin ne olduğunu biliyor musun?
“Şeker hastalığı. Pankreasım çalışmadığı için diyabetim var. İnsülin alınıyor ve şeker ölçülüyor. Diyabetli olduğumuz için düzenli yemek yemeliyiz ve iğne olmalıyız.”

. Okulda, evde, dışarıda oyun oynarken, seyahat ederken ne gibi zorluklar yaşıyorsun?
“Zorluk yaşamıyorum. Bazen okulda aniden şekerim düşebiliyor. Şekerimi ölçerken arkadaşlarımın bakmalarını istemiyorum, bu yüzden biraz tedirginim.”

. Öğretmenin mi müdahale ediyor şekerin düştüğü zaman?
“Hayır, ben kendim şekerimi ölçebiliyorum, dersteysem eğer şekerimi ölçmek zorunda kalmıyorum, hemen meyve suyumu içebiliyorum. Eğer teneffüsteysem şekerimi ölçebiliyorum.”

. Senin yaşında olup adı şeker ama kendi şeker olmayan bu hastalığa yakalananlara ne önermek istersin?
“Çok şeker yememelerini, dikkatli olmalarını ve düzenli yemek yemelerini öneririm.”

“ANNE HİCRAN ERİŞMİŞ: ASLIAY’IN DİYABETİK OLDUĞUNU ÖĞRENDİĞİMİZDE ŞOK OLDUK”

. Çocuğunuzun diyabetli olması sizi nasıl etkiledi?
“Aslıay, altı yaşında anaokuluna giderken diyabet hastası oldu, ilk duyduğumuzda şok olduk. Karın ağrısı şikâyetiyle hastaneye götürdük, serum taktılar sonra bizi eve gönderdiler. Serum şekerli olduğu için kızımın şekeri 800’e yükseldi. Cerrahpaşa Üniversitesi Hastanesi’ne götürdük stajyer doktorlar şeker komasına girmiş dedi. Komaya girdiğini söyledikleri zaman şok olduk, orada yer yoktu. Bizi acil şekilde Çapa Hastanesi’ne gönderdiler. Bir gece yoğun bakımda yattı, ertesi sabah 03.00 sıralarında kendine geldi ve normal odaya geçirdiler. Bize 15 gün orda kıdemli hasta diye hitap ettiler, çok çabuk iyileşti.

Önce çok korktuk ne yapacağız diye ama psikologumuz hiçbir şey olmayacak, kaldığınız yerden devam edeceksiniz. Hastalık hiç yokmuş gibi davranacaksınız dedi.
Ömür bittiği zaman her şey bitiyor, hastalıkların hepsi mazeret. Biz pozitif yaklaşıyor ve hiç yokmuş gibi davranıyoruz.”

. Diyabet, ailenizde genetik mi?
“Genetik değil, ne anne ne de baba tarafında yok. Tip2 diyabetliler var, onlar da 50 yaşından sonra diyabetli olmuşlar. Tip1 hiç yok”

. Çocuğunuz diyabetten etkileniyor mu?
“Etkilenmiyor, biz sitede oturuyoruz. Parka da havuza da kendi başına gönderebiliyorum. Aslı kendisini idare edebiliyor ben olmasam da. Şekeri düştüğü zaman hemen anlıyor, yanında şeker taşıyor ve hemen ağzına atıyor. Dört senedir hiç bayılmadı, okulda da beden eğitimi derslerinde her şeyi yapabiliyor, şekerinin düşeceğini anladığı zaman kenara çekilebiliyor. Öğretmenleri de çok yardımcı oluyor, iyi idare ediyoruz”

. Aslıay sonuçta bir çocuk şeker ya da çikolata yemek istiyordur o zaman ne yapıyorsunuz, nasıl frenliyorsunuz?
“Yemiyor, markete gidiyoruz, çikolata reyonlarını gezerken alıyor ama aslında karbonhidratlarını dengeliyoruz. Ekmeği çok fazla sevmez, ekmek yemiyor onun yerine karbonhidratı düşük olan bir çikolata yiyebiliyor ya da pasta yiyebiliyor.

Aslıay altı yaşında da böyleydi, okulda doğum gününe falan gittiği zaman öğretmenine, ‘Öğretmenim siz benim pasta payımı ayırın, ben meyve saatimde yiyeceğim’ diyordu. Öğretmeni de kutlamayı, meyve saatlerine getirirdi sağ olsun.”

. Diyabetliler için özel çikolatalar var, onları mı tüketiyor?
“O çikolataları pek istemiyor. Okula farklı bir şey götürdüğünde arkadaşlarından tepki çekiyormuş. ‘Benim farklı bir şey yediğimi görünce bir sürü soru soruyorlar’ diyor o yüzden tercih etmiyor.”

. Arkadaşlarının ilgisinden rahatsız mı oluyor?
“İlk zamanlar hoşuna gidiyordu. Herkes onunla ilgileniyordu bu durum onu mutlu ediyordu, dikkat çektiği için sürekli şekerini ölçüyordu. Artık herkes bildiği için umursamıyorlar ve bakmıyorlar o da ölçmüyor. Her zaman ölçmüyoruz zaten şekerini, iğne yapacağımız zaman ölçüyoruz. Artık ne yediğinde ne kadar yükselebileceğini biliyoruz”

. İğneyi neresinden olmayı tercih ediyor?
“Göbek, bacak ve kollarından yapıyoruz. Günde beş kez iğne oluyor. İğnesini kendi yapabiliyor, dolma kalem şeklinde olduğu için rahat. Enjeksiyonu kullanamaz içinde hava bırakır, ben de enjeksiyonu tercih etmiyorum. Öğlenleri tam gün okula gidiyor ben sadece dozlarını söylüyorum, eğer yanına gidemeyeceksem yanına telefon veriyorum ya da öğretmenleriyle irtibata geçiyoruz. Bugün şekerim şu kadar çıktı kaç doz yapayım diyor, dozu söyledikten sonra kendisi yapıyor zaten.”

. İğnesini okulda nerede yapıyor?
“Ben okul aile birliğindeyim genelde oradaki odaya geliyor ya da sınıfta kendisi yapıyor.”

. Şeker hastası çocuğu olan ailelere ne önerirsiniz?
“Çocuklarına hasta gibi davranmamalarını öneririm öncelikle. Bizim okulda bir tane daha diyabetli çocuk var ve çocuğu sınıftan dışarıya hiç çıkarmıyorlar. Neredeyse hiç oyun oynamıyor. Kaç kez konuşmama rağmen yine de çocuğu dışarıya bırakmıyorlar. Mutsuz oluyor, kendine güvenemiyor çocuk ve ikinci kattan aile birliği odasına gelemiyor; bana bir şey olacak diye. O çocukta üç senedir diyabetliymiş, üç sene olmasına rağmen durum bu. Çocuklar özgür kalmalılar çünkü biz her zaman yanlarında olamayabiliriz.”