Diyabete Bağlı Göz Hastalıkları

Mart 5, 2021 - 01:28

Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Murat Öncel, Atv Avrupa ekranlarında yayımlanmakta olan “Esra Kazancıbaşı İle Sağlığım İçin Herşey” programına katıldı.

Şeker hastalığı gözü nasıl etkiliyor? Şeker hastalığı tanısı almış kişilerin ne sıklıkla bir göz hekimine başvurmaları gerekir? Erken dönemde lazer tedavisi yapılmadığı ve gözdeki ince damarların etkilendiği durumlarda hastaların görmeleri nasıl etkileniyor? Vitrektomi ameliyatı hastanede yatmayı gerektiriyor mu? Nasıl bir anestezi uyguluyorsunuz? Sarı nokta hastalığı nedir kimlerde görülür? Tavuk karası hastalığının tedavisi var mı?

Prof. Dr. Murat Öncel, Esra Kazancıbaşı’nın sorularını yanıtladı.

. Şeker hastalığı gözü nasıl etkiliyor?

“Şeker hastalığı, insan vücudundaki ince damarları etkiliyor. Bu ince damarlar da kalp, böbrek, beyin ve gözde daha çok bulunuyor. Göz daha hassas bir organ olduğu için buradaki bozuklukları biz daha erken dönemde teşhis edebiliyoruz. Erken teşhis çok önemli çünkü şeker hastalığı gözde hiçbir ağrı olmaksızın hatta görmeyi de bozmaksızın gözdeki damar sistemini bozmuş olabilir. Erken dönemde hastayı yakaladığımız zaman hastaya, ‘sende şeker hastalığının bir takım yan etkileri başlamış hemen lazer tedavisine başlayalım’ diyebiliriz. Lazer tedavisiyle mevcudu koruyabiliriz.

Şeker hastalığı, 55-60 yaşından daha genç kişilerde, az görmenin bir numaralı nedenidir. Kendimize ne kadar iyi bakarsak, şekerimizi ne kadar iyi kontrol altında tutarsak şeker hastalığının gözdeki bozukluklarını o kadar geciktirmiş oluruz.”

. Şeker hastalığı tanısı almış kişilerin ne sıklıkla bir göz hekimine başvurmaları gerekir?

“Şeker hastalığı tanısı konduğu an hemen göz doktoruna gitmesi gerekiyor. Belki o kişide birkaç aydır, belki bir iki yıldır şeker hastalığı mevcuttur ve hasta bunun farkında olmayabilir. Bu durumda şeker hastalığı gözü bozmuş olabilir. Daha sonra da 7-8 ayda bir mutlaka kontrol edilmelidir.

Tip 1 dediğimiz gençlerde görülen ve insüline bağlı şeker hastalığında göz,Tip 2 dediğimiz yaşlılarda görülen şeker hastalığına göre çok daha fazla etkileniyor.Dolayısıyla gençler daha sık kontrol edilmelidir. Tip 2’lerin ise senede bir göz doktoruna gitmeleri yeterlidir.”

. Erken dönemde lazer tedavisi yapılmadığı ve gözdeki ince damarların etkilendiği durumlarda hastaların görmeleri nasıl etkileniyor?

“ Erken dönemde tedavi edilmediğinde gözdeki damarların geçirgenliğine bağlı olarak makulada sıvı birikimine bağlı olarak ödem olur; buna makula ödemi diyoruz. Böyle bir durumda önemli derecede görme kaybı olur. Eskiden bunun hiçbir tedavisi yoktu son yıllarda göz içerisine verdiğimiz bir takım ilaçlarla makule ödemini tedavi edebiliyoruz hatta hastaların görmesi artıyor.

Daha ileriki dönemlerde ise gözün içersinde ağaç dalı gibi yeni damarlar giriyor, damarlarda kıvrım artışı oluyor ve göz içinde kanamalar oluşuyor. Bu durumda hasta, birden bire görmemeye başlıyor. Böyle durumlarda daha komplike ve daha zor olan vitrektomi dediğimiz bir ameliyat yapıyoruz. Vitrektomi ameliyatında çok ileri teknolojik aletler kullanıyoruz. Teknolojideki son gelişmeler sayesinde artık bu ameliyatları dikişsiz yapabiliyoruz çünkü aletlerin çapı bir milimetreden yarım milimetreye indi. Dikişsiz ameliyatlar hasta için çok daha konforlu; iyileşme süresi daha kısa ve işine daha erken dönemde dönebiliyor.”

“VİTREKTOMİ AMELİYATI OLANLAR AYNI GÜN TABURCU OLUYOR”

. Vitrektomi ameliyatı hastanede yatmayı gerektiriyor mu? Nasıl bir anestezi uyguluyorsunuz?

“ Bu ameliyatlar doktordan doktora göre değişiyor. Tecrübeyle doğru orantılı olan ameliyatlardır. Hastalık ne kadar erken teşhis edilir ve hasta ne kadar erken ameliyat olursa, ameliyattan sonraki başarı oranını da o daraca yüksek oluyor. Doktorun tecrübesine göre de ameliyat süresi değişiyor. Eskiden 2 saatte yaptığımız ameliyatları şimdi yarım saatte gerçekleştirebiliyoruz. Yüzde 90-95 lokal anestezi altında yani hastayı bayıltmadan yapıyoruz. Hasta ameliyat olduğu gün taburcu olup evine gidebiliyor.”

. Şeker hastalığı ilk evrede gözlerdeki damarları etkilemişken hastaya lazer tedavisi uyguladınız. Bir kere lazer tedavisi yapmak yeterli oluyor mu yoksa zaman zaman tedavinin yenilenmesi gerekiyor mu?

“ Lazer tedavisiyle mevcudu koruyoruz; görmeyi artırıcı bir fonksiyonu yok. Lazer tedavisi bir ameliyat değil ofiste, muayenehanede veya herhangi bir yerde yapılabilen gayet basit bir tedavi; ağrısı, sızısı yok. Bazen bir seans, bazen üç seansta gerçekleşiyor. Hastalar maalesef biraz geç dönemde bize başvuruyorlar. Erken dönemde kontrollerini yapıp erken dönemde bu lazer tedavisini uygularsak birçok hastanın gözlerini kurtarıyoruz o zaman ameliyat olmasına gerek kalmıyor. Ameliyat olması gerektiğinde de Vitrektomi dediğimiz ameliyatla görme çok artıyor.”

“DİYABETİK RETONİPATİ HASTASINDA KATARAKT, GLOKOM VE SARI NOKTA HASTALIĞI GÖRÜLME RİSKİ DAHA FAZLADIR”

. Diyabetik retonipati tanısı alan kişilerde gözle ilgili başka problemlere de rastlanıyor mu?

“ Diyabetik retinopati hastası olan kişilerde katarakt, glokom dediğimiz göz tansiyonu görülme riski biraz daha yüksektir. Bu tür hastalar hem göz tansiyonu hem de katarakt yönünden mutlaka takip ya da tedavi edilmelidir. Yine bu hastalarda sarı nokta hastalığı da görülebilir.”

. Retinayla ilgili başka ne tür hastalıklar var?

“ Retinayla ilgili bir sürü hastalık var ama bunlar içersinde 55-60 yaşından gençlerde az görmenin bir numaralı sebebi şeker hastalığının gözde yaptığı bozukluklardır. 55-60 yaşından daha yaşlılarda ise en sık görülen hastalık makula dejenerasyonudur ama halk bunu daha kolay anlasın diye biraz da sarımsı renk olduğu için sarı nokta hastalığı diyoruz.”

. Yaşa bağlı sarı nokta hastalığı kaç yaşlarda görülmeye başlanır?

“ Sarı nokta hastalığı 50-55 yaş arası yüzde 2 görülürken 75 yaşından sonra nerdeyse her iki insandan birisinde görülüyor. Dünyadaki yaşlı nüfus oranı arttıkça bu hastalığın görülme oranı da artıyor.”

. Sarı nokta hastalığı görmede ne tür yakınmalara yol açıyor?

“ Hasta etrafı görüyor ama baktığı yeri göremiyor. Dolayısıyla kitap okuyamıyor, televizyon seyredemiyor, araba kullanamıyor. Hayat kalitesini çok etkiliyor ama şeker hastalığı gibi tam bir körlük yapmıyor.”

. Sarı nokta hastalığı tanısı konulan birine ne tür tedaviler uyguluyorsunuz?

“ Aslında eskiden hiçbir tedavisi yoktu. Şu anda da bir tedavisi yok ama son yıllarda ki gelişmeler ile göz içine verdiğimiz bir takım ilaçlarla en azından ilerlemeyi durduruyoruz. Dolayısıyla erken teşhis çok önemlidir. Erken teşhis için yapılacak test çok basit; hepimiz evimizde yapabiliriz. Herhangi bir kareli kâğıt alıp göse 30 cm mesafede tutalım ve bir gözümüzü kapatıp ortadaki noktaya bakarken çizgilerde herhangi bir yamukluk, eğrilik görürsek mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Erken tanıyla bazı hastalarda yüzde 30 iyileşme sağlanabiliyor. Göz içine ilaç enjekte ediyoruz bunu birer ay arayla 3 defa yükleme dozun şeklinde veriyoruz. Gerekirse bir ömür boyu bu ilacı göz içine verebiliyoruz. Ağrısız, sızısız bir işlem ve hiçbir yan etkisi yok.”

. Retinada görülen “tavuk karası” hastalığının tedavisi var mı?

“ Maalesef tedavisi henüz yok; araştırma safhasında. Tiptaki adı retinitis pigmentosa.”

. Ne tür görme problemleri retinada bir hastalık olduğunu gösterir ve hekime başvurmak gerekir?

“Kareli kâğıt testi dediğimiz bu testi hepimiz yapabiliriz. O kareli kâğıtta eğrilik, yamukluk görüyorsak hemen bir göz doktoruna başvurmalıyız. Şeker hastalığı olan kişilerin mutlaka senede bir göz doktoruna gitmesi gerekiyor.

Şimşek çakması, yanıp sönen ışıklar, göz önünde görülen siyah noktalarda birden bire artma on binde bir görülen retina yırtığının erken belirtisi olabilir. Bu tür şikâyeti olan kişilerin de mutlaka göz kontrollerini yaptırması gerekir.”