Diyabetik Ayak ve Hiperbarik Oksijen Tedavisi

Bilindiği gibi  “diyabetik ayak” dünyada ve ülkemizde diyabet hastalarının karşı karşıya kaldığı en önemli problemlerden biridir. Her 100 diyabet hastasından 20’si yaşamında en az bir kez bu problemle karşılaşmaktadır. Travmaya bağlı olmayan amputasyonların ( ayak-bacak kesilmesi) yüzde 50’sinden fazlası, diyabetik ayak sorunu nedeniyle  yapılmaktadır.

Hastaların yaşam kalitelerini düşüren, iş gücü kaybına neden olan ve tedavisi oldukça pahalı olan bu komplikasyonun önlenmesinde başlıca etken eğitimdir. Diyabet hastalarına verilecek eğitimle amputasyon yapılması gerekecek vakaların en az %50 azalacağı düşünülmektedir.

Diyabet hastalarının özellikle bacaklarında tutulum yapan diyabetik nöropati (sinir hasarı), duyu kaybına (ağrı, sıcaklık, dokunma hissetmeme) , ayakta şekil bozukluğuna ve terleme gibi fonksiyonların bozulmasına yol açmaktadır. Tüm bunların sonucu olarak hastalar fark etmeksizin ayaklarında yaralar açılmakta , bu yaralar hızla ilerlemekte ve infekte ( mikrop kapmak) olmaktadır. Diyabet hastalarında meydana gelen dolaşım bozukluğu ve damar tıkanıklıkları da yaraların tedavisini güçleştirmektedir. Ayakkabı vurması sonucu açılan küçücük bir yaranın ayak kesilmesine hatta daha yukarı seviyelerden kesilmelere sebep olduğuna sıkça şahit oluyoruz.

Diyabet hastalarımıza düşen başlıca görev doktor kontrollerine düzenli olarak gitmek ve hekimlerince verilen tedavileri harfiyen yerine getirmektir. Ayak bakımını öğrenmeleri ve bu konuya titizlikle yaklaşmaları ayaklarında yara oluşmasını engelleyecektir. Ayak bakımından kastımız pedikür yaptırmak değil, konusunda uzman bir doktordan, diyabet hemşiresinden ya da  podiatristten eğitim almak ve bunu uygulamaktır.

Bazen diyabetik ayak yaraları kaçınılmaz olur, bu durumda hastaların vakit kaybetmeden hekimlerine başvurmaları gerekir. Tedavi için pek çok hekim işbirliği yapar. Endokrinolog, ortopedist, plastik cerrah, damar cerrahı, nörolog….vs. Tedavi aşamasında ,diyabetik yaraların ilerlemesini önleyen ve iyileşmesini hızlandıran bir yöntem de ülkemizde adı yeni yeni duyulan ve kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşan hiperbarik oksijen tedavisidir. Hiperbarik oksijen tedavisi normalde bulunduğumuz (deniz seviyesinde 1 atmosfer) basıncın 2-3 katı basınçlarda hastaya %100 oksijen verilerek uygulanan bir tedavi yöntemidir.

Hasta öncelikle bir hiperbarik tıp uzmanınca değerlendirilir, basınca maruz kalmasında bir sakınca var mı, bu tedaviden fayda görür mü buna karar verilir, gerekli görülürse ek tetkikler istenir. Hasta tedaviye kabul edildiği takdirde, bütünüyle basınçodasına alınır ( sadece ayakları değil !) basınç yavaş yavaş arttırılır, bu sırada kulaklarda dolgunluk hissi olabilir. İstenen basınca gelindiğinde oksijen maskeleri takılır ve hasta %100 oksijen solur, yani oksijeni akciğerleri yoluyla alır. Bu tedavi ile oksijensiz kalan bölgelerde oksijenlenme sağlanır, bu nedenle görevini yapamayan hücreler de görevlerini yerine getirme yeterliliğine ulaşırlar. Bakterilerin çoğalması engellenir, bakterilerin salgıladığı zehirler engellenir ve yara iyileşmesini hızlandıran maddelerin üretimi ( kollajen gibi) sağlanmış olur, yeni damar oluşumları ile bölgenin beslenmesi desteklenir. Her hastanın yapısı ve hastalık karakteri farklıdır bu nedenle hastaların günde kaç seans gireceği, toplam kaç seans tedavi göreceği hiperbarik tıp uzmanınca belirlenir. Bu tedavi yöntemiyle iyileşme hızlanır, amputasyon düzeyi aşağılara çekilir, hastanede yatış süresi kısalır, hasta normal yaşantısına daha hızlı döner ve dolayısıyla tedavi masrafları ve iş gücü kaybı da azalır.

Kaynak: Hisar Intercontinental Hospital web sitesi
(wwww.hisarhospital.com)