Diyabetin Tanısındaki ve Takibindeki Son Gelişmeler

Diyabetin tanı ve tedavisindeki son gelişmeler nelerdir? Yapay pankreas ya da insülin pompası nasıl bir cihazdır? Diyabetin takibindeki son gelişmelerin hastalığın tedavisindeki ve organ hasarının önlenmesindeki avantajları nelerdir?

Nazif Bağrıaçık Diyabet ve Obezite Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu ve Nazif Bağrıaçık Diyabet ve Obezite Hastanesi İcra Kurulu Başkanı Serpil Bağrıaçık Diyabetin Tanısındaki ve Takibindeki Yeni Teknolojiler hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

ÇAĞIN HASTALIĞI: DİYABET VE OBEZİTE

. Nazif Bağrıaçık Diyabet ve Obezite Hastanesi’nin şeker hastalığının yaygınlaşmasının önlenmesi ve komplikasyonlarının durdurulması konusundaki çalışmaları nelerdir?

Serpil Bağrıaçık: “Türkiye’de tanısı konulmuş yaklaşık 8 milyon, yaklaşık 2.7 de tanısı konulmamış diyabet hastası var. 62 yıllık Türk Diyabet Cemiyeti geleneği ve birikimini bu hastaneye taşıdık. Tam bir branş hastanesi olmamızın nedeni diyabetin bütün komplikasyonlarıyla ilgilenmemizdir. Diyabet önce gözleri sonra böbrekleri, kalbi, ayakları ve sinir sistemini etkileyen bir hastalıktır. Türkiye’de Tip 2 diyabet çok yaygındır. Merkezimize gelen hastalar diyabet şikayetleriyle ilgili kapsamlı bir hizmet alırlar. En son kurduğumuz Diyabet Teknolojileri Merkezi de yeni trendleri ve yeni teknolojileri hastalara sunmaktadır. Diyabet ve Obezite Farkındalık Eğitim Merkezimiz de var. Ayrıca Sağlık Bakanlığı ile birlikte takip ettiğimiz bir programımız var. Sağlık Bakanlığı İstanbul’da 3 hastaneyi pilot obezite araştırma merkezi olarak ilan etti. Biz de bunlardan biriyiz. Bu programla hem diyabetin hem obezitenin araştırma ve çalışmalarının halka yayılmasını sağlıyoruz. Türk Diyabet Cemiyeti’nin ve Türk Diyabet ve Obezite Vakfı’nın hastanesi olduğumuz için kar amacı gütmeden hizmet vermeyi amaçlıyoruz.”

 

DİYABET TEDAVİSİNDE ANLIK KAN ŞEKERİ ÖLÇÜMÜ

. Diyabetin tanı ve tedavisindeki son gelişmeler nelerdir?

Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu: “Eksiden hastanın sadece o anki kan şekeri bilinir ve geçmiş 3 ayın kan şekeri ortalamasına bakılarak bir tahminde bulunulurdu. Bugün diyabet tedavisine yön veren en önemli gelişmelerden biri şeker ölçüm sistemleridir. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun da karşıladığı şeker ölçüm cihazları artık hemen hemen her hastada vardır. Bu, hastaya anlık şeker ölçümü imkanı tanımaktadır. Kan şekeri ile ilgili ne kadar çok izlem olursa tedaviden o kadar net emin olunur. Diğer bir husus insülin veya modern ilaçların çıkmasıdır. İnsülinleri uygulamak eskisine göre çok daha kolaydır. Enjektör uçları eskiye göre çok daha incedir. Artık insülinler dış ortamdan bir flakondan çekilerek değil kendi insülin kalemleriyle yapılmaktadır. Ama bu gelişmelerin de ötesinde insülini adeta pankreas gibi uygulayan sistemler vardır. Bunlara yapay pankreas denir. Şeker ölçümünü hastanın canını yakmadan an ve an yapan sistemler ile insülini pankreas gibi vücudun ihtiyacına göre önceden programlanmış bir şekilde uygulayan insülin pompaları ya da yapay pankreas sistemleri birbirine entegre olunca örneğin Tip1 diyabetli hasta ya da insülin kullanan Tip 2 diyabetli bir hasta adeta diyabet değilmiş gibi kan şekeriyle takip edilebilmektedir. Bu da komplikasyon oranını oldukça düşürmektedir. Diyabetli bir hastada ömür boyu, örneğin ayak yarası gelişme ihtimali yüzde 10’dur. Ülkemizde 8 milyon diyabetli hasta olduğu düşünülürse 800 bin kişinin ayak yarası nedeniyle sorun yaşayabileceği ortaya çıkar. Tedavi kadar bu oranı azaltmak da önemlidir. Örneğin şeker ölçüm sistemleri, insülin pompasına ya da akıllı telefona depolanıp bir bilgisayara aktarılan sistemlerden oluşur. Bu diyabette sürekli kan şekeri takip sistemidir. İstenirse gazoz kapağı büyüklüğündeki aparat karın, kol, bacak gibi vücudun herhangi bir yerine yapıştırılır. 5 dakikada bir ölçer. Günde 288 ölçüm yapar ki bu bir hastanın yapabileceğinin çok ötesinde bir ölçümdür. Tüm veriler üst üste yerleştirilerek bir grafik halinde görülür ve hastanın gidişatı hakkında çok net bilgi sahibi olunur.”

YAPAY PANKREAS / İNSÜLİN POMPASI

. Yapay pankreas ya da insülin pompası nasıl bir cihazdır?

Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu: “Pankreas fonksiyonu gören insülin pompası, kan şekeri ölçümünü gösterir. O an hasta bunu ekrandan görür ve ne kadar yemek yiyeceğini belirterek düğmeye bastığında direkt mikro-infüzyon sisteminden cildine uzanan incecik bir boru hattıyla vücudundaki herhangi bir noktadan ve 3 gün boyunca aynı noktadan insülini uygular. Bu sırada hiç canı yanmaz. İnsülin pompasının 3 günde bir yerinin değiştirilmesi gerekir. Hasta bu şekilde duşa ya da denize girmek istediği zaman bir kapakla kapatarak cihazın zarar görmesini engeller. Bazı insülin pompaları söz gelimi kan şekeri belirlediğimiz bir rakamın altına düştüğü zaman insülin salgısını otomatik olarak keser. Yeni geliştirilen insülin pompası yükselirken de yine istediğimiz gibi müdahale etmemizi sağlıyor. Bu yeni insülin pompası yakın zamanda Türkiye’ye de gelecek.”

KAN ŞEKERİ DALGALANMALARI ANLIK GÖRÜLÜYOR

. Diyabetin takibindeki son gelişmelerin hastalığın tedavisindeki ve organ hasarının önlenmesindeki avantajları nelerdir?

Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu: “Kan şekeri dalgalanmaları çok önemlidir. Bir insanın kan şekeri dalgalanması çok fazlaysa ve ortalaması 8 ise bu kötü bir durumu ifade eder. Bir başkasının şeker ortalaması yine 8’dir ama kan şekeri çok dalgalanmadan gidiyordur bu kişi daha az zarar görür. Kan şekeri dalgalanmaları ancak çok sık ölçümlerle, şeker ölçüm sistemleriyle anlaşılabilir. Bir başka önemli husus, bu sistemlerden bazılarının ölçtüğü kan şekerini akıllı telefonlara ve akıllı telefon aracılığıyla istenilen birkaç kişinin daha paylaşımına izin vermesidir. Bir anne Tip 1 diyabetli çocuğunun kan şekerini evinden takip edebilir veya annenizin ya da babanızın kan şekerini o evdeyken siz iş yerinizden takip edebilirsiniz. Tip 1 diyabetli doğum yapan bir hastam tam doğum masasındayken ona mesaj gönderme imkanı elde ettim; çünkü kan şekeri takibi benim cebimdeydi ve o an anlık olarak kan şekerini görebiliyordum. Bu çok ciddi bir avantajdır. Hasta Sibirya’da bile olsaydı ben bu mesajı gönderebilecektim; yeter ki internet çeksin.”

TEKNOLOJİK GELİŞMELER HAYATI KOLAYLAŞTIRIYOR

. Diyabette teknojilerin kullanımı ile ilgili hasta ve hasta yakınlarına eğitim veren merkezinize gelenler ne tür hizmetlerden faydalanırlar?

Serpil Bağrıaçık: “Diyabet Eğitim Merkezimizde eğitimli hemşirelerimiz var. Bu diyabet hemşireleri hem hastanın muayenesinin koordinasyonunu hem de insülin pompalarının nasıl kullanılacağını, bakımlarının nasıl yapılacağını anlatırlar.”

. Aşırı kilo problemi olan diyabetli hastalar bu branş hastanesinden tür tedaviler alıyorlar?

Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu: “Tedavi, obezitenin sebebine göre değişir. Obezitenin nedeni  beslenme bozukluğundan hormonal sebeplere, yaşam tarzından bazı tedavi hatalarına bağlı olarak değişebilir. İnsülin kilo aldıran bir hormondur; hastanın kan şekerini düşürürsünüz ama sonuçta biraz kilo aldırmış olabilirsiniz. Kişiye özel tedavi bu anlamda önem arz eder. Endokrin uzmanının yönetiminde bir araştırmasıyla eğer hormonal bir sorun varsa bunun giderilmesi, tedavi yönünde aksaklıklar varsa bunların giderilmesi ama çözüm bulunamıyorsa da cerrahi tedavi önerilir.”

. Diyabet ve obezite tedavileri açısından Türkiye sağlık turizminde nerededir? Branş hastanesi olarak bu konudaki çalışmalarınız nelerdir?

Serpil Bağrıaçık: “Sağlık Bakanlığı’nın sağlık turizmi konusunda çok büyük teşvikleri var. Biz de bu konuda çalışmalar yapıyoruz. Yalnız obezite cerrahisi ile ilgili değil bilhassa çevremizdeki birçok ülkede diyabetin ve diyabetlilerin iyi bakılmadığını biliyoruz. Diyabet cemiyetleriyle temasa geçiyoruz. Oradaki bazı sağlık kuruluşlarıyla sadece obezite cerrahisi değil diyabetin tedavisini de yapıyoruz. Bu konuda çalıştığımız belli ülkeler var. Azerbaycan, Özbekistan gibi ülkelerden de pek çok hasta geliyor.”