Diyabetli Hastalarda Bariatrik Cerrahi İle Tedavi

Metabolik cerrahi’ ya da ‘obezite cerrahisi’ ile bariatrik cerrahi aynı şey midir? Hem aşırı obez, hem de Tip 2 diyabeti olan hastalarda bariatrik cerrahinin yeri nedir? Hangi şeker hastalarına bariatrik cerrahi yapılabilir? Erişkin tipi diyabeti ve aşırı kilo sorunu olan hastalarda bariatrik cerrahi ile ne gibi sonuçlar alınmaktadır? Gastrik bypass, tüp mide (sleeve gastrektomi) ve mide bandı ameliyatları nasıl yapılır? Aşırı kilosu olan diyabetli hastalarda ameliyatın zorlukları ve getirebileceği riskler nelerdir? Bariatrik cerrahi geçiren bir diyabet hastası, operasyondan sonra her şeyi yiyebilir mi? Acıbadem Maslak Hastanesi Obezite Merkezi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. İsmail Hamzaoğlu, merak edilen bu soruları yanıtlıyor.

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan, gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin'in şeker hastalığı konusunda uzman Türkiye’nin önde gelen 41 uzmanıyla yaptığı söyleşilerden oluşan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet Kitabı’nda yer alan röportajın işte bazı bölümleri:

. Bariatrik cerrahi nedir? ‘Obezite cerrahisi’ ile aynı şey midir?
“Amerikan Bariatrik Cerrahi Derneği’nin ismi ‘Metabolik ve Bariatrik Cerrahi Derneği’ olarak değiştirildi. Bazı farklar içermelerine rağmen günümüzde aynı başlık altında değerlendirmek daha doğrudur. Bariatrik cerrahi yöntemlerinde; ya sadece mide hacmi küçültülür ya da hem mide küçültülür hem de bağırsakların bir kısmı devre dışı bırakılır. Bağırsakların bir kısmının devre dışı bırakıldığı yöntemde hedef, yiyeceklerin emiliminin bazı aşamalarda engellenmesidir.

‘Obezite cerrahisi’ diye de denilen ameliyatlar, Uluslararası Obezite ve Metabolizma Derneği tarafından bilimsel araştırmalarda saptanan kriterlere göre belirlenmektedir. Obezite cerrahisi, yaşı 18-65 arasında, vücut kitle indeksi 40 kg/m2’nin üzerinde olan ya da 35-40 kg/m2 vücut kitle indeksine sahip hipertansiyon, diyabet, uyku apne sendromu ve artrit gibi ilave başka hastalıkları da olan kişilere önerilir. Ameliyat edilecek kişilerin en az bir yıl normal kilolarına kavuşmak için uzman denetiminde diyet ve egzersiz yapmalarına karşın başarısız olmaları da gerekir. Bu kriterler 1991 yılında alınan kararlardır. Yeni yapılan çalışmalar ve cerrahi sonuçların çok iyi olması sonucu vücut kitle indeksi 30’un üzerindeki hastalarda artık ameliyat önerilmektedir.’’

. Obezite cerrahisinde yani bariatrik cerrahide başlıca hangi teknikler vardır?
“Dünyada en çok yapılan üç ameliyat şekli vardır. Bunlardan biri halk arasında ‘mide kelepçesi’, ‘mide bandı’ ameliyatı diye bilinen ‘gastrik band’ yöntemidir. Bir diğer yöntem ise ‘gastrik bypass’ ameliyatıdır. İkinci sık kullanılan teknik ise ‘sleeve gastrektomi’ yani ‘tüp mide ameliyatı’dır.”

AMELİYAT,  DİYABETLİ HANGİ HASTALARA YAPILABİLİR?

. Bariatrik cerrahi diyabetli hangi hastalara uygundur?
“Bariatrik cerrahi Tip 2 diyabetlilere yapılabilmektedir. Vücut kitle indeksi 30’un üzerinde, diyabeti kontrol altında olmayan ve sürekli komplikasyon gelişen erişkin tipi diyabeti olan hastalarda bariatrik cerrahi ile olumlu sonuçlar elde edilmektedir.

Bariatrik cerrahi uygulanan hastaların çok büyük bir kısmında diyabet hastalığı tamamen ortadan kalkmaktadır. Bazı vakalarda ise kullanılan insülin dozları ileri derecede düşmekte; ağızdan alınan haplarla tedaviye geçilebilmektedir. Ağızdan alınan diyabet ilaçlarını kullananlar ise ya miktarı azaltmakta ya da tamamen  bırakabilmektedir.’’

KİMLERE YAPILAMAZ?

. Bariatrik cerrahi her şeker hastasına uygulanan bir yöntem değil. Peki, hangi hastalara bariatrik cerrahi yapılamaz?
“Bariatrik cerrahinin Tip 1 diyabette herhangi bir faydası yoktur.  Tip 1 diyabetli bir hastada bariatrik cerrahi ile obezite problemi ortadan kalkabilir ama diyabet hastalığının seyri değişmez. Aşırı kilosu olmayan, yüksek doz insülin kullanımı ve diyabete bağlı komplikasyon gibi problemleri bulunmayan Tip 2 diyabetli hastalara bariatrik cerrahi önerilmemektedir.

Ayrıca kanser, karaciğer yetmezliğine bağlı siroz, ileri derece kalp hastalığı olan Tip 2 diyabet hastaları da bariatrik cerrahi için uygun değildir. Ameliyat sonrası zorunlu olan yeme ve yaşam tarzı değişimlerine uyum sağlayamayacak olanlara, alkol, madde bağımlılarına, şizofreni gibi hastalığı olanlara da bariatrik cerrahi uygulanmamalıdır.”

KİTAPTA YANITLARI YER ALAN DİĞER SORULAR

. Tip 2 diyabeti olan ve biraz önce saydığınız kriterlere sahip hastalarda bariatrik cerrahiden hangi sonuçlar alınmaktadır?

. Bariatrik cerrahi için vücut kitle indeksi önemli bir kriter. Peki, vücut kitle indeksi nasıl hesaplanır? Kimler obez ya da ileri derece obez kabul edilir?

.  Bariatrik cerrahi yöntemlerinden biri olan ‘gastrik bypass’ nedir? Nasıl bir yöntemdir?

. Gastrik bypass ameliyatı hangi hastalar için uygundur? Aşırı şişman Tip 2 diyabetlilerdeki yeri nedir?

. Gastrik bypass operasyonu ne kadar sürer, nasıl yapılır?

. Gastrik bypass ameliyatlarında hastane yatış süresi kaç gündür?

. Ameliyat sonrasında nelere dikkat edilmelidir?

. Geri dönüşü var mıdır?

. Tüp mide nasıl bir yöntemdir? Nasıl yapılır?

. Hangi hastalar için uygundur?

. Ameliyat nasıl yapılır, ne kadar sürer?

. Mide kelepçesi ya da diğer adıyla mide bandı nedir? Ameliyat nasıl yapılır?

. Mide bandı hangi hastalar için uygundur? Tip 2 diyabette nasıl bir yeri vardır?

. Mide kelepçesinin geri dönüşü var mıdır?

. Mide kelepçesi ameliyatına bağlı olarak ne tür sorunlar ortaya çıkabilir?

. Kelepçe takılan hastalarda mide genişler mi, ikinci bir operasyona gereksinim olabilir mi?

. Bariatrik cerrahiye uygun diyabet hastalarında hangi tekniğin seçileceğine neye göre karar verilir? Hangi yöntem, hangi vakaya daha uygundur?

. Hem obez, hem de diyabetli hastalarda ameliyatın zorlukları ve getirebileceği riskler nelerdir?

. Bariatrik cerrahi geçiren bir diyabet hastası, ameliyattan sonra her şeyi yiyebilir mi? Yememesi gereken gıdalar var mıdır?

. Mide hacminin küçültülmesi nedeniyle hastaların fazla yediklerinde kustukları, kabuklu gıdaları yiyemedikleri doğru mudur?

. Obezite cerrahisinde açık ameliyatlarla laparoskopik yani kapalı ameliyatların başarı sonuçları arasında bir fark var mıdır?

. Obezite cerrahisinde robotik cerrahinin nasıl bir yeri vardır?

. Robotla obezite cerrahisi ameliyatları nasıl gerçekleştirilir?

DİYABET KİTABINDA YER ALAN DİĞER KONULAR

Sağlık Adası yayınlarından çıkan kitap, zengin içeriğiyle diyabet hastaları ve yakınları için 510 sayfalık bir başucu rehberi niteliği taşıyor. Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin’in imza attığı söyleşilerden oluşan kitabın en önemli özelliği sorulu cevaplı formatıyla kolay okunabilmesi ve diyabetin yol açtığı  sertleşme sorunu, ayak yaraları, kalp hastalığı gibi sağlık problemlerinin ve tedavilerinin de ayrıntılı olarak incelenmesi…

5 diyetisyenin şeker hastaları için sağlıklı 25 yemek tarifi verdiği kitapta yer alan bazı konular şöyle:

İnsülin ve hap tedavisi gören diyabetli hastalar günlük yaşamda nelere dikkat etmeli, nasıl beslenmeli? Şeker hastalarının ameliyat olması ya da diş çektirmesi gerektiğinde hangi önlemler alınmalı?  Diyabetli kadınlar hamilelikten nasıl korunmalı? Hipoglisemi, hiperglisemi gibi acil durumlarda yapılması gerekenler… Ayak yaralarının önlenmesi ve bakımı… Şeker hastalığına bağlı erkeklerde sertleşme probleminin; kadınlarda ağrılı ilişkinin, vajinal mantarların tedavi seçenekleri… Diyabetlinin spor çantasında neler olmalı? Şeker hastası kadınlarda hamilelik ve doğum… Gebelikte ortaya çıkan gestasyonel diyabet… Çocuklarda diyabetin tedavisi… Şeker hastalarında ruhsal sorunlar ve depresyon… Diyabet tedavisindeki gelişmeler… Diyabet teşhisinde açlık ve tokluk kan şekerinin önemi…  Şeker yükleme testi kaç saat yapılmalı?

Şeker hastalığına bağlı nöropati, nöropatik ağrı, kabızlık, idrar ya da dışkı kaçırma gibi sorunların tedavisi var mı? Diyabetin kalbe, böbreklere ve gözlere olan olumsuz etkileri önlenebilir mi?

İŞTE DİYABET DÜNYASININ ÖNDE GELEN 41 UZMANI

Kitapta röportajları yer alan diyabet uzmanlarının isimleri şöyle sıralanıyor:

Prof. Dr. Sema Akalın , Prof. Dr. Yüksel Altuntaş, Prof. Dr. Koray Acarlı, Prof. Dr. Emre Akkuş, Prof. Dr. Cengiz Aras, Prof. Dr. Faruk Aykan, Prof. Dr. Nazif Bağrıaçık, Prof. Dr.Selçuk Baktıroğlu, Prof. Dr. Mustafa Kemal Balcı, Prof. Dr. Hülya Koçak Berberoğlu, Doç. Dr. Ahu Birol,  Prof. Dr. Taner Damcı, Doç. Dr. Tuncay Delibaşı, Prof. Dr. Nevin Dinççağ, Prof. Dr. Hayati Durmaz, Prof. Dr. İzzet Erdinler, Prof. Dr. Mustafa Ertaş, Prof. Dr. Serdar Güler, Prof. Dr. Şükrü Hatun, Prof. Dr. Hülya Över Hamzaoğlu, Prof. Dr. İsmail Hamzaoğlu, Prof. Dr. Hasan İlkova,  Prof. Dr. Zeki Karagülle,  Prof. Dr. Kubilay Karşıdağ, Prof. Dr. Hızır Kurtel, Prof. Dr. Nermin Olgun, Prof. Dr. Emel Özer, Prof. Dr. Sedat Özkan, Prof. Dr. Kamil Yalçın Polat, Dr. İlhan Satman,  Prof. Dr. Hakan Seyisoğlu, Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva, Prof. Dr. Cihat Şen, Prof. Dr. Tufan Tarcan, Prof. Dr. Temel Yılmaz, Doç. Dr. Ülkem Yakupoğlu.

Şeker hastaları için sağlıklı yemek tarifleri veren beslenme ve diyet uzmanlarının isimleri ise şöyle; Yeşim Çelik, Çağatay Demir, Gizem Keservuran, Yasemin Sancak ve Müge Özyurt Şafak.

www.sagligimicinhersey.com portalıyla aynı adı taşıyan sağlık kitapları serisinin üçüncü kitabı olan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet”e D&R mağazaları başta olmak üzere kitapevlerinden ve Migros gibi zincir marketlerin kitap stantlarından ulaşabilirsiniz.Kitabı ayrıca D&R web sitesi ve İdefix başta olmak üzere online kitapevlerinden de temin etmek mümkün.

Sağlığım İçin Herşey Sağlık Kitapları Serisi’nin “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler” ile “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları” konulu kitapları da bulunuyor.
www.saglikadasiyayinlari.blogspot.com
www.esrakazancibasiilesaglik.com