Diyabetli Kadınlarda Hamilelik Ve Doğum

Şeker hastası bir kadın hamile kalabilir mi; diyabetin göz, böbrek, kalp gibi organları etkileyip etkilememesine göre bu durum değişir mi? Diyabet hastalarında gebeliğin önceden planlamasının önemi nedir? Şeker hastası kadınları ve bebeklerini gebelik ve doğum sürecinde bekleyen sorunlar nelerdir? Hamilelikte diyabet tedavisi nasıl yapılmalıdır? İnsülinler ve diyabet hapları anne karnındaki bebeğin sağlığını nasıl etkiler? İnsülinin anne sütüyle bebeğe geçme riski var mıdır? Gebelik sırasında ortaya çıkan diyabet ya da tıbbi adıyla “gestasyonel diyabet” nedir? Hangi kadınlarda gebelik diyabeti riski daha yüksektir? Diyabetli kadınlar gebelikten nasıl korunmalı, hangi yöntemle doğum yapmalıdır? Şeker hastalarında normal doğum mu, sezaryen mi tercih edilmelidir? Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Perinatoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve aynı zamanda Perinatal Tıp Vakfı Başkanı Prof. Dr. Cihat Şen merak edilen bu soruların yanıtlarını veriyor. Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan, gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin’in şeker hastalığı konusunda uzman Türkiye’nin önde gelen 41 uzmanıyla yaptığı söyleşilerden oluşan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet Kitabı’nda yer alan röportajın işte bazı bölümleri: . Şeker hastası bir kadın hamile kalabilir mi? Diyabetin göz, böbrek, kalp gibi organları etkileyip etkilememesine göre bu durum değişir mi? “Şeker hastası olan ve adet gören her kadın gebe kalabilir. Ama ön şartları vardır. Hastanın eğer göz, böbrek ve kalp gibi organ tutulumları varsa, önce bu organların durumu en iyiye getirilmelidir. İkinci ön şart, hamile kalacak kadının açlık kan şekerinin 80-90, tokluk kan şekerinin de 90-120 arasında olmasıdır. Günün hangi saatinde olursa olsun, şeker; 80’den aşağı, 120’den yukarı olmamalıdır. Bu koşullar sağlandığında diyabetli bir kadın hamile kalabilir. Şeker değerleri yüksek bir diyabet hastası kadın hamile kalmamalı, önce şekerini kontrol altına almalıdır. Ancak bu da yetmez; kalp, göz, beyin, böbrek gibi organların normale dönebilmesi için kan şekerinin uzun süre bu düzeyde seyretmesi gerekir. Gebelik boyunca şeker değerlerinin kontrol altında tutulması da son derece önemlidir. Hamile bir kadın kendine dikkat etmez ve şeker düzeyleri kontrol altında olmazsa; örneğin şekeri sık sık 80’in altına düşer ya da 150, 160, 180, 200, 250’lerde seyreder ise, hem kendi sağlığı, hem de bebeğin sağlığı olumsuz etkilenir.” DİYABETLİ KADINLAR PLANLI GEBELİK YAŞAMALI . Kan şekeri normal değerlerde olmadığı halde hamile kalan şeker hastası bir kadın kendinin ve bebeğinin sağlığıyla ilgili ne tür sorunlarla karşılaşabilir? “Diyabet hastası bir kadın planlı bir şekilde gebe kalmalı. Kazayla gebe kalma lüksü olmadığını bilmelidir. Çünkü şeker değerleri normale getirilmeden gebe kalması önemli sorunları beraberinde getirir. Gebelik fark edilip şeker kontrol altına alınana kadar geçecek süreçte anne karnında gelişmekte olan embriyo zarar görebilir; bebekte konjenital anomaliler yani sakatlıklar meydana gelebilir. Örneğin; bebekte beyin ve omurilikle ilgili anomaliler olabilir. Bunun da nedeni hamileliğin 5’inci ve 6’ncı haftasında tamamlanan beyin ve omurilik gelişiminin annenin şeker değerindeki yükseklikten olumsuz etkilenmesidir. Gebelikte şeker değerleri kötüye giderse, anne adayının böbrekleri, göz dibindeki damarlar bozulur, kalbe yük biner. Ayrıca ‘preeklampsi’ olarak isimlendirilen sadece gebelikte ortaya çıkan bir tansiyon türü gelişebilir. Anne adayının hayatını tehdit eden bir sorun olan preeklampside, plasenta ve rahimdeki damarlar bozulur; anneyle bebek arasındaki kan alışverişi etkilenir. Diyabet hastası olmayanlarda da preeklampsi ortaya çıkabilir ama hamile kadın diyabetikse, preeklampsi olasılığı 4-5 kat daha fazladır. Preeklampsi tablosunda; ayaklar şişer, idrarda protein açığa çıkar ve tansiyon yükselir. Bu tablo daha çok gebeliğin 20. haftasından sonra kendini gösterir. Anne adayında ortaya çıkabilecek göz, böbrek, kalp ve damarlarla ilgili problemler bebeğin düşük tartılı doğmasına yol açabilir. Diyabetik hamilelerde söz konusu organlarda komplikasyon yoksa bebek iri doğar. Her ikisinin de mahsurları vardır. Her iki durumda da bebeğin doğum sırasında kaybedilme riski vardır.” İRİ DOĞAN BEBEKLERDE DİYABET RİSKİ . Peki, iri doğan bebekleri bekleyen riskler nelerdir? “Bebeklerin doğum kiloları giderek artış göstermektedir. Araştırmalara göre; 1980’li yıllarda bebeklerin ortalama doğum ağırlığı 3 kilo 200 gram civarında iken, 1990’lı yıllarda 3 kilo 280, 2005’li yıllarda 3 kilo 310 gram civarına ulaşmıştır. İri bebeklerde doğum esnasında; omuz kırıkları, kol kırıkları, doğum travması olabilir. Doğduktan sonra ise iri bebeklerin şekeri ya da kalsiyumu düşer ve bu durum bebeğin sağlığını tehdit eder. Bütün bunlar yaşanmadan atlatılsa bile iri bebekler, ileri yaşlarda pek çok sağlık problemiyle karşılaşabilirler. Bunları şöyle sıralayabiliriz: . İri doğan bebekler şeker hastalığı açısından risk grubuna girer. İri doğan bebeklerde 20’li yaşlardan önce insüline bağımlı Tip 1 diyabet, 30’lu yaşlardan sonra da hap ile tedaviye ihtiyaç duyan Tip 2 diyabetin ortaya çıkma olasılığı yüksektir. . İri doğan bir bebeğin 30’lu ve 40’lı yaşlara geldiğinde; tansiyon ya da kalp hastası olma riski daha fazladır. Bebeklerin iri doğmasında anne adayının şişman olması diyabet hastalığından daha fazla etkendir. Şişman olmayan diyabet hastası bir kadın gebe kaldığında iri bebek doğurma olasılığı yüzde 4’tür. Diyabet olmayan obez bir kadın gebe kaldığında ise iri bebek doğurma riski yüzde 47’ye ulaşır.” KİTAPTA YANITLARI YER ALAN DİĞER SORULAR . Hamilelikte ağız yoluyla alınan şeker ilaçlarının kesilmesi gerekir mi? . İnsülinlerin anne karnındaki bebeğe zararı var mıdır? . Gebelik sırasında ortaya çıkan diyabet, tıbbi adıyla ‘gestasyonel diyabet’ nedir? Anne karnındaki bebeği nasıl etkiler? . Gebelik diyabeti nasıl belirti verir? Hangi kadınlar gebelik diyabeti açısından risk grubuna girer? . Gebelik diyabeti nasıl teşhis edilir? . Gestasyonel diyabet nasıl tedavi edilir? . Hamilelik diyabeti bebeklerin sağlığını nasıl etkiler? . İlk gebeliğinde hamilelik diyabeti gelişen bir kadın, daha sonraki gebeliğinde bu sorunu yaşayabilir mi ya da tam tersi olabilir mi? . Şeker hastası kadınların bebekleri diyabetli mi doğar? . Diyabetik hamileler gebelikte nasıl, ne sıklıkla takip edilmeli? Şeker hastası gebelere hamilelikte ne zaman, hangi testler yapılmalı? . Diyabet hastası hamileler gebelik sürecinde nelere dikkat etmeli? . Diyabet hastası hamileler ayda kaç kilo almalıdır? Gebelikte fazla kilo alınması anne karnındaki bebeğin sağlığını nasıl etkiler? . Şeker hastası kadınlar gebelikten korunmak için hangi yöntemleri tercih etmelidir? . Diyabet hastası kadınlar hangi yöntemle doğum yapmalı? Normal doğum mu, sezaryen mi tercih edilmeli? . Perinatoloji nedir, perinatoloji uzmanı kime denir? Özellikle diyabetli kadınların takibinde perinatoloji uzmanlığının nasıl bir önemi vardır? DİYABET KİTABINDA YER ALAN DİĞER KONULAR Sağlık Adası yayınlarından çıkan kitap, zengin içeriğiyle diyabet hastaları ve yakınları için 510 sayfalık bir başucu rehberi niteliği taşıyor. Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin’in imza attığı söyleşilerden oluşan kitabın en önemli özelliği sorulu cevaplı formatıyla kolay okunabilmesi ve diyabetin yol açtığı sertleşme sorunu, ayak yaraları, kalp hastalığı gibi sağlık problemlerinin ve tedavilerinin de ayrıntılı olarak incelenmesi… 5 diyetisyenin şeker hastaları için sağlıklı 25 yemek tarifi verdiği kitapta yer alan bazı konular şöyle: İnsülin ve hap tedavisi gören diyabetli hastalar günlük yaşamda nelere dikkat etmeli, nasıl beslenmeli? Şeker hastalarının ameliyat olması ya da diş çektirmesi gerektiğinde hangi önlemler alınmalı? Diyabetli kadınlar hamilelikten nasıl korunmalı? Hipoglisemi, hiperglisemi gibi acil durumlarda yapılması gerekenler… Ayak yaralarının önlenmesi ve bakımı… Şeker hastalığına bağlı erkeklerde sertleşme probleminin; kadınlarda ağrılı ilişkinin, vajinal mantarların tedavi seçenekleri… Diyabetlinin spor çantasında neler olmalı? Şeker hastası kadınlarda hamilelik ve doğum… Gebelikte ortaya çıkan gestasyonel diyabet… Çocuklarda diyabetin tedavisi… Şeker hastalarında ruhsal sorunlar ve depresyon… Diyabet tedavisindeki gelişmeler… Diyabet teşhisinde açlık ve tokluk kan şekerinin önemi… Şeker yükleme testi kaç saat yapılmalı? Şeker hastalığına bağlı nöropati, nöropatik ağrı, kabızlık, idrar ya da dışkı kaçırma gibi sorunların tedavisi var mı? Diyabetin kalbe, böbreklere ve gözlere olan olumsuz etkileri önlenebilir mi? İŞTE DİYABET DÜNYASININ ÖNDE GELEN 41 UZMANI Kitapta röportajları yer alan diyabet uzmanlarının isimleri şöyle sıralanıyor: Prof. Dr. Sema Akalın , Prof. Dr. Yüksel Altuntaş, Prof. Dr. Koray Acarlı, Prof. Dr. Emre Akkuş, Prof. Dr. Cengiz Aras, Prof. Dr. Faruk Aykan, Prof. Dr. Nazif Bağrıaçık, Prof. Dr.Selçuk Baktıroğlu, Prof. Dr. Mustafa Kemal Balcı, Prof. Dr. Hülya Koçak Berberoğlu, Doç. Dr. Ahu Birol, Prof. Dr. Taner Damcı, Doç. Dr. Tuncay Delibaşı, Prof. Dr. Nevin Dinççağ, Prof. Dr. Hayati Durmaz, Prof. Dr. İzzet Erdinler, Prof. Dr. Mustafa Ertaş, Prof. Dr. Serdar Güler, Prof. Dr. Şükrü Hatun, Prof. Dr. Hülya Över Hamzaoğlu, Prof. Dr. İsmail Hamzaoğlu, Prof. Dr. Hasan İlkova, Prof. Dr. Zeki Karagülle, Prof. Dr. Kubilay Karşıdağ, Prof. Dr. Hızır Kurtel, Prof. Dr. Nermin Olgun, Prof. Dr. Emel Özer, Prof. Dr. Sedat Özkan, Prof. Dr. Kamil Yalçın Polat, Dr. İlhan Satman, Prof. Dr. Hakan Seyisoğlu, Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva, Prof. Dr. Cihat Şen, Prof. Dr. Tufan Tarcan, Prof. Dr. Temel Yılmaz, Doç. Dr. Ülkem Yakupoğlu. Şeker hastaları için sağlıklı yemek tarifleri veren beslenme ve diyet uzmanlarının isimleri ise şöyle;Yeşim Çelik, Çağatay Demir, Gizem Keservuran, Yasemin Sancak ve Müge Özyurt Şafak. www.sagligimicinhersey.com portalıyla aynı adı taşıyan sağlık kitapları serisinin üçüncü kitabı olan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet”e D&R mağazaları başta olmak üzere kitapevlerinden ve Migros gibi zincir marketlerin kitap stantlarından ulaşabilirsiniz.Kitabı ayrıca D&R web sitesi ve İdefix başta olmak üzere online kitapevlerinden de temin etmek mümkün. Sağlığım İçin Herşey Sağlık Kitapları Serisi’nin “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler” ile “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları” konulu kitapları da bulunuyor. www.saglikadasiyayinlari.blogspot.com www.esrakazancibasiilesaglik.com