Diyabette Cerrahi Tedavi

Diyabette cerrahi tedavi nedir? Hangi şeker hastaları için cerrahi tedavi imkanı vardır? Tip1 ve Tip2 diyabet arasında nasıl bir fark vardır? Hangi tür Tip2 diyabetlilere cerrahi tedavi uygulanabiliyor? Obezite cerrahisi ve diyabet cerrahisi arasındaki farklılıklar nelerdir? Diyabet hastalığının cerrahi müdahele uygulanabilen bir hastalık haline gelmesi nasıl gerçekleşti? Bu müdahale hastaların dışardan aldıkları insülini tamamen bırakması anlamına mı geliyor? Bu yöntemin ne gibi riskleri vardır ve bu risklere yönelik nasıl önlemler alınabilir? Diyabet cerrahisi uygulanmış bir kişi ameliyat sonrası nelere dikkat etmelidir?

Hospital Park Samsun Büyük Anadolu Hastanesi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Kerim Güzel şeker hastalığının cerrahi tedavisi konusunda merak edilenleri ve gelişmeleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

CERRAHİ TEDAVİ TİP2 HASTASINA YAPILIYOR

. Diyabette cerrahi tedavi nedir? Hangi şeker hastaları için cerrahi tedavi imkanı vardır?

‘‘Bugüne kadar diyabette egzersiz, diyet, ilaç ve insülin tedavileri yapılıyordu. Artık metabolik cerrahi de diyabet tedavisinde yerini almaya başladı. Ancak bu tedavi her diyabet hastasına yapılamaz; Tip2 diyabetli hasta olması gerekir. Bu hasta insülin rezervi olan, yani pankreasında insülin üretme kapasitesi olan bir hasta olmalıdır. Uygun hastalarda cerrahi tedavi, ilaç tedavisinden daha etkili sonuçlar veren bir tedavi yöntemidir.’’

. Tip1 ve Tip2 diyabet arasında nasıl bir fark vardır?

‘‘Tip1 diyabette insülin yapımı ya hiç yoktur ya da çok azdır. Tip2 diyabet ise daha çok erişkin yaşlarda ortaya çıkar ve insülin yapımı vardır ama vücut insülini kullanamaz. Tip1 diyabette hastalar dışardan insülin tedavisi almak zorundadır ve daha çok erken yaşlarda görülen bir hastalıktır.’’

DİYABETİN SÜRESİ ÇOK ÖNEMLİ

. Hangi tür Tip2 diyabetlilere cerrahi tedavi uygulanabiliyor?

‘‘Öncelikle insülin üretme kapasitesi olan, yani pankreasının bir bölümü sağlam olan bir hasta olmalıdır. Bunun için c-peptid ölçümü yapılarak hastanın hormonlarına ve insülin değerlerine bakılır. Bu değerler uygunsa hasta ameliyat edilir. Diyabetin süresi de çok önemlidir. 20 yıllık bir diyabet hastasının bu ameliyata verdiği yanıtla yeni tanı konmuş bir hastanın verdiği yanıt çok farklıdır. Yeni tanı konmuş hastalarda daha başarılı sonuçlar alınır. Çünkü hasta dışarıdan insülin almaya başlamadan, vücudun insülin üretme kapasitesi devam ederken müdahale edilmiş olunur. Metabollik cerrahide bu insülin üretme kapasitesinin olması çok önemlidir. Ameliyat, o insülinin hastanın kullanımına sunulmasına yardımcı olur.’’

OBEZİTE İLE DİYABET CERRAHİLERİ ARASINDAKİ FARKLAR

. Obezite cerrahisi ve diyabet cerrahisi arasındaki farklılıklar nelerdir?

‘‘Metabolik cerrahi ile obezite cerrahisini iki kardeş olarak düşünmek gerekir. Obez hastalarda diyabeti tedavi etmek daha kolaydır. Çünkü hasta zayıflatılırsa diyabeti de zaten bir şekilde tedavi edilmiş olur. Ama obez ya da aşırı obez olmayan, yani vücut kitle indeksi 30’un altında olan kişilerde, obezite cerrahisinden farklı olarak, bağırsağın terminal ileum denilen son kısmında bulunan hormon aktive edilir. Böylece yiyeceğin bir an önce o kısma ulaşması istenir. Aradaki en önemli fark budur. Obez hastalar zayıflayınca yağ dokusunda insülin direnci kırılacağı için hasta ürettiği insülini kullanacaktır. Ama zayıf ya da obez olmayan diyabetlilerde asıl direnç karaciğer ve kas dokusundadır. Bu yüzden ince bağırsağın son kısmında bulunan GLP-1 hormonu aktive edilerek pankreastaki insülin üretiminin arttırılması gerekir.’’

Op. Dr. Kerim Güzel

HASTA İLAÇLARINI TAMAMEN BIRAKABİLİR Mİ?

. Diyabet hastalığının cerrahi müdahele uygulanabilen bir hastalık haline gelmesi nasıl gerçekleşti? Bu müdahale hastaların dışardan aldıkları insülini tamamen bırakması anlamına mı geliyor?

‘‘Eğer bu müdahale için uygun hasta ise, yani insülin üretme kapasitesi varsa ve vücut bunu kullanabiliyorsa insülini de diğer ilaçlarını da tamamen bırakabilir. Başarı oranının hastanın ne süredir diyabetli olduğuyla da doğrudan ilgili olduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla her hasta ilaçlardan tamamen kurtulamayabilir. Uzun süreli bir diyabet hastasına yapılan cerrahi müdahale sonrasında kan şekeri dengeli duruma gelip hasta basit bir diyabet ilacıyla idare edebilir.’’

. Ameliyat sürecini anlatabilir misiniz? Ameliyat ne kadar sürüyor?

‘‘Ameliyatlar genelde kapalı yapılır ve süresi bir buçuk ile iki buçuk saat arası değişebilir. Genel anestezi yöntemi kullanılır. Ameliyat kapalı yapıldığı için hasta normal hayatına hemen adapte olur. Genelde üç ile beş gün arası hastanede yatar.’’

‘‘EN BÜYÜK RİSK, ANASTOMOZ KAÇAKLARIDIR’’

. Bu yöntemin ne gibi riskleri vardır ve bu risklere yönelik nasıl önlemler alınabilir?

‘‘Mide bağırsak hastalıklarında uygulanan cerrahi yöntemlerden çok farklı riskleri yoktur. O bölgeye diğer ameliyatlarda olduğu gibi anastomozlar yani ekler yapılır. En büyük risk, anastomoz kaçaklarıdır. Bu da daha çok ilk zamanlar için geçerli olan bir risktir. Metabolik cerrahi ameliyatları mide basıncını azaltan işlemler olduğu için bunlarda anastomoz kaçakları, sızıntılar çok nadiren ortaya çıkar. Bu sorunla bir obezite cerrahisi kadar sık karşılaşılmaz. Ama neticede bu bir ameliyattır ve her ameliyatta olduğu gibi yüzde 10 anestezi riski vardır.’’

. Diyabet cerrahisi uygulanmış bir kişi ameliyat sonrası nelere dikkat etmelidir?

‘‘Özellikle hastaneden çıktıktan sonraki bir buçuk iki aylık sürede doktorunun dediklerine uymalıdır. Neticede o bölgeye bazı ekler yapılmıştır ve onların iyileşmelerini beklemek gerekir. O yüzden çok katı gıdalarla beslenmemeli, sıvı gıdalar almalıdır. Ameliyattan bir buçuk iki ay sonra istedikleri her şeyi yiyebilirler ama porsiyonlarını ufaltmaları gerekir. Bu ameliyatlarda obezite cerrahisinde olduğu gibi fazla bulantı ve kusma olmaz ama gene de hasta yediğine içtiğine dikkat etmelidir. Ayrıca hasta, “tamamen diyabetten kurtuldum” yaklaşımından uzak durmalıdır.’’

SAMSUN, SAĞLIK TURİZMİNDE AKTİF

. Sağlık turizmi açısından Türkiye önemli bir merkez ve Samsun’un da burda önemli bir konumu var. Gerek Türkiye içinden gerekse dünyanın dört bir yanında gelen hastalar var. Genellikle hangi ülkelerden hastalar geliyor?

‘‘Samsun, sağlık turizmi konusunda çok aktif durumdadır. Metabolik cerrahi ile üç-dört yıldır uğraşmaktayız. Avrupa ve Amerika’dan gelen hastalarımız var. Yakın zamanda ameliyat edeceğimiz Avustralya’dan ve Romanya’dan gelen hastalarımız bulunuyor.’’

. Tip2 diyabette hastanın uygunluğu belirlendikten sonra bu müdahale için kişi ortalama olarak kaç gününü ayırabilmeli?

‘‘Genelde ameliyatın uygulanmasıyla taburcu edilmesi arasında ortalama üç ile beş gün geçmektedir. Samsun’da yaşayanlar üç gün, dışarıdan gelenler ise beş gün hastanede yatıyor. Ancak ameliyattan önce bir iki gün kadar da tetkikler sürüyor. Çünkü bunlar komplike ameliyatlardır. Diyabetli hastaların bazen diş çekimleri bile problemli olur ki biz bu hastaları ameliyat ediyoruz. O nedenle sıkı kontrollerden geçirmek gerekiyor. Toplam olarak bir haftasını