Diyabette Reflü, İshal, Kabızlık, Dışkı Kaçırma

Diyabetik nöropatiye bağlı olarak sindirim sisteminde hangi hastalıklar ortaya çıkar? Şeker hastalarında dışkı kaçırma ve ishal gibi sorunlar neden kaynaklanır, nasıl tedavi edilir? Diyabetle reflü arasında nasıl bir ilişki vardır? Reflü kansere dönüşür mü? Şeker hastalarında safra kesesi taşı ve kolon kanseri riski nedir? Acıbadem Maslak Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü Sorumlusu ve aynı zamanda İltihabi Bağırsak Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Hülya Över Hamzaoğlu, diyabetlilerde sık görülen sindirim sistemi hastalıkları, nedenleri, belirtileri, teşhis ve tedavi yöntemleri konusunda bilgi veriyor.

Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan, gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin’in şeker hastalığı konusunda uzman Türkiye’nin önde gelen 41 uzmanıyla yaptığı söyleşilerden oluşan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet Kitabı’nda yer alan röportajın işte bazı bölümleri: 

. Diyabetik nöropatiye bağlı olarak sindirim sisteminde hangi hastalıklar ortaya çıkar?
“Diyabet, ağızdan anüse kadar her sistemi tutabilir. Özellikle ‘otonom nöropati’ devreye girdiğinde reflü, midede boşalma güçlüğü (gastroparezis) ile kalın ve ince bağırsaklarda hareket bozukluklarına bağlı ishal, kabızlık gibi şikayetler görülebilir. Anüs içindeki kasların sinirsel bağlantılarının kesilmesi nedeniyle dışkı kaçırma (inkontinans) sorunu ortaya çıkabilir. Şeker hastalarında bu tür sorunların gelişmesinin nedeni ise, ağızdan anüse kadar tüm sistemlerin otonomik sinir sisteminin kontrolü altında olmasıdır.’’

. Peki, diyabete bağlı sindirim sistemi hastalıklarının sıklığı nedir? Cinsiyet farkı var mıdır? 
“Diyabetik hastaların yüzde 75’inde mide ya da bağırsaklarla ilgili yakınmalar olur. Örneğin diyabetli hastaların yaklaşık yüzde 20-40’ında reflü söz konusudur. Özellikle manometre çalışmaları yapıldığında yani o bölgenin basınçları ölçüldüğünde, bu oranın yüzde 40’lara ulaştığı görülmektedir. 

Sindirim sistemiyle ilgili sorunlar Tip 2 diyabetlilerde daha fazla görülür. Bunun sebebi Tip 2 diyabetin daha ileri yaştakilerin hastalığı olmasıdır. İnce ve kalın bağırsağı besleyen atardamarın tıkanıklığı olarak bilinen ‘mezenter iskemi’ de gene ileri yaşta ve damar sertliği olan kişilerde rastlanan bir problemdir. Bu iki sorunun bir araya gelmesi de Tip 2 diyabetli hastalarda riski arttıran bir faktör olabilir.

Diyabete bağlı sindirim sistemi hastalıklarında kadın-erkek farkı yoktur. Ancak dışkı kaçırma problemi kadın hastalarda daha ağırlıktadır. Özellikle normal doğumlar dışkı kaçırmaya zemin hazırlayıcı bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.”

DİYABETLİ HASTALARDA DIŞKI KAÇIRMA

. Dışkı kaçırma tıbben nedir? Dışkı kaçırılmasına diyabet dışında başka hangi faktörler neden olabilir?
“Normalde, bağırsağın en ucundaki anal kanal üzerinde bulunan iç ve dış kaslar koordineli bir şekilde çalışırlar. Dışkı ya da gaz geldiğinde; kişi bunu, tuvalete gidinceye kadar kontrol edebilir. Bu kontrolün ortadan kalkması dışkı kaçırmaya neden olur. Diyabetlilerde hastalığa bağlı farklı mekanizmalar ya da hapların yan etkileri nedeniyle de ishaller görülebilir. İshal olunduğu zaman dışkıyı tutmak çok daha zorlaşır. Şeker hastalığı dışında anal kanalı tutan tümörler; özellikle rektum tümörleri, iltihaplar, normal doğumlara bağlı yırtıklar dışkı kaçırılmasına neden olabilir. Ameliyatlar sonrasındaki komplikasyonlar da dışkı çıkarmaya yol açabilir.”

. Diyabetli bir hasta eğer dışkı kaçırıyorsa yaşamı nasıl etkilenir?
“Dışkı kaçırma herkesin yaşamını kötü etkiler. Böyle bir sorunu olanlar toplum içine girmekten, sosyalleşmekten kaçarlar. Toplu taşıma araçlarına binerken, uzun yola çıkarken kafalarında sürekli tuvalet sorunu vardır ya da bez bağlayarak dolaşırlar. Bu durum hastalara çok sıkıntı verir.”

. Kan şekerinin dengede tutulması, dışkı kaçırma probleminin ortaya çıkmasını engeller mi?
“Mide ve bağırsaklarla ilgili bütün hastalıklar hiperglisemiyle tetiklenerek daha kötüleşebilir. Ayrıca, otonom nöropatiyi kontrol etmenin en iyi yolu, kan şekerini uzun vadede kontrol altında tutmaktır. Dolayısıyla kan şekerinin dengede tutulması, dışkı kaçırma probleminin ortaya çıkmasını engeller.”

KİTAPTA YANITLARI YER ALAN DİĞER SORULAR

. Diyabetli hastalarda görülen dışkı kaçırma nasıl tedavi edilir?

. Dışkı kaçırmanın cerrahi tedavisi var mıdır?

. Şeker hastalarında ishalin de sık görülen bir sindirim sistemi problemi olduğunu belirttiniz. Tıbben ishal nasıl bir tablodur?

. Şeker hastalarında nöropatiye bağlı olarak gelişen ishal ve kabızlık gibi sorunları etkileyen faktörler nelerdir? Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar bu tür yakınmalara yol açabilir mi?

. Şeker hastalarında ishal (diyare) tedavisinde hangi yöntemler uygulanır? Tedavide beslenmenin yeri nedir?

. Diyabetliler ishal olma durumunda nasıl beslenmelidir? Hangi besinleri yemeli; hangilerini yememelidir?

. Diyabet hastalarında otonom nöropati sonucu gelişen kabızlık tıbben ne zaman söz konusudur? Sağlıklı bir dışkılama alışkanlığı için her gün tuvalete çıkmak gerekir mi?

. Şeker hastalarında kabızlık sorunu hangi yöntemlerle tedavi edilir?

Şeker hastalığı ile reflü arasında nasıl bir ilişki vardır? Diyabetli hastalarda reflü gelişmesinin nedenleri nelerdir?

. Reflü tanısı nasıl konur? Manometrenin reflü başta olmak üzere sindirim sistemi hastalıklarının tanısındaki yeri nedir?

. Diyabetli hastalarda gelişen reflü hangi yakınmalara yol açar?

. Şeker hastalarında reflü oluşumuna yol açan faktörler nelerdir?

. Peki, reflüye ait belirtiler kalp krizi ile karıştırılabilir mi?

. Reflü tedavi edilmezse hangi sorunlara yol açabilir? Kansere dönüşme riski var mıdır?

. Hem diyabeti, hem de reflüsü olan bir hasta oruç tutabilir mi?

. Şeker hastalarındaki reflü nasıl tedavi edilir?

. Endoskopik tedavi nedir, nasıl uygulanır? Bu konuda ne gibi gelişmeler var?

. Reflü tedavisinde kullanılan bazı ilaçların, kemik kırığı riskini artırdığı söyleniyor. Bu risk gerçekte nedir?

. Diyabet ve sindirim sistemi hastalıkları konusunda dikkat çekmek istediğiniz bazı önemli noktalar var mı?

DİYABET KİTABINDA YER ALAN DİĞER KONULAR

Sağlık Adası yayınlarından çıkan kitap, zengin içeriğiyle diyabet hastaları ve yakınları için 510 sayfalık bir başucu rehberi niteliği taşıyor. Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin’in imza attığı söyleşilerden oluşan kitabın en önemli özelliği sorulu cevaplı formatıyla kolay okunabilmesi ve diyabetin yol açtığı  sertleşme sorunu, ayak yaraları, kalp hastalığı gibi sağlık problemlerinin ve tedavilerinin de ayrıntılı olarak incelenmesi…

5 diyetisyenin şeker hastaları için sağlıklı 25 yemek tarifi verdiği kitapta yer alan bazı konular şöyle:

İnsülin ve hap tedavisi gören diyabetli hastalar günlük yaşamda nelere dikkat etmeli, nasıl beslenmeli? Şeker hastalarının ameliyat olması ya da diş çektirmesi gerektiğinde hangi önlemler alınmalı?  Diyabetli kadınlar hamilelikten nasıl korunmalı? Hipoglisemi, hiperglisemi gibi acil durumlarda yapılması gerekenler… Ayak yaralarının önlenmesi ve bakımı… Şeker hastalığına bağlı erkeklerde sertleşme probleminin; kadınlarda ağrılı ilişkinin, vajinal mantarların tedavi seçenekleri… Diyabetlinin spor çantasında neler olmalı? Şeker hastası kadınlarda hamilelik ve doğum… Gebelikte ortaya çıkan gestasyonel diyabet… Çocuklarda diyabetin tedavisi… Şeker hastalarında ruhsal sorunlar ve depresyon… Diyabet tedavisindeki gelişmeler… Diyabet teşhisinde açlık ve tokluk kan şekerinin önemi…  Şeker yükleme testi kaç saat yapılmalı?
Şeker hastalığına bağlı nöropati, nöropatik ağrı, kabızlık, idrar ya da dışkı kaçırma gibi sorunların tedavisi var mı? Diyabetin kalbe, böbreklere ve gözlere olan olumsuz etkileri önlenebilir mi?  

İŞTE DİYABET DÜNYASININ ÖNDE GELEN 41 UZMANI
Kitapta röportajları yer alan diyabet uzmanlarının isimleri şöyle sıralanıyor:

Prof. Dr. Sema Akalın , Prof. Dr. Yüksel Altuntaş, Prof. Dr. Koray Acarlı, Prof. Dr. Emre Akkuş, Prof. Dr. Cengiz Aras, Prof. Dr. Faruk Aykan, Prof. Dr. Nazif Bağrıaçık, Prof. Dr.Selçuk Baktıroğlu, Prof. Dr. Mustafa Kemal Balcı, Prof. Dr. Hülya Koçak Berberoğlu, Doç. Dr. Ahu Birol,  Prof. Dr. Taner Damcı, Doç. Dr. Tuncay Delibaşı, Prof. Dr. Nevin Dinççağ, Prof. Dr. Hayati Durmaz, Prof. Dr. İzzet Erdinler, Prof. Dr. Mustafa Ertaş, Prof. Dr. Serdar Güler, Prof. Dr. Şükrü Hatun, Prof. Dr. Hülya Över Hamzaoğlu, Prof. Dr. İsmail Hamzaoğlu, Prof. Dr. Hasan İlkova,  Prof. Dr. Zeki Karagülle,  Prof. Dr. Kubilay Karşıdağ, Prof. Dr. Hızır Kurtel, Prof. Dr. Nermin Olgun, Prof. Dr. Emel Özer, Prof. Dr. Sedat Özkan, Prof. Dr. Kamil Yalçın Polat, Dr. İlhan Satman,  Prof. Dr. Hakan Seyisoğlu, Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva, Prof. Dr. Cihat Şen, Prof. Dr. Tufan Tarcan, Prof. Dr. Temel Yılmaz, Doç. Dr. Ülkem Yakupoğlu.

Şeker hastaları için sağlıklı yemek tarifleri veren beslenme ve diyet uzmanlarının isimleri ise şöyle;Yeşim  Çelik, Çağatay Demir, Gizem Keservuran, Yasemin Sancak ve Müge Özyurt Şafak.

www.sagligimicinhersey.com portalıyla aynı adı taşıyan sağlık kitapları serisinin üçüncü kitabı olan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet”e D&R mağazaları başta olmak üzere kitapevlerinden ve Migros gibi zincir marketlerin kitap stantlarından ulaşabilirsiniz.Kitabı ayrıca D&R web sitesi ve İdefix başta olmak üzere online kitapevlerinden de temin etmek mümkün. 

Sağlığım İçin Herşey Sağlık Kitapları Serisi’nin “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler” ile “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları” konulu kitapları da bulunuyor.

 www.esrakazancibasiilesaglik.com