Diz Önü Ağrıları Nedenleri ve Tedavileri

Kişilerin yaşam kalitesini düşüren diz ağrıları neden kaynaklanır? Düz tabanlı olmak diz önü ağrılarına neden olur mu? Diz önü ağrıları hangi yöntemlerle ve nasıl tedavi edilir? Tedaviden sonra nelere dikkat edilmesi gerekir? Memorial Kayseri Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Karaoğlu diz ön ağrılarının nedenlerini, teşhisini ve tedavi yöntemlerini Esra Kazancıbaşı ile Sağlığım için Herşey’de anlattı.

. Diz ön ağrısı nedir? Nasıl bir ağrıdır?
“Çok sık karşılaşılan bir ağrıdır. Ortopedi kliniklerine başvuran hastaların yüzde otuza yakınında görülür. Bu nedenle toplumu ilgilendiren önemli problemlerdendir. Diz önü ağrısı, özellikle merdiven inme, çıkma ve çömelme sırasında dizin ön bölümünde duyulan ağrılardır. Başlangıçta bu belirtiler görülürken hastalık ilerlediğinde kişilerin yakınmaları  da değişmektedir. Genellikle çömelme gibi dizlerin bükülerek yapıldığı hareketlerde hastalar sıkıntı duyarlar. Dizlerde kıtırtıların veya sürtünme seslerinin duyulması da görülür.”

DÜZ TABANLIĞA BAĞLI DİZ ÖNÜ AĞRISI

. Diz ön ağrısına yol açan faktörler nelerdir? Düz tabanlarda diz ön ağrılarına daha sık mı rastlanır?
“Düz tabanlarda diz önü ağrısı daha sık rastlanılan bir hastalıktır. Kalçamızdan ayak parmak ucumuza kadar olan sistem mekanik olarak birbirine bağlıdır. Sadece düz tabanlılarda değil, bel problemi olan, dizde şekil bozukluğu olan, ayak baş parmağında çıkıntı görülen hastalarda da diz önü ağrısı ile bir bağlantı vardır. Çünkü mekanik bir kere bozulduğu zaman zincirleme olarak yukarı ya da aşağı doğru etkileri yansıyabilmektedir. Dolayısıyla düz taban olanlarda diz önü ağrısı daha sık görülür.”

“DİZ ÖNÜ AĞRISI TEŞHİSİNDE HASTA HİKAYESİ ÖNEMLİDİR”

. Ön diz ağrısının menüsküsten veya kireçlenmeden kaynaklanmadığını nasıl ayrıştırıyorsunuz?
“Bir takım ipuçları var. Hastayı dinleyerek rahatsızlığının teşhisini koymaya başlıyoruz. Bizim mesleğimiz bilmece çözmek gibidir. Ne kadar çok ipucu alırsak bilmece o kadar rahat çözülür. İpuçları da bu durumda hastanın öyküsünden, hastanın muayenesinden ve MR, film, röntgen gibi görüntüleme yöntemlerinden alınır. Hastayı dinlemek en önemli kısımlardan bir tanesidir. Bazen bir hasta gelip ‘Normal düz yolda yürürken çok fazla bir sıkıntım yok. Uzun yol bile yürüsem bir sorun olmuyor. Ama merdiven inerken ağrım oluyor’ diyorsa, aklımıza direk diz önü ağrısı geliyor. Merdiven inerken diz kapağı kemiğine daha fazla yük bindiği için diz önü ağrısı olan hastayı bir yerde bu hareket ile daha çok uyarmış oluyoruz. Aynı şekilde hasta çömelip, örneğin; namaz kılarken, diz kapağında bir ağrı hissediyorsa aklımıza yine diz önü ağrısı ve diz kapağı ile ilgili sorunlar gelir.”

Prof. Dr. Sinan Karaoğlu

“DİZ ÖNÜ AĞRISINI AĞRI KESİCİLERLE ERTELEMEK, TELAFİSİ MÜMKÜN OLMAYAN HASTALIKLARA NEDEN OLUR.”

. Kişiler ne olursa olsun ağrılarını bir ağrı kesici ile geçirmeye çalışıyorlar. Siz bir ortopedi uzman olarak dizinde ağrı olan kişilerin ne tür durumlarda mutlaka bir hekime başvurmalarını önerirsiniz?
“Sağlığımız çok önemlidir. Her türlü ağrıda doktora gidilmesi gerekir. Örneğin dizimizde bahsettiğimiz gibi bir problem var ve ağrı kesicilerle bastırarak günü idare ediyorsak, bu durum ileride kıkırdak aşınmalarına yol açacaktır. Kıkırdak aşınmaları ve bozulmaları başladığı zaman da  hastalık ilerleyecek ve tedavi zorlaşacaktır. Bu nedenle diz önü ağrılarının ihmal edilmemesi gerekir. Çünkü diz önü ağrılarının en önemli nedenlerinden biri,  kas gruplarının dengesizlikleridir; ön grup kaslarda zayıflık varken, arka grup kaslarda gerginlik görülür. Buna izin verdiğimizde diz kapağının arkasındaki kıkırdakta kalıcı hasarlar meydana gelir. Söz konusu durumun düzeltilmesi de pek mümkün değildir. İdeal olan doktora gidilip problemin erkenden çözülmesidir.”
“HASTALARIN YÜZDE SEKSENİ AMELİYATSIZ YÖNTEMLERLE TEDAVİ EDİLİR”

. Diz önü ağrılarında altta yatan nedene göre ne tür farklı tedavi seçenekleriniz vardır? Ameliyatı hangi durumlarda hastaya öneriyorsunuz?
“Diz önü ağrılarında ameliyatın yeri çok kısıtlıdır. Hastaların yüzde sekseni ameliyatsız yöntemlerle tedavi edilir.  Düzenli egzersiz programları ile hastayı bir -iki ay rahatlatmaya çalışırız. Diz kapağındaki kayma, deformite, şekil bozukluğu gibi mekanik ve ileri düzeyde olan hastalıkları ameliyatla tedavi ediyoruz. Diğer durumlarda ise hastalara  önerilerde bulunuyoruz. Dizin arka grup kaslarının kısa ve gergin olmasından kaynaklanan durumlarda ameliyat dışı tedavilerde, kaslara egzersizlerle elastikiyet kazandırmaya çalışıyoruz. Uyluğun ön kısmındaki adaleleri ise kuvvetlendirmeye çalışıyoruz. Böylece dizin önü ve arkasındaki dengeyi sağlayıp, ağrıları büyük ölçüde gideriyoruz. Hastalığın ilerlemesinin önüne geçiyoruz.”

DİZ ÖNÜ AĞRILARINDA AMELİYATIN YERİ

. ‘Diz ön ağrılarında ameliyat gereken vakaların yüzdesi düşük’ dediniz. Peki ameliyat gereken bir hastaya ne tür ameliyat teknikleri uyguluyorsunuz?
“Artroskopik ve açık cerrahiler ön plandadır. Problem ne ise onu düzeltmeye çalışıyoruz. Problem kemikteki şekil bozukluğuysa, yamuk bir bacak varsa, onun düzeltilmesi gerekir. Kemiği kesip, düzeltici ameliyatlar da yapabiliyoruz. Düz tabanlığın tedavisinde  ise uygun tabanlıklara, ayak egzersizlerine ve basış modifikasyonuna ihtiyaç duyulur. Diz kapağında eğrilik varsa, diz kapağının yerini almasını sağlayacak ve doğrultusunu değiştirecek olan yönlendirme cerrahisi girişiminde bulunulur. Diz kapağındaki kaymalarda ise gerekirse kemik kesilip düzeltme operasyonu yapılır.”

DİZ ÖN AĞRILARINDA ARTROSKOPİK AMELİYATLAR

. Kapalı bir ameliyat yöntemi olan artroskopiden teşhis amaçlı faydalanıyor musunuz?
“Artroskopi ilk başlarda teşhis koymak için de kullanılıyordu. Fakat şuanda MR gibi gelişmiş birçok görüntüleme yöntemi var. Bu yüzden artroskopiyi teşhisten çok tedavi amaçlı kullanıyoruz. Artroskopiyle diz önü ağrılarında, dizin iç kısmındaki yapıları kuvvetlendirici, dış kısmında diz kapağının yana doğru kaymasına neden olabilecek gerginlik varsa gevşetici, kapalı cerrahiler uyguluyoruz. Oldukça başarılı sonuçlar elde ediyoruz.”

. Artroskopik cerrahide anestezinin yeri nedir? Hastanın iyileşme süreci nasıldır? Hasta ne zaman araba kullanabiliyor, işine gidebiliyor ya da kadınlar ev işlerini yapabiliyor?
“Dizle ilgili ameliyatlar çoğunlukla belden aşağısının uyuşturulmasıyla gerçekleştirilir. Hangi anestezi şeklinin uygulanacağına anestezistler karar verir. Bazı minimal problemli hastalarda lokal anestezi bile uygulanabilir. İyileşme süresi de açık cerrahiye göre biraz daha hızlıdır. Örnek vermek gerekirse, eğer kemiğe müdahale etmediysek, bir takım cihazlarla ve ufak tefek desteklerle hastayı ertesi gün yürütebiliyoruz.”

YÖNLERDİRME CERRAHİSİ NEDİR?

. Yönlendirme cerrahisi nedir?
“Artroskopik cerrahiye göre biraz daha ağır bir ameliyattır. Açık ameliyat türüdür. Yönlendirme cerrahisinde, kemiğin doğrultusu değiştirilmek istendiğinde kemik kesilir ve istenilen şekil verildikten sonra kemiğin kaynamasını sağlanır. Basit bit benzetmeyle diz kırığının iyileşmesi için ne kadar süre gerekiyorsa bunun için de o kadar süre gerekiyor.
Hastanın burada dikkat etmesi gereken birkaç durum var. Doktorun izni olmadan tam iyileşmemiş bölgeye baskı yapılmaması gerekir. Doktor altı hafta boyunca baston kullanılmasını öneriyorsa buna uyulması lazım. Bir takım ilaç destekleri de yapılabilir. Beslenmede ise kalsiyum zengini gıdalar tüketilmelidir. Çoğu hasta iyileşme süreçlerini hızlandırmak için kelle paça, kemik suyu gibi besinleri daha çok tüketiyor. Oysa az miktarda kalsiyum alabilmek uğruna çok yağlı besinler tüketmiş oluyorlar. Dengeli ve sağlıklı beslenme iyi bir şeydir fakat her şeyin fazlası zarardır.”