Erkek Kısırlığının Tedavisi ve Tüp Bebek

Erkek kısırlığının tedavisindeki gelişmeleri ve tüp bebek yönteminde özelliklede tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarında uygulanan yeni tedavileri VM Medical Park Pendik Hastanesi Kadın Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Tayfun Alper anlattı.

Kısırlık olgularında erkekten kaynaklanan kısırlık vakalarının oranı nedir?

Kısırlık önceden bir kadın problemi olarak düşünülürdü. Zaman içerisinde bu fikir değişerek artık erkekler için de konuşulmaya başladı. Bugün infertilite problemi yaşayan çiftlere bakıldığında çiftlerin neredeyse yarısında erkekte problem görülüyor. Başka bir söyleyişle 3’te birinde sadece kadın 3’te birinde sadece erkek geri kalan 3’te birinde  ise her iki tarafta da problem olabiliyor.

ERKEK KISIRLIĞINDA ROSİ YÖNTEMİ

Erkek kısırlığının tedavisinde kısaca Rosi diye bilinen bir yöntem var. Nedir bu rosi yöntemi? Hangi erkeklerde kısırlığa yönelik bir çözüm olarak bu yöntemden faydalanma imkânı var?

Rosi eskiden de vardı; ama artık tekniği değişti. Tüp bebek tedavisi sürecinde zorlandığımız noktalarda çözüme ulaşmak için kullandığımız bir yöntem. Rosi bir alternatif değil belki de son çare demek lazım. Tüp bebek yaparken her iki taraftan da birer tohum hücresi almamız gerekiyor. Eğer ağır bir erkek problemi yok ise erkek tohum hücresini almak hiçte zahmetli değildir. Ama azo sperm dediğimiz; yani sperm sıvısının içerisinde sperm hücrelerinin olmadığı durumda işler zorlaşır. Azo spermi problemi olan hastalar ilk olarak ilaçla tedavi olabilir mi ürologlarla görüşmelidir. Eğer ilaç tedavisi ile sperm elde edilemiyorsa ameliyat gündeme gelir. Olguların bazılarına göre yüzde 30 bazılarına göre de yüzde 50 bir grubunda sperm bulunabiliyor. Ama bulamadığımız grup için bugünkü teknik imkanlarla artık yapacak bir şey maalesef kalmıyor. Belki operasyonlar tekrar edilebiliyor. İşte bu durumda rosi denen yöntem devreye giriyor. Çünkü bazı hastalarda sperm olgunlaşamasa da biraz daha müdahale ile ya da özel işlemlerle sperm olarak kullanılabilecek “Raund Spermatid” dediğimiz hücreler bulunabiliyor. Kısacası cerrahi usullerle sperm bulunamadıysa öncü hücreler alınır. Daha sonra bu öncü hücreler özel işlemlerden geçer. Özel cihazlarla yapılan işlemler sonucu belki 10 tane sperm öncüsü hücre bulunabilir ve bunun sadece bir tanesi işe yarayabilir. Bu sperm öncüsü hücreler daha sonra sperm işlevi görürler. Sperm öncüsü hücreler özel işlemlerden geçirildikten sonra tek çekirdeği ayrılır. Daha sonra normal sperm gibi yumurtanın içerisine enjekte edilir. Ancak gerçekte ortada bir sperm olmadığı için yumurtanın uyarılmaya başlaması sıkıntılı olabiliyor. Bunun için de piezo elektrik denilen özel cihazlarla yumurta aktive edilir. Aktive edildikten sonra da o öncü ham sperm verilir ve embriyo oluşumu sağlanır.

Rosi yönteminin başarı oranı nedir?

Başarı oranı için yüzde 10 diyebiliriz; yani 100 rosi çabasından 1 tanesi ancak gebelikle sonuçlanabiliyor. Fakat bu yöntem ilaç tedavisi ya da ameliyatları kısacası her yolu denemiş ama bir türlü başarıya ulaşamamış kişiler için böyledir. Bu gruptaki insanlar için yüzde 10 ciddi bir rakamdır. Tüp bebekteki başarı oranları her yıl yüzde 1 artıyor. Teknikler daha iyi oluyor. Bir zamanlar yüzde 12-13 başarı oranı ile tüp bebek yapılırken bugün artık özellikle genç hastalarda yüzde 60-70’lere çıkıyor. Ama genç hastaların dışında kalanda da maalesef 40’ı geçtikten sonra bu oran çok düşüyor.

Prof. Dr. Tayfun_Alper

SPERM DONDURMA

Hangi erkekler sperm dondurulmasına ihtiyaç duyuyor? Yumurta ve embriyo dondurma konusunda da bilgi verir misiniz?

Günümüzde maalesef kanser gibi hastalıklar arttı. Bu hastalıkların tedavisi de var; ancak kemoterapi gibi tedaviler daha sonra sperm kalitesine zarar verebiliyor. Bunun için de tedavi öncesinde sperm dondurma çok işimize yarıyor. Dondurulan spermler 5-10 yıl sonra bile kullanılabiliyor. Aynı şey kadınlar için de söz konusudur. Ama erkeklerden farklı olarak kadınların yumurta hücrelerini almak biraz daha zordur. Bunların bir dönemselliği var. O dönemsellikten dolayı da biraz zamana ihtiyaçları var. Yumurtalar, tüp bebek hazırlanacakmış gibi geliştirilir, alınır ve dondurulur. Eğer kişi evli ise ve çift isterse embriyo olarak da dondurulabilir.

TÜP BEBEK TEDAVİSİ

Özellikle kadınlardan kaynaklanan kısırlıkta tüp bebekte başarıyı arttıran ne gibi gelişmeler var?

Teknolojinin gelişmesiyle beraber tüp bebek tedavisinde aldığımız tohum hücrelerini daha iyi koşullarda beslemeye çalışıyoruz. Daha iyi koşullarda yetişmelerini sağladığımız için başarı oranı da yükseliyor. Ama bu süreçten öncesinde teknolojinin yapacağı bir şey yok. Burada kadın ve erkeğe görevler düşer. Sperm ve yumurta hücrelerinin sağlıklı olması için sigaradan, alkolden, stresten, sedanter yaşamdan, yanlış beslenmeden uzak durmak gerekir. Bu şekilde kendini düzenleyen kişiden elde edeceğimiz tohum hücreleri daha iyi olacaktır.

Tüp bebek kaç defa denenebilir?

Tüp bebek bir araçtır; yani normal koşullarda her adet döneminde kendiliğinden şansı olan bir kişiye bu tedavi ile kendiliğinden değil de tüp bebekle, aşılama ile şans verebilirsiniz. Dolayısıyla bir üst sınır yok. Ama gerek maddi gerek manevi insanların bir tahammül gücü var. Bu süreç çiftin durumuna, maddi ve manevi gücüne bağlı olarak ilerleyebilir.

Günümüzde Türkiye, tüp bebek tedavisinde dünya tıbbında nerede? Türkiye’ye yurt dışından da tüp bebek tedavisi olmak için pek çok çift geliyor. En çok hangi ülkelerden geliyorlar?

Irak, Suriye, Orta Asya’dan gelenler var. Avrupa’dan gelenler daha çok ekonomik koşulların uygunluğu nedeniyle tercih ediyorlar; ama kalite açısından da aşağıda olmadığımızın bilincindeler. Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlar da farklı ülkelerdeki başarı oranları, hekim-hasta iletişimi ve ekonomik durumu gözetince mutlaka ülkemizi tercih ediyorlar. Yine Amerika’dan da gelen hastalar var; çünkü onlarda oradaki fiyatlarla Türkiye’deki fiyatları karşılaştırınca bir uçurum olduğunu görüyorlar ve daha önce de belirttiğim gibi başarı oranlarımız da aşağıda kalmıyor.