Erken Adet ve Geç Menopoz Yaşı Meme Kanseri Riskini Artırıyor

Meme kanseri dünyada kadınlarda en sık görülen kanser türü. Tüm kanserlerin yüzde 30’unu oluşturuyor. Hastalık gelişme riski, yaş ilerledikçe artıyor. Meme kanseri yalnızca kadınların değil, yüzde 1 oranında erkeklerin de hastalığı.

Hastaların büyük çoğunluğunda hiçbir risk faktörü olmasa da, ailesel ve çevresel faktörler meme kanseri üzerinde etkili oluyor. Meme kanseri oluşumunda hormonal faktörlerin etkisi de önemli. Kadının ilk adet yaşı ve menopoza girdiği sürenin uzunluğu, meme kanserinde belirleyici bir rol oynuyor.

Aktif adet dönemi 40 yıl veya daha fazla süren kadınlarda risk, aynı dönemi 30 yıl veya daha az olanlara göre 2 kat fazla. Özellikle bale gibi, küçük yaşlarda başlanan ve devam ettirilen fiziksel aktiviteler, adet görmeye başlama yaşını ortalama 3 yıl geciktiriyor. Adetin bir yıl gecikmesi, kanser riskini yüzde 20 azaltıyor.  

Memorial Ataşehir Hastanesi Medikal Onkoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Betül Öztürk, bale gibi spor aktivitelerinin meme kanseri gelişimine etkisi hakkında bilgi verdi.

İLK ADET GÖRME YAŞI 12’NİN ALTINDAYSA KANSER RİSKİ YÜKSEK

Erken adet görme meme kanserinde önemli bir faktördür. Adet görmenin geciktiği her yıl, meme kanseri riski yüzde 20 azaltmaktadır. Adetin ilk başlama yaşının yanı sıra düzenli adet görme yaşı da önemlidir.

Adetin ilk başlaması ile düzenli adet başlaması arasında 1 yıldan uzun süre geçenlerde risk yüzde 50 oranında azalmaktadır. İlk adetini 12 yaş ve altında görmeye başlayan, 1 yıldan önce düzenli adete geçen kadınlarda ise kanser riski 4 kat artmaktadır.

KÜÇÜK YAŞTA FİZİKSEL AKTİVİTE ADET YAŞINI GECİKTİRİR  

Erken yaşta başlanan fiziksel aktiviteler adet görmeye başlama yaşını geciktirmektedir. Bale yapan, yüzen ya da koşan kızların adet görmeye başlama yaşı, diğer yaşıtlarına göre 3 yaş gecikmektedir. Bale yapan kızların incelendiği bir çalışmada; adet görmeye başladıkları ortalama yaş 15.4 olarak belirlenirken, diğer kontrol grubunun yaşı 12.5’tir.

Haftada en az 600 kalori harcayacak şekilde orta derecede egzersiz yapan kızların, daha az fiziksel aktivite gösteren kızlara göre meme kanseri riski azalır.  Baleye aktif olarak devam eden kızların bu süreçte meme gelişimlerinin geciktiği gözlemlenmiştir.

EGZERSİZ KANSER RİSKİNİ YÜZDE 60 AZALTIR

Ergenlik ve erişkin dönemde yapılan egzersizler meme kanseri riski üzerinde etkilidir. Egzersizin 40 yaşın altındaki kadınlarda meme kanseri riskini azalttığı bilinmektedir. Haftada 4 saat veya daha fazla egzersiz yapan kadınlarda kanser riskinin, hiç egzersiz yapmayanlara göre yüzde 60 oranında daha az olduğu saptanmıştır.

ERKEN MENOPOZ MEME KANSERİ RİSKİNİ AZALTIR

45 yaşından önce menopoza giren kadınlarda risk, 55 yaşından sonra girenlerin yarısı kadardır. Yani aktif adet dönemi 40 yıl veya daha fazla süren kadınlarda risk, aynı dönemi 30 yıl ve daha az olanlara göre 2 kat fazladır. Menopozun ortalama 1 yıl gecikmesi, kanser riskini yüzde 3 oranında artırmaktadır. 50 yaşından önce menopoz, meme kanseri riskini azaltır.

RAKAMLARLA MEME KANSERİ RİSKİ

•    Ailesinde birinci derecede meme kanseri olanların bu hastalığa yakalanma riski, 2 kat fazladır.

•    30 yaşından sonra doğum yapanlarda risk, 20 yaşından önce yapanlara göre 4 kat fazladır.

•    Ailesinde meme kanseri olanlarda doğum kontrol hapı kullanımı, kanser riskini artırmaktadır.

•    Adetin ilk başlama yaşının her yıl gecikmesi, kanser riskini yüzde 20 azaltmaktadır.

•    Her on yıllık periyotlarda bir önceki on yıla göre risk 2 kat artar. (50’li yaşlarda, 40’lı yaşlara göre risk 2 kat fazladır)

•    İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapanlarda risk, 20 yaşından önce yapanlara göre 4 kat fazladır.

•    Şişmanlık, doğurganlık çağındaki kadınlarda meme kanseri riskini 2 katına çıkarır.