Eve Hapsolan Gençler Ağır Stres Yaşayabilir

Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seher Akbaş, Covid-19 salgını nedeniyle sokağa çıkmaları yasaklanan gençlerin, gelişim açısından tam da aileden uzaklaşmaları gereken bir dönemde oldukları için yoğun stres altında olduklarını söyledi.

Prof. Dr. Seher Akbaş, Covid-19 salgınıyla mücadele önlemleri kapsamındaki ortam değişikliğinin gençlerin ruh sağlığı üzerindeki etkilerini değerlendirdi. Akbaş, Covid-19 bulaşma riskleri düşük ya da hastalığı hafif atlatma oranları yüksek olsa da gençler arasında korkunun giderek arttığının gözlendiğini belirtti.

STRES BELİRTİLERİ NORMAL

İnsan sağlığını ve günlük yaşamı bu ölçüde etkileyen bir salgınla karşı karşıya kalanlarda stres belirtilerinin ortaya çıkmasını “beklenen bir durum” olarak değerlendiren Akbaş “Çünkü dünyanın çeşitli yerlerinde, sevdiği kişilerin ya da kendilerinin salgından etkilenmesi ya da etkilenme olasılığının olması başlı başına stres kaynağıdır. Ancak günlük yaşantımızı bozmayan ve bizi salgın konusunda tedbirler almamızı sağlayarak korunmamıza katkısı olan stresi normal karşılayabiliriz” dedi.

TAM DA AİLEDEN UZAKLAŞACAKKEN…

Prof. Dr. Seher Akbaş, çocukluk döneminden çıkıp yetişkinliğe doğru yolculuğa başlayan bir gencin, ebeveynlerinden uzaklaşması gereken bir dönemden geçtiğini vurguladı. Salgın yüzünden bu kritik dönemi tümüyle ebeveynleri ile aynı ortamda, evde geçirmek zorunda kalmasının gençler için başlı başına bir çatışma ve stres kaynağı olacağının altını çizen Akbaş şöyle devam etti:

“Günlük yaşamı önemli ölçüde değişen, arkadaşlarından, ilgi alanlarından uzaklaşan, dışarı çıkamayan gençler, bu zorlu sürece farklı yanıt vereceklerdir. Salgın yokmuş gibi davranıp riskli davranışlar sergilemekten, çok kaygılı olmaya kadar farklı baş etme yollarını seçeceklerdir. Bu nedenle salgın sırasında ve sonrasında ebeveynlerin, kendilerinin ve çocuklarının fiziksel ve zihinsel sağlığına dikkat etmesi önemlidir”

KENDİNİZE DE GENÇLERE DE ZAMAN AYIRIN

Salgın sırasında ya da sonrasında ortaya çıkan stresle ilgili belirtileri fark etmenin önemine değinen Prof. Dr. Akbaş, yetişkinlerin kendilerinin ya da çocuklarının yaşadığı stresle başa çıkabilmek için kendilerine de zaman ayırmalarını önerdi. “Ebeveynler kendi ruh sağlıklarının iyi olmasına özen göstermeliler” diyen Akbaş şöyle devam etti:

“Kendileri sorun yaşayan anne-baba çocuklarına yeterince yardım edemez. Yine ruhsal sorun yaşayan ebeveynlerin çocukları ile iletişimleri olumsuz etkilenir. Çocuklarda ruhsal sorun ortaya çıkma riski ortaya çıkabilir. Ebeveynler aşırı endişeli görünüyorsa, çocukların kaygısı artabilir. Çocukların kaygı ile başa çıkmasına yardımcı olmak için, aşırı uyarılarda bulunmadan, aşırı endişeli görünmeden, doğru önleme bilgileri ile duruma uygun gerçekçi bir yaklaşım benimsenmelidir.”

HAYATINIZDAKİ BELİRSİZLİKLERİ AZALTIN

Çocuklar ve gençlerde belirsizliğin önemli bir stres kaynağı olduğunu belirten Prof. Dr. Seher Akbaş, bu nedenle günlük rutinlerin ve ritüellerin olabildiğince korunmasını öneriyor. Nasıl geçeceği belirsiz bir gün yaşamaktansa gün içerisinde belli zamanlar için programlar yapılmasını tavsiye eden Seher Akbaş “Çerçevesi belli zaman dilimleri oluşturun. Ortak keyif alınan etkinlikler planlayın, çocuğunuzun ya da kendinizin ilgi alanlarına yönelik evde yapılabilecek yeni şeyler keşfedin” diye konuştu.

HANGİ DURUMLARDA YARDIM ALINMALI

Ebeveynlerinden bağımsızlığını kazanma dönemindeki gençler için, salgının, hastalıkların, kayıpların, günlük yaşamdaki değişikliklerin, evden çıkamamanın, okul ve arkadaşlarından uzaklaşmış olmanın,  çok zorlu süreçler yaşatabileceğini yineleyen Prof. Dr. Seher Akbaş şöyle dedi:

“Çocuğunuz daha önce olmayan stres belirtileri gösteriyor, daha sinirli, sıkıntılı, mutsuz, kaygılı, dikkat, uyku, iştah değişiklikleri gösteriyor ve bu belirtiler günün çoğunda ortaya çıkıyor, çocuğun oyun, ders gibi aktivitelerini yapmasını bozuyor ya da sosyal ilişkilerini etkiliyorsa yardım almalısınız. Gençler yaşamın anlamsızlığı, kendisine ya da bir başkasına zarar verme, ya da ölüm, ölmek ya da intihar hakkında konuşur ya da yazarsa derhal hızlı bir şekilde psikiyatrik destek almalısınız.”

BELLİ BAŞLI STRES BELİRTİLERİ

. Huzursuzluk, gerginlik ve ya aşırı ağlama

. Öfke patlamaları ve sık sık tartışmayla sinirlilikte bir artış

. Günlük yaşamda kötü bir şey olacağı kaygısına kapılma

. İletişim kurma veya dinleme güçlüğü

. Diğer insanları her şey için suçlama

. Dikkat dağınıklığı, konsantrasyon güçlüğü

. Bazı şeyleri hatırlamada sorun yaşama

. Karar vermekte zorluk çekme

. Uykuya dalmakta güçlük çekme, gece uyanmaları

. Kolay yorulma

. Enerji ve aktivite seviyesinde bir artış veya azalma

. Rahatlamada veya uyumada zorluk çekme

. Sık ağlama

. Aşırı endişe

. Çoğu zaman yalnız kalma isteği

. İsteksizlik, zevk alamama veya eğlenememe

. Yardım etme veya yardım almada zorlanma

. Kendine aşırı güven, aşırı neşe hali ya da dokunulmaz hissetme

. Hiçbir şey umursamama

. Alkol, tütün ya da uyuşturucu kullanımında artış

. Karın ağrısı veya ishal olma

. Baş ağrısı ve çeşitli ağrılar çekme

. İştah değişiklikleri, iştahsızlık veya çok yemek

. Terleme veya titreme veya kas seğirmesi