Fibromiyalji sendromunun Görülme Sıklığı Nedir?

Tükenmişlik, kronik ağrı veya kronik yorgunluk ile beraber seyreden FİBROMİYALJİ toplumda her 100 kişiden yaklaşık 5’inde görülmektedir.  Ancak her 100 FİBROMİYALJİ hastasından sadece 2’sine tanı konulabilmektedir.

Fibromiyalji sendromu (FMS), yaygın kas ağrıları ve vücudun birçok bölgesinde aşırı hassasiyetle seyreden kronik bir ağrı sendromudur. Yaygın ağrı, sabah yorgun uyanma, konsantrasyon problemleri, kendini kötü hissetme, çaresizlik gibi duygularla yaşamı birçok romatizmal hastalıktan daha fazla etkilemektedir. Hastaların ana yakınmaları ağrı ve yorgunluktur. Bu yakınmalara dinlendirici olmayan uyku,  bilişsel dalgalanmalar, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik yakınmalar, kollarda bacaklarda karıncalanmalar, uyuşukluk, yanma hissi, migren ve gerilim tipi baş ağrısı, ağrılı adet görme, bağırsak fonksiyonlarında değişim, çarpıntı, idrar yaparken yanma ve huzursuz bacak sendromu gibi birçok farklı yakınmalar da eşlik edebilir.

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Dünya Fibromiyalji Günü nedeni ile bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıya Prof. Dr. Ayşegül Ketenci (Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Başkanı), Prof. Dr. Dilşad Sindel (Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği İkinci Başkanı) ve Prof. Dr. Deniz Evcik (Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Genel Sekreteri) katıldı.

FİBROMİYALJİNİN YAŞI YOK!

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Ketenci, fibromiyaljinin, toplumda sıklıkla görülen bir hastalık olduğunu belirterek şu bilgileri verdi:

“Fibromiyalji yaygın ağrıyla karakterize beraberinde konsantrasyon bozukluğu, sabah yorgun kalkma, kendini bir türlü iyi hissedememe, bazen sağım bazen solum ağrıyor şeklinde hastalarımızın ifade ettiği bir hastalık. Eskiden sağım solum ağrıyor diyen, biraz da stresli hanımlara konan bir tanıymış ama biliyoruz ki artık çocukluk çağında da olabiliyor, 60-70-80 yaşında da olabiliyor. Sadece kadınlarda değil, erkeklerde de olabiliyor. Hastalığı kontrol altına alarak yaşam kalitesini daha iyi hale getirmek mümkün. Bunun için çeşitli ilaç tedavilerin yanında egzersizler, gevşeme yöntemleri, fizik tedavi yöntemleri, bazen destek tedavileri ve beslenme yöntemleri hastaların sağlıklarına kavuşmasında katkıda bulunacaktır.”

EGZERSİZ DEPRESYONU AZALTIR

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği İkinci Başkanı Prof. Dr. Dilşad Sindel egzersizin semptomları rahatlatıcı özelliği olduğuna dikkat çekti:

“Fibromyalji hastalarında kas gücü ve dayanıklılığın da azalma olabilmektedir.  Egzersizler yetersizliği önlemenin temel yolu. Zira zayıf kaslar ve düşük aerobik kapasite, yumuşak dokular ve eklemlerin kolay travmatize olmasına yol açarak, daha ileride ağrının artmasına neden olacaktır. Egzersizler kas gücünü korur, uykuyu düzenler, endojen endorfin salgısını arttırır ve depresyonu azaltır.  Haftada 2-3 gün egzersiz yapmak yeterlidir.

Fibromiyaljide önerilen egzersizler:

1. Aerobik egzersizler: Yürüyüş, yüzme gibi. Haftada 2-3 gün 20 dakika/gün ile başlanmalıdır. Yürüyüş açık alanda veya yürüme bandında olabilir. Düzenli olması ve hafif hızlı olması önemlidir. Bu sırada nefesiniz, hafif zorlanarak arkadaşınızla konuşacak kadar hızlanmalıdır. Bu egzersizler kan dolaşımınızı hızlandıracak ve kaslarınızın oksijenlenmesini sağlayacaktır. Aerobik egzersiz özellikle ağrı ve fiziksel fonksiyonda etkilidir.
2. Germe egzersizleri: Özellikle uzun süre oturma ve hareketsiz kalmaya bağlı olarak çoğu kişinin kasları kısalmıştır. Öne eğik durma ile omuzlarımız öne gelmiş, sırt kaslarımız gerilmiş ve kasılmıştır. Genelde bacak arka kaslarımızda oturma sonrası kısalır. Düzgün bir duruş için haftada üç dört kez kısa kaslarımızı germek önemlidir.
3. Güçlendirme egzersizleri: Günlük aktivitelerimizi yapmamızı sağlayan ve yorulmadan ağrı hissetmeden günü tamamlamanızı sağlayan egzersizler arasında güçlendirme egzersizleri yer alır. Bu egzersizleri lastik bantlar veya ağırlıklarla ya da kendi vücut direncinize karşı yapabilirsiniz. Güçlendirme egzersizlerine haftada 2 gün olarak başlanır ve güçlendikçe haftada 3-4 güne çıkılır.
4. Su içi egzersizler: Su ideal bir egzersiz ortamıdır. Su içerisinde yapılan egzersizlerde ağırlığın  azalması  ile  kaslara  destek artar, hareket kolaylaşır, hidrostatik basınç etkisiyle ödem azalır ve ılık suyun etkisi ile özel ve genel kas gruplarında  gevşeme  meydana gelir sonuçta  ağrı azalır. Su içerisinde ısınma ile başlayan egzersiz programları, germe, esneklik, aerobik, güçlendirme egzersizler olarak devam eder. Su içinde hızlı yürümek, su dışında elde edilmesi zor bir dirençli egzersizdir.  Yaklaşık 30-60 dakika süren egzersizler soğuma programı ile sonlandırılır  ve genellikle haftada 3 gün olarak önerilir.
5. Pilates-yoga: Son yıllarda gittikçe yaygınlaşan yoga ve pilates egzersizleri ve  bireysel koşullar göz önüne alınarak tek başlarına ya da yukarıdaki egzersiz programlarının parçası olarak uygulanabilir. Ancak bu egzersizlere ilk aktivite olarak başlamamak, yavaş yavaş egzersiz şiddetini ve süresini arttırmak, kendinizi çok zorlamamak ve bilinçli bir eğitmenle yapmak son derece önemlidir.

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Deniz Evcik, fibromiyalji tanısının nasıl konulduğuna dair bilgiler verdi:

NASIL TANI KONUR?

FMS tanısı koymak ancak konusunda uzman bir hekim ile gerçekleşir. Bu hastalık tanısı için hiç bir özel tanı testi yoktur. Tanı klinik muayene ve hastanın yakınmalarının değerlendirilmesi ile konulur. Yakınmaların en az üç aydır devam etmesi,  hastanın ağrı hissettiği bölgelerin sayısı ve semptomların şiddetinin ölçüldüğü anket değerlendirilmektedir.

• Yaygın ağrı indeksi (YAİ) >7 veya semptom şiddet indeksi (SŞS) >5; ya da YAİ=4-6 ve SŞS>9
• Generalize ağrı, aşağıdaki 5 bölgeden en az 4’ünde ağrının olması
• Çene, göğüs ve karın ağrısı generalize ağrı grubunda sayılmamaktadır.

    I. Yaygın Ağrı İndeksi; Son bir haftada ağrı duyulan bölgeleri (beş bölge) içerir. Maksimum skor:19

    II. Semptom şiddet skalası (SŞS) ;

    A. Aşağıdaki tüm maddeler 0-3 arasında skorlanmakta (0; problem yok, 1; hafif, 2; orta, 3; ciddi düzeyde) (maksimum skor 9)

• Yorgunluk,
• Dinlenmeden uyanma
• Bilişsel (Kognitif) bulgular.

B. Ek olarak son 6 ay içerisinde;

• Baş ağrısı,
• Alt karında ağrı- kramplar
• Depresyonun varlığı;
• Tüm maddeler 0-1, maksimum skor 3,
• SSS= 9+3= maksimum skor 12

Fibromiyalji Şiddet Skalası: Yaygın Ağrı İndeksi (YAİ)  ve Semptom Şiddet Skalasının (SŞS) toplanması ile  ortaya çıkar.

• Total 31 puan, 12 altı düşündürmez
• Puan arttıkça hastalık şiddeti artar.
• Ayrıca eşlik eden başka ağrılı rahatsızlıkların varlığı bu hastalığın varlığını dışlatmamaktadır.