Fıtık Ameliyatsız Geçmiyor! Fıtık Cerrahisi Nedir, Kimlere Uygulanır?

Özel Ataköy Hastanesi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Necdet Derici ile yaptığımız röportajın ikinci kısmında kasık fıtıklarının kapalı cerrahi yöntemiyle tedavisi hakkında konuştuk. İşte kasık fıtığı tedavi yöntemiyle ilgili sorular ve yanıtları...

Kasık fıtığı olan bir hastamızda tedaviye nasıl karar veriliyor? Hastaya ne tür bir ameliyat uygulanılacağına nasıl karar veriyorsunuz? 

Öncelikle tanıyı kesinleştirmemiz gerekiyor. Yani biz klinik olarak muayene ettiğimizde ilk muayenede anlayabiliyoruz kasık fıtığı var mı yok mu ama çok erken aşamadaki noktasal fıtık dediğimiz fıtıklarda bazen ultrason çekiyoruz, radyolojiden yardım istiyoruz, fıtık olduğunu bize kanıtlıyor. Fıtık tanısı konulduktan sonra tek tedavi seçeneği fıtıkların cerrahidir ve fıtık cerrahisi dünyada en yaygın yapılan genel cerrahi ameliyatıdır.

"FITIĞIN TEK TEDAVİSİ CERRAHİDİR"

Toplumun %4’ünde günün birinde mutlaka fıtık görülmektedir bu kadar yaygındır, en sık yaptığımız ameliyatlardır ve bu kadar sık yapılan ameliyatlar olmasına rağmen fıtık cerrahisi hem anlaşılması hem yapılması zor ameliyatlardır. Yani fıtık deyip geçmeyin bazı fıtıkları birçok cerrah yapmıyor, yapamıyor yapamayabiliyor. Yani fıtıklar düşünüldüğü kadar kolay ameliyatlar değildir ve dediğim gibi fıtığın tek tedavisi cerrahidir. Ameliyatsız fıtık tedavisi olmaz. Ne zaman ameliyat önermiyoruz sadece hastanın genel durumu ameliyata izin vermiyorsa çok yaşlı yandaş hastalıkları çok kalple ilgili koah anestezi alamayacak ve ameliyat olamayacak durumdaysa fıtıkları sadece kasık bağı öneriyoruz ve dışarı çıkmasını engelliyoruz boğulmuş fıtık aciliyeti olmasın diye kasık bağı ile korumaya çalışıyoruz o kadar.

Ameliyatsız hayatını idame ettirmesini sağlıyoruz ama bunun dışında fıtıktan kurtulmak için ameliyattan başka çaremiz yok ve ameliyat olarak da bir konvansiyonel açık cerrahi dediğimiz açık ameliyatlar 7-8 cm kasıklarda kesilerek yapılan ameliyatlar ikincisi laparoskopik ameliyatlar kapalı ameliyatlar.

"LAPAROSKOPİK AMELİYATLARDA DAHA AZ AĞRI OLUYOR"

Laparoskopik kapalı ameliyatlarda da  bir cm kesi yapıyoruz oradan fıtık bölgesine giriyoruz karın kaslarının alt duvarıyla periton dediğimiz karnı saran zarın arasına giriyoruz fıtığı ayırabilmek için ve iki tane de 5 milimetrelik küçük trokarları böyle işlem yapabilmemiz için 5 milimetrelik yarımşar cmlik kesiler yapıyoruz bunlar çok küçük kesiler olduğu için ameliyat sonrasında hem kozmetik açıdan iz açısından çok avantajlı hem ameliyat sonrası laparoskopik ameliyatlarda daha az ağrı oluyor ve iş kaybı ve günlük aktiviteye dönüşleri son derece erken olmaktadır.

Burada bir tek sıkıntı şu laparoskopik fıtık ameliyatları teknik olarak zor ameliyatlardır. Dar bir alanda ameliyat yapıyoruz ve oraya yaklaşık 15x15 cmlik prolamp neşterle yamalar var o yamalardan yayıyoruz tabi bu teknik olarak zor bir ameliyat o yüzden Türkiye’de genellikle genel cerrahların %1’i Avrupa’da da %20’si civarında kasık fıtığı ameliyatlarını laparoskopik yapabilmekteler. Çok az cerrah kapalı yapabiliyor. Cerrahların çoğu bunu kapalı yapamıyor hatta kapalı fıtık ameliyatlarını çoğu genel cerrah önermiyor çünkü teknik olarak yapılması zor dolayısıyla yapılamayacağına inanlar çok halbuki laparoskopik yapılırsa o kadar iyi bir şey ki hastalar çok erken dönemde birkaç gün sonra işe başlayan çok hasta var çok erken dönemde işine dönebiliyor iş kaybı çok az oluyor ve tekrarlama nüks riski de normal açık ameliyatlardan hiçbir farkı yok. Son derece faydalı bir ameliyat. Laparoskopiyi kesinlikle son derece öneriyoruz. 

Bir hastanın açık ameliyat mı yoksa kapalı cerrahiyle mi tedavi olacağına tam olarak neye göre karar veriliyor?

Şöyle ben 2000 yılından beri yaklaşık 20 yıldır kapalı yapıyorum fıtık ameliyatlarını açık yaptığım ameliyat sayısı nadirdir. Çok büyük devasa fıtıklar var, bazen hastanın dizüstüne kadar inen fıtıklar var. Laparoskopik gerçekten teknik olarak zordur biz o zaman açık cerrahi yapıyoruz laparoskopinin açığı dediğimiz böyle kadınlardaki sezaryen kesileri gibi kesilerle arka duvarlarına yaklaştığımız ameliyatlar da var klasik ameliyatların aksine. Onlar daha az ağrı yapıyor daha çok onları tercih ediyorum büyük olasılıkla zaten ama bunun dışında normal fıtıklarda rutin laparoskopik öneriyorum çünkü hem ağrısı az hem ameliyat sonrası iyileşme süresi çok kısa, hem erken işe dönüş var, iş kaybı daha az o yüzden rutin olarak laparoskopik öneriyoruz. Hastaları ikna ediyoruz genellikle ama dediğim gibi bazı hekim arkadaşlar da laparoskopik kasık fıtığı ameliyatı etkinliğine çok inanmıyorlar halbuki yapıldığında seyrettiklerinde inanılmaz başarılı ve etkin olduğunu görüyorlar. 

Peki laparoskopik kasık fıtığı ameliyatında anestezi uygulanıyor mu? 

Tabi laparoskopik yapacağımızda ben genellikle rahat olsun diye hastaları uyutturuyorum. Ama açık yapılacağında spinal anestezi de yapılabilir ama anestezi genel ya da spinal her ikisi de uygun.  Bir gece de hastanede tutuyoruz. Hastanın bir gece kalması yeterli ve bir hafta içerisinde de genellikle işlerine dönüyorlar yani biz hastalara istirahat versek de yine 3-4 gün sonra işlerine başlıyorlar dönüyorlar. 

İyileşme süresi ne kadar?

Hastalara bir 3 hafta kadar ağır egzersizlerden, aşırı ayakta kalmaktan, kabız kalmaktan kaçının diyoruz önerilerde bulunuyoruz. 

Kapalı veya açık ameliyat sonrasında kasık fıtığının tekrar etme riski var mı? Ya da kasık fıtığı hangi durumlarda tekrar eder? 

KASIK FITIKLARI EN FAZLA YÜZDE 20 TEKRARLIYOR

Burada iki faktör var; bir hekime bağlı faktörler, diğeri hastaya bağlı faktörler. Hekim ameliyatı iyi yapacak hasta da kendini koruyacak. Bu ikisi çok önemli. Tüm fıtık ameliyatlarında ortalama % 1 ile % 20 oranında tekrarlama riski var. Genellikle iyi cerrahi tekniklerle yapılan ameliyatlarda %1, daha kötü tekniklerde %20 oranındadır.

Tekrarlayan kasık fıtığı ameliyatlarındaki tekrarlama oranları 2 kat daha artıyor yani ilk yapılan ameliyatta başarı çok önemli. İkinci üçüncü ameliyatlarda başarı daha da zorlaşıyor. Tekrarlama riski daha da artıyor. Ama dediğim gibi başarı ellerde %1-3 civarındadır tekrarlama riski. Hatayla ilgili faktörler de mesela hasta bir akciğer enfeksiyonu yaşarsa, bronşit ya da koah gibi hemen tedavisini yaptırmalı, öksürmemeli, kabız kalmamalı çok uzun süre ameliyattan sonraki erken dönemde çok uzun süre ayakta kalmamalı, çok aşırı derece ağır kaldırmamalı bunlara dikkat etmeli. Bunlara dikkat ederse ve zaten ameliyatta başarılı yapıldığı takdirde bir sıkıntı yaşanmaz. 

Bir de göbek fıtıkları var. Göbek fıtıklarında laparoskopik yani kapalı cerrahi uygulanabilir mi? 

Tüm kasık fıtıkları göbek fıtıklarında insizyonel herlerde hepsinde laparoskopik yapabiliyoruz ama fıtıklar kadar ben batın duvarı fıtıkları özellikle göbekte ve insizyonel herlerde laparoskopik tekniği o kadar tercih etmiyorum. Ameliyattan sonra o bölgelerde nedense hafif ağrı çekilme hissi tarif ediyorlar ama kasık fıtıklarında öyle değil. İyi bir ameliyat yapıldıysa birkaç gün sonra çok rahat oluyorlar. Kasık fıtıklarında bence çok çok önemli laparoskopik yapılabilmesi. Göbek fıtıklarında da yine laparoskopik yapıyoruz yapılabilir.