Fobilerden Kurtulmak Mümkün Mü?

Fobi, gerçekte korku yaratmayacak bir objeye, aktiviteye veya duruma karşı aşırı korku duyma ve kaçınma davranışında bulunmaya denir. Fobisi olan  kişiler belirli bir durum, nesne veya aktivite ile karşılaştığında aşırı anksiyete duyar. 

Fobisi olan insanların yaptıkları davranışların mantıksal olmadığını bildikleri halde bu davranışları yapmaktan kendilerini alıkoyamadıklarını söyleyen Klinik Psikolog Dilek Doğu; günlük hayatta yaşanan birçok olayın fobi ve kaygıya neden olabileceğini söyledi. Klinik Psikolog Dilek Doğu, fobiler ve kaygı bozukluklarıyla ilgili soruları yanıtladı.

. Kaygı bozuklukları nelerdir?
Korkular, fobiler, endişeler ve panik ataklar bu gruba giren rahatsızlıklardır. Korku aslında hepimizde var olan ve hayatımızın herhangi bir döneminde yaşayabileceğimiz bir duygu. Korku normal ve sağlıklı bir duygudur; çünkü biz korku nedeniyle kendimizi kontrol altına alabiliyoruz. Korkular sağlıklı ve akılcı olmaktan çıktığı zaman fobi haline geliyor. İnsanlar fobi ve korkuları nedeniyle günlük yaşamlarını sürdüremez hale geldiklerinde yardım almaları gerekiyor. 

“KİŞİLERİN YAŞAMI KORKULARINDAN DOLAYI OLUMSUZ ETKİLENİYOR”
. Fobisi olan insanlarda ne tür düşünsel ve davranışsal özellikler görülür?
Fobisi olan insanlar, yaptıkları davranışların mantıksal olmadığını bildikleri halde bu davranışları yapmaktan kendilerini alıkoyamazlar. Köpek veya kedi fobisi olan insanlarla karşılaşıyoruz bazen. Kedi ve köpeksiz dünya maalesef o kişiler için mümkün olmuyor. Kişilerin yaşamı korkularından olumsuz etkileniyor. Kişilere yardım ederek onların bu korkularını yenmesini sağlıyoruz.

. Daha yoğun ve derin yaşanan fobilerde var mıdır?
Hastaları açık yerlerde gezmek son derece rahatsız edebiliyor. Bazı kişilerin sosyal fobileri var. Sosyal fobileri o kadar ileri düzeyde ki kişiler işlerine bile gidemiyorlar. 

. Kadınlar ve erkeklerde görülen fobiler farklılıklar var mıdır?
Kadınlar problemlerini daha kolay fark edip, çözüm yolları aramaya başlıyorlar. Erkeklerse korkularını kabullenmekte zorlanıyorlar. Hastalıklarını kabullenmekte zorlandıkları için terapiye fobilerin son derece ilerlediği dönemlerde geliyorlar. 

. Fobiye eşlik eden başka psikolojik rahatsızlıklar da oluyor mu? 
Bir olay ya da depresyon sonrasında da fobiler ortaya çıkabiliyor. Örneğin; çocuklukta anneler elektrik kesildiğinde çocuklara korkma yavrum diyince, çocuklar karanlığın korkulacak bir şey olduğunu düşünüyor. Korkma sözcüğü aslında korkuyu çağrıştırıyor. 

“GÜNLÜK YAŞAMDAKİ BİRÇOK ETKEN KAYGIYA NEDEN OLABİLİR”
. Kaygının fobiden farkı nedir? 
Fobide kişiler bir nesne ya da olaydan korktukları için günlük yaşamlarında sıkıntılar yaşamaya başlarlar. Hatta bazen korkuları yaşamlarının önüne geçer ve yaşamlarını kısıtlar. Bazı insanlar genel bir endişe yaşarlar. Bu durum ise kaygının göstergesidir. Bunun tek bir sebebi olmaz. Günlük yaşamdaki birçok etken kaygıya neden olabilir. 

. Fobi tedavisinde uyguladığınız EMDR yönteminden bahseder misiniz?
Kişiye çift taraflı uyaranlar veriyoruz. Bazen kulaktan ses verirken dokunma duygusuna hitap eden objeler verebiliyoruz. Önemli olan beynin o nesnelerle ilgili bir takım protokoller uygulandıktan sonra yaşanan olayla ilgili düşünmesini sağlamak. Bu teknikle 1999 depreminden sonra tanıştık. Depremden sonra travma yaşamış kişilere yardımcı olmaya çalıştık. Deprem fobisiyle ilgili önemli ilerlemeler kaydettik.