Glokomla Göz Tansiyonu Aynı Şey Mi?

Glokom yaşın ilerlemesiyle paralel artış gösteren, görme sinirinde hasar yaparak körlüğe yol açabilen bir hastalık Ancak sessiz ilerlediği için teşhiste geç kalınabiliyor. Bu nedenle risk grubundaki kişilerde yapılacak kontrol muayenelerinin önemi büyük. Glokom krizi ise çok gürültülü bir tabloyla ortaya çıkıyor. 

Göz tansiyonu yükselmeden de glokom gelişebilir mi? Migren, yüksek tansiyon ve diyabet gibi hastalıkların glokomla ilgisi nedir? Yüksek dereceli miyoplarda glokom riski neden daha fazladır?Glokom krizi hangi yakınmalara yol açar? Göz çevresindeki şiddetli ağrılar neden önemlidir? Glokomlularda katarakt gelişebilir mi? Glokom damlalarının kullanımında nelere dikkat edilmelidir? Glokom tedavisinde lazerin ve ameliyatın nasıl bir yeri vardır? Glokom damlalarının anne karnındaki bebeğe bir zararı olur mu? Dünya Göz Hastanesi göz hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Can Üstündağ, Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan ve başta D&R olmak üzere kitapevlerinde, online kitapçılarda, Migros, Carrefour gibi zincir marketlerde satışa sunulan “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları” isimli kitapta; glokom, nedenleri, teşhis ve tedavi yöntemleri konusunda merak edilen bu tür soruların yanıtlarını veriyor:

. Glokom nasıl bir hastalıktır?
“Glokom görme sinirinin özel tipte kronik bir hastalığıdır. Glokom dışında görme sinirinde hasar yapan ‘görme siniri iltihabı’ ya da ‘multipl skleroz’ gibi başka hastalıklar da vardır. Ancak glokomda görme sinirindeki hasar çukurlaşmayla seyreder. Glokomlu hastalarda görme sinirindeki bu hasara bağlı olarak körlük gelişebilir. Glokomun çeşitli tipleri vardır. Ama açık açılı tip veya ‘kronik basit glokom’, glokomların en büyük yüzdesini oluşturur.”

. Her glokom hastasında göz içindeki basınç yükselir mi? Halkın bildiği gibi glokom ile göz tansiyonu aynı şey midir?
“Glokom tanısı için artık 20 yıl önceki gibi göz tansiyonu yüksekliği aranmıyor. Günümüzde glokomun tanımından göz içi basıncının yüksekliği kriteri çıkartıldı. Çünkü göz içi basıncı yükselmeden de görme siniri hasara uğrayabilir. Bu nedenle halk arasında yaygın olan ‘göz tansiyonu eşittir glokom’ görüşü doğru değildir.”

GÖZ TANSİYONUNDA İDEAL DEĞER NEDİR?

. Peki, glokomlu hastalarda göz içi basıncı yükselmeden görme sinirinde hasara ne oranda rastlanır?
“Yapılan araştırmalara göre Japonya’da her üç glokom hastasından birinde normal basınçlı glokom var. Buna karşın hastaların üçte ikisinde ‘yüksek basınçlı glokom’ bulunur. Türkiye’de de, yüksek basınçlı glokom vakalarının oranı yüzde 80’dir. Geri kalan yüzde 20’yi ise ‘basınçsız glokom’ ya da ‘normal basınçlı glokom’ hastaları oluşturur. Söz konusu hastaların göz tansiyonları yüksek değildir ama görme sinirlerinde yüksek tansiyonlularınkine benzer hasar vardır.”

. Sağlıklı bir kişinin göz tansiyonu kaç olmalıdır? Yaşa ve cinsiyete göre göz içi basınç değerleri değişir mi?
“Evet, göz içi basınç değerleri yaşa, cinsiyete göre değişir. Ortalama göz içi basıncı 14 mm civa değerindedir. Bundan 20 sene önce glokom tanı kriterlerden biri; göz içi basıncının 22 mm cıvanın üstünde olmasıydı.  Günümüzde glokom tanısı kriterlerinden bu eşik değer çıkartılmıştır.  Çünkü göziçi basıncı 24 mm cıva olmasına karşın görme siniri hasara uğramayan pek çok hasta vardır. Buna karşın eşik değerin daha altındaki düşük göz içi basınç değerleri görme sinirinde hasar oluşturabilir. İşte, bu nedenle az öncede belirttiğim gibi glokom için artık göz içi basınç yüksekliği aranmıyor. Görme sinirindeki hasar dikkate alınıyor.”

GLOKOMUN TİPLERİ

. Glokomun çeşitli tipleri olduğunu belirttiniz. Kaç çeşit glokom vardır? 
“Glokomun farklı sınıflamaları var. Örneğin yaşa göre sınıflanırsa, bebeklik- çocukluk, gençlik ve yaşlılık dönemi glokomlarından bahsetmek mümkün.
Glokomlar, sıvı çıkış kanalının olduğu yerde ön kamara açısının genişliğine ya da darlığına göre de sınıflandırılabilir. Bu tür glokomları; açık açılı glokomlar ve dar açılı glokomlar şeklinde ayırmak mümkündür. Nedene bağlı sınıflandırmalar ise birincil ve ikincil glokomlar olarak ayrılır. Yaşla birlikte oluşan glokomlar birincil glokom şeklinde isimlendirilir. Gözün içindeki bir kanama, iltihap gibi faktörlerin hücreleri tıkamasıyla oluşan glokoma ise ‘ikincil glokom’ denir.”

GLOKOM KRİZİNİN BELİRTİLERİNE DİKKAT!

. Açık açılı ya da dar açılı olmasına göre glokom farklı yakınmalara neden olur mu? Glokom görmeyi nasıl etkiler?
“Glokomun açık veya dar açılı olmasına göre belirtiler değişir. Kronik basit glokom (açık açılı glokom) sinsi hastalıktır. Hastalarda göz içi basıncı yavaş yükseldiği için görme siniri hasarı da çok yavaş ilerler. Bu nedenle hastalar ağrı, sızı hissetmezler. Yalnız göz tansiyonu krizinde durum farklıdır. Göz tansiyonu krizinde ortaya çıkan belirtileri şöyle sıralamak mümkün:

. Gözde aniden ortaya çıkan şiddeti ağrı… (Hastalar yarım baş ağrısı gibi genellikle göz çevrelerinde şiddetli ağrıdan yakınırlar)
. Gözde kanlanma
. Ani görme kaybı
. Işık etrafında hareler ve gökkuşağı görme

Bu tür yakınmaları olan hastaların hiç vakit kaybetmeden bir göz hastalıkları uzmanına başvurması gerekir. Zaten ortaya çıkan belirtiler o kadar şiddetlidir ki, hastayı acilen bir hekime gitmeye mecbur eder.”

MİYOPİ, HİPERMETROPİ VE GLOKOM

. Miyop ve hipermetroplardaki glokom riski konusunda bilgi verir misiniz?
“Hipermetrop gözler özellikle dar açılı glokom riski açısından önem taşır. Kronik basit glokomlar (açık açılı) genellikle miyoplarla bağıntılıdır. 

Yüksek dereceli miyoplarda, özellikle 5-6 diyoptriden fazla miyopisi olanlarda glokoma daha fazla rastlanır. Miyop gözler açısından bir diğer önemli nokta da görme siniri hasarının diğer vakalara göre daha düşük basınçlarda meydana gelebilmesidir. 

Miyoplarda glokoma ilaveten katarakt da daha erken yaşta gelişebilir. Ağ tabakasının yırtılması gibi durumlar daha fazla görülür. Miyopların çoğu 30-40 yaşlarından sonra numara ilerlemesi durduğu için genellikle hekime gitmez. Oysa miyopların glokom riski açısından yılda en az bir kere muayene edilmesi gerekir. Bu konu ihmal edilen çok önemli bir noktadır.”

“SORULAR VE YANITLARLA GÖZ HASTALIKLARI” KİTABINI NEREDEN BULABİLİRSİNİZ?

Başta D&R kitap olmak üzere, kitapevlerinde, online kitapçılarda ve Migros, Carrefour gibi zincir marketlerde “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları” isimli kitaba ulaşmak mümkün. Kitapta, glokomla ilgili ayrıca aşağıdaki soruların yanıtları da yer alıyor:

.Göz tansiyonu krizinin bir hekime acilen başvuru nedenleri arasında yer aldığını belirttiniz. Peki, göz tansiyonu krizi nedir, neden kaynaklanır, kimlerde görülür?

.Peki,  göz tansiyonu krizi nasıl tedavi edilir?

. Bu işlem zor bir işlem midir? Nasıl yapılır?

. Glokomlu hastalar gözün renkli kısmından delik açılmasına bağlı olarak işlem sırasında ya da sonrasında ne tür sorunlar yaşayabilir?

. Peki, tedavi sonrasında açılan delik kapanır mı?

. Dar açılı glokomu olanlarda glokom krizine karşı koruyucu tedavi var mıdır?

. Göz bebeğinin genişlemesinin dar açılı glokomu olan kişilerde glokom krizine yol açabildiğini belirttiniz. Göz bebeğinin genişlemesine hangi faktörler neden olur?

.Glokomdaki körlük riski nedir?

. Glokom hastalığında kalıtımın yeri nedir?

. Glokomun yaşla ilgisi nedir? Daha çok yaşlılarda rastlanan bir hastalık mıdır? Hastalığın açık ya da dar açılı olmasına göre bu değişir mi?

. Şeker hastalığı ile glokom arasında nasıl bir paralellik vardır? Diyabet glokom için bir risk midir? Glokom riskini arttıran başka hastalıklardan bahsetmek mümkün mü?

. Kortizon içeren ilaçlar glokoma yol açabilir mi?

. Glokom açısından başka risk faktörleri var mı?

. Glokom hastaları gözlük ya da lenslerden kurtulmak için lazerle ameliyat olabilir mi?

. Glokom teşhisi nasıl yapılır?

.Görme alanı testi nasıl nedir, nasıl yapılır? 

. Glokom teşhisi için tomografi çekimi zor bir işlem midir? Hastaya uygulama öncesi herhangi bir ilaç vermek gerekir mi? 

. Glokom araştırılan bir hamile göz tomografisi çektirebilir mi?

. Glokom tedavisi nasıl yapılır? Tedavide ilaçların yeri nedir?

. Glokom tedavisinde kullanılan göç damlaları nasıl uygulanmalıdır? 

. Birden fazla damla kullanan bir glokom hastasının gözlerini dinlendirmesi gerekir mi? Yoksa farklı damlaları aynı anda uygulayabilir mi?

. Glokom tedavisinde kullanılan göz damlaları uygulama yanlışları ya da içerdikleri maddeler nedeniyle ne gibi yan etkilere yol açabilir?

. Glokomluların çoğu yaşlı ve aynı zamanda kalp, yüksek tansiyon gibi kronik hastalıkları olan kişiler. Tedaviye ve ilaç etkileşimlerine bağlı ne gibi sıkıntılar ortaya çıkabilir?

. Glokom tedavisinde akut glokom krizi dışında lazerin başka yeri var mıdır?

.Peki, glokom tedavisinde cerrahinin yeri nedir? Ameliyat hangi hastalara önerilir?

. Kanal açma ve tüp yerleştirme gibi cerrahi işlemlerde anestezi nasıldır? Hastanede yatmak gerekir mi? Aynı anda iki göze kanal açılabilir mi?

. Glokom ameliyatı sonrasında göz kapatılır mı Hastaların ağrıları olur mu?

. Glokom ameliyatı geçiren bir hasta nelere dikkat etmelidir? Ameliyat sonrasında göz damlaları kullanma ihtiyacı ortadan kalkar mı?

. Glokom ameliyatının komplikasyonları nelerdir?

. Glokom hastalarında kontrol muayenelerinin sıklığı ne olmalıdır? Glokomun tipine, tedavi şeklinin ilaç ya da cerrahi olmasına göre bu süre değişir mi?

. Glokomla katarakt arasında nasıl bir ilişki var?

. Göz tansiyonu katarakt ameliyatına engel midir?

.Hamilelikte glokom ortaya çıkan bir kadın tedavi amacıyla ilaç kullanabilir mi? Glokom damlalarının, ilaçlarının anne karnındaki bebeğe bir zararı olur mu?

. Hamileler glokom ameliyatı olabilir mi?

. Glokomlu bir hasta egzersiz yapabilir mi? Aşırı egzersiz göz tansiyonunda yükselmeye yol açabilir mi? Glokomu yoga nasıl etki eder?

KİTAPTAKİ DİĞER KONULAR

“Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları”;  katarakttan glokoma, keratokonustan retina dekolmanına, numaralı gözlük seçiminden kontakt lens kullanımına, şaşılık ve göz tembelliğinden gözyaşı kanal tıkanıklıklarına, gözdeki kırma kusurlarının lazerle tedavisinden göz estetiğine kadar 60’dan fazla konuda 16 göz hekimiyle yapılan söyleşilerden oluşuyor.

Göz hastalıklarıyla ilgili aileniz için bir başucu rehber niteliği taşıyan kitapta bebeklerde, çocuklarda, gençlerde ve yaşlılarda sık görülen göz hastalıkları, nedenleri, belirtileri teşhis ve tedavi yöntemleri ayrıntılı olarak ele alınıyor. Kitapta  anne adaylarını  ilgilendiren bir bölüm de var: “Hamilelik ve göz sağlığı. 

Sağlık Adası Yayınları’nın aynı seriye ait “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler” ve “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet” isimli kitaplarına da D&R başta olmak üzere kitapevlerinden, online kitapçılardan ve Migros, Carfeour gibi zincir marketlerden ulaşabilirsiniz.

ÖNEMLİ UYARI:

. Sağlığım İçin Herşey Sağlık Kitapları Serisi, aynı adı taşıyan www.sagligimicinhersey.com portalın yayınıdır.

. www.sagligimicinhersey.com’un yayınlandığı kitaba ait yukardaki bölümler başka siteler tarafından yazarın ve sahibinin yazılı izni olmaksızın çoğaltılamaz, kopyalanamaz, kaynak daha gösterilerek kullanılamaz.