Görme Sinirini Etkileyen Hastalıklar

Görme nasıl oluşur? Görme sinirini etkileyen hastalıklar nelerdir? Hangi problemler görme sinirinde kayba neden olur? Görme siniri etkilendiğinde ortaya ne tür yakınmalar çıkar? Geçici görme kaybını bir kere yaşayan kişiler doktora gitmemeli mi? Alzheimer hastalarında görülen birtakım halüsinasyonlar neden kaynaklanır? Tedavisi var mıdır? Görme siniri hastalıklarının belirtileri nelerdir?

Dünya Göz Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Füsun Uzunoğlu görme sinirini etkileyen hastalıkları Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

NASIL GÖRÜYORUZ?

. Görme nasıl oluşur?
“Çevremize baktığımız zaman objelerin yansıttığı ışıkları algılarız. Işıklar gözümüzdeki retina tabakasına gelir. Retina tabakasında bulunan fotoreseptör denilen koni ve basil hücreleri fotosensitif yani ışığa karşı duyarlı hücrelerdir. Işığa karşı duyarlı hücreler algılar ve 2-3 kademe aşağı değişik sinir hücresine bunları yansıtır. Bunların arasında çok karmaşık bağlantılar vardır. Birbirlerine geri bildirim yaparlar ve retinanın en iç bölümünde olan tabakaya gelir. Oradan itibaren akson denilen uzantıları beynin belli bir bölgesine kadar görme siniri içinde gider. Aşağı yukarı 1.2 milyon sinir lifi gider. Beyne doğru giderken elektrik deşarjları olmaması için etrafı miyelin kılıfı denilen bir kılıfla insüle edilir. Orada bir bağlantı daha yapar ve oradan da beynin en arka bölümündeki oksipital lop görme korteksine gider. Bu, son derece kompleks bir tabakadır; en başta primer görsel korteks denilen V1 tabakasına gider. Beynin görme yollarının 35 bölgesiyle bağlantısı vardır. Görmenin en önemli bağlantısı retinadan başlar. Nöronlardan iki tanesi retinada bulunur.”

GÖRME SİNİRİNDE KAYBA NEDEN OLAN PROBLEMLER

. Görme sinirini etkileyen hastalıklar nelerdir? Hangi problemler görme sinirinde kayba neden olur?
“Gözümüz ışığı ve görme yollarını algılar ve  hipofiz bezinin üzerinde çaprazlaşır. Gördüklerimizin bir kısmı hem sağ hem sol beyne giderken bir kısmı da olduğu gibi aynı tarafa gider. Görme  yollarında çaprazlaşma bölgesinde bası, kanama, iltihap, çaprazlaşmaya kadar giden yol üzerinde herhangi bir damar tıkanıklığı, yan tarafta geçirilmiş bir iltihabi bir durum (sinüzit gibi) ve sebebi  belli olmayan birtakım hastalıklar olabilir. Bağışıklık sistemini ilgilendiren hastalıklar da olabilir. Görme sinirin etrafında doğrudan doğruya beynin kılıfları vardır; yani görme siniri beynin bir parçasıdır. Beyindeki kafa içi basıncı arttığında görme sinirinin etrafındaki kılıflardaki basınç da artar ve bu görme sinirini sıkıştırır. Kafa içi basınç artışını başlangıçta hasta fark edemez. Görme merkezindeki ilgili olan lifler ortada kalır ve çok geç etkilenir. Bu nedenle hastada ilk başta bir görme kaybı olmaz; ancak muayenede anlaşılır.”

. Görme siniri etkilendiğinde ortaya ne tür yakınmalar çıkar?
“Hastalarda görme azalması önemlidir. Hastalığın tipine göre belli bir seviyede görme azalması olur. Hastada kafa içi basıncıyla ilgili bir durum varsa çift görme olabilir. Renk görmede bozukluk olabilir; özellikle kırmızı ve yeşil renk körlüğü olur. Hastanın her iki gözünün kırmızıyı algılaması eşit mi buna bakılır. Görme alanında bozukluklar olabilir; hasta bunu kendi de tarif edebilir.”

GEÇİCİ GÖRME KAYIPLARI

. Geçici görme kaybını bir kere yaşayan kişiler doktora gitmemeli mi?
‘‘Geçici görme kayıpları doğrudan görme siniri ile ilgili, beynin öbür bölgelerini ve damar sistemini de ilgilendiren bir olaydır. Migrende de görme alanı kaybı meydana gelebilir. Zikzak şeklinde ışıklar görülebilir; gözbebeği büyüyüp kalabilir. Boyun damarlarında tıkanıklık ya da darlık olduğunda göze giden damarlar etkilenebilir ve 3-5 dakika süren görme kayıpları olabilir. Beyinde bir tümör veya kanama meydana geldiğinde merkezi görme hemen bozulmaz. Kafa içi basınç artışında azalma olduğunda görme bulanıklığı düzelebilir. Yani iniş çıkışlı bir görme bozukluğu olur. Mutlaka göz hekimine başvurulmalıdır. Minik minik damarların tıkanması, hipertansif hastalarda gözün ön bölümünü ilgilendirebilir; arka bölümde de olabilir. Arka iskemik optik nöropati damar tıkanıklığına bağlı hipertasnif hastalarda, ilk başta bir şey görülemeyebilir sonra görme sinirinde bir beslenememe meydana geldiği için görme sinirinin sadece solmuş olduğu görülür. Muayenede de bir şey görülmez ve şüphelenilirse hastaya görsel uyarılmış potansiyeller ya da vep testi yapılır; daha da şüphelenilirse MR ve CT çekilir.”

‘‘ALZHEİMER HASTALARINDA GÖRSEL HALÜSİNASYON OLABİLİR’’

. Alzheimer hastalarında görülen birtakım halüsinasyonlar neden kaynaklanır? Tedavisi var mıdır?
“Alzheimer 40’lı 50’li yaşlarda başlar ve hastaların daha çok yakın hafızaları bozulur. Alzheimer hastalarında tipik olarak görsel halüsinasyon olur. Beyin kendi kendine görüntü üretir ve hasta da onu algılar. Alzheimer hastası gördüğünün halüsinasyon olduğunu fark etmez. Sarı nokta hastası fark eder; insanlar aklımda bir bozukluk olduğunu düşünür diye etrafına söyleyemez. Alzheimerda retina sinir liflerinde hasar oluşur. Retinanın ganglion hücrelerinde yani esas nöronlarda bozukluk meydana gelir. Bu, optik koherens (OCT) denilen bir cihazla sinir lifinin tabakaları ölçülerek anlaşılır.”

. Görme siniri hastalıklarının belirtileri nelerdir?
“En önemlisi görme kaybı, göz hareketlerinde ağrı olur,. Renkler tamamen ayırt edilemeyebilir ve renklerde bir solukluk hissedilebilir. Doğumsal renk körlüklerinde de sarı mavi renk körlüğü olur. Tütün ve alkolün görme siniri üzerinde etkisi vardır. Tüberküloz ve bazı kalp ilaçlarının görme sinirinde etkisi olmaktadır. Hasta, görme ile ilgili şikâyeti olduğunda doktoruna kullandığı ilaçları söylemelidir. Görme siniri hastalıkları verilen birtakım ilaçlar ve birtakım görsel, elektriksel uyarılar ile kontrol altına alınabilir. Doğumsal görme siniri hastalıklarının erken yaşta tespit edilmesi ve takibi çok önemlidir. Verilecek birtakım ilaçlar, elektriksel uyarılar görme sinirinin ölmemiş liflerini canlandırılabilir.”