Göz Kusurlarının Lazerle Tedavisi

Lazer ameliyatlarında kırma kusurunun derecesi önemli midir? Şeker hastalığı lazere engel midir? Katarakt lazere engel midir? Lazer öncesi kontakt lens kullanımına ara vermek gerekir mi? Hastanın lazere uygun olup olmadığı için ne tür testler yapılır? Muayene ve tetkikler sonrası aynı gün ameliyat mümkün müdür? Lazer operasyonunda süreç nasıl ilerler?

Okan Üniversitesi Hastanesi Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Başak Bostancı, lazerle göz ameliyatları hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Lazer ameliyatlarında kırma kusurunun derecesi önemli midir?
“Lazer ameliyatlarında kırma kusurunun numarası çok önemlidir. 10 numaraya kadar miyopi, 6 numaraya kadar astigmatizma ve yaklaşık 4-5 numaraya kadar hipermetropi lazerle tedavi edilir. Ancak göz numarasının dışında bazı faktörler de etkilidir. Örneğin kornea kalınlığı önemli bir faktördür; kalın kornealarda yüksek numaralar tedavi edilir ama korneası ince ve çok düz bir hastada numara biraz düşük olur.”

LAZER ÖNCESİ ŞEKER KONTROLÜ ŞART

. Şeker hastalığı lazere engel midir?
“Diyabet yara yeri iyileşmesini bozan bir hastalıktır. Lazer gibi, sağlığı tehdit eden bir hastalıktan değil de hastanın yaşam kalitesini arttırmaya yönelik bir tedavi yapıldığında , doku onarımının sağlam olması gerekir. Eğer hastanın kontrolsüz diyabeti varsa kan şekeri bir yükselip bir azalır. Hemoglabin A1C denilen, 3 aylık glikoz şeker kontrolünü gösteren parametresi bozuk şekilde (kontrolsüz şekerle) giden hastaya lazer yapmamayı tercih ederim. Öncelikle şeker regülasyonu yapılmalıdır. Ama hafif bir insülin rezistansı (direnci) olan ve sağlığına özen gösteren bir hastaya bütün koşullar değerlendirildikten sonra farklı bir yaklaşım geliştirilebilir.”

KATARAKT LAZERE ENGEL MİDİR?

. Katarakt lazere engel midir?
“Kataraktı olan hastanın göz numarasını iyileştirmek için lazer tedavisine başvurulmaz. Katarakt esnasında hastaya uygun mercek ölçümleri yapıldığında elimizde uzağı, yakını, ara mesafeyi, astigmatı düzelten mercek seçenekleri vardır. Göz içine yerleştirilen bir mercekle göz numarası tedavi edilir. Ancak hasta katarakt ameliyatı olup geride numarası kalırsa o zaman bu hastaya lazer yapılır. Ama göz numarasının sabitlenlendiği zamanı beklemek gerekir. Bu yaklaşık 3 ayı alabilir. 3 ay sonra hala numara kaldıysa herhangi bir lazer işlemiyle hastaya faydalı olmak mümkündür. Lazerden sonra katarakt ameliyatı da olunabilir. Sadece lazer olduğu bilinen hastalara uygun bir formül hesabıyla gözün içine takılacak mercekte ufak bir düzeltme yapılması gerekir.”

“LAZER ÖNCESİ KONTAKT LENS KULLANIMINA ARA VERİLMELİ”

. Kontakt lens kullanan kişilerin lazer öncesi kontakt lens kullanımına ara vermeleri gerekir mi?
“Hastaların büyük bir kısmını zaten kontakt lens kullanıcıları oluşturur. Artık kontakt lensten sıkılmış ve bırakmak isteyen hasta grubudur. Günümüzde kullanılan yumuşak kontakt lenslerle çok uzun bir süre ara vermeye gerek yoktur. 1 hafta içerisinde bile kornea kendini toparlayabilir. Bunu değerlendirmek için çeşitli cihazlar bulunmaktadır. Eğer kontakt lens kullanıcısında bir şeyden şüphe edilirse biraz daha ara vermek gerekebilir. Hasta topografik olarak izlenir. Ancak sert kontakt lenslerde bu süre, kullanılan yıla göre bile biraz daha uzar. Sert kontakt lens kullanıcılarının korneasının normal halini alması için kontakt lense aylarca ara vermesi gerekebilir.”

LAZER ÖNCESİ HAZIRLIK

. Hastanın lazere uygun olup olmadığı için ne tür testler yapılır? Tetkikleri yapmak ne kadar sürer?
“Lazere hazırlık muayenesi ve hastanın tetkikleri yaklaşık 1 saat sürer. Öncelikle hastayla konuşularak beklentilerine ve neden lazer cerrahisi olmak istediğine bakılır. Daha sonra hastanın görme keskinliği ve korneasının durumu topografik olarak değerlendirilir. Korneanın eğriliği, kalınlığı, ön ve arka tarafının eğrilikleri, çapları, kırıklıkları lazer tedavisine uygun mu diye bakılır. Daha sonra hasta damlalı bir göz muayenesine alınır. Göz bebeği genişledikten sonra gözünün arkası taranır. Retina kısmında yani gözün arka kısmında sinir tabakasında görmeyi engelleyecek herhangi bir hastalık durumu var mı diye bakılır. Göz tansiyonu (glokom) engel teşkil ettiği için bu da değerlendirilir. Göz içi basıncı, göz arkası değerlendirildikten ve damlalı göz numarası ölçümü yapıldıktan sonra eğer topografisi de uygunsa hastanın gözünün lazere uygun olup olmadığı kararı verilir.”

Yrd. Doç. Dr. Başak Bostancı

. Muayene ve tetkikler sonrası aynı gün ameliyat mümkün müdür?
“Eğer hastanın zamanı sınırlı ise ya da çok motiveyse o gün içerisinde lazeri olmak istiyorsa, damla sonrası göz bebeği küçüldükten sonra aynı gün lazeri yapılabilir.”

“AYNI ANDA HER İKİ GÖZE LAZER UYGULANABİLİR”

. Lazer operasyonunda süreç nasıl ilerler?
“Birkaç çeşit lazer yöntemi vardır. Lasik (kapaklı cerrahiler ve smile) yönteminde gözün yüzeyine bir şey yapılmaz. Yüzey ablasyon yönteminde ise gözün direkt yüzeyine lazer yapılır. Yüzey ablasyonu yöntemlerinde yaklaşık 2 gün kadar gözde yanma, batma, sulanma olabilir. Lasik, smile yöntemlerinde ise gözde ağrı olmaz. Ameliyatı olduğu gün hafif bir batma, yanma 1-2 saat kadar rahatsızlık hissi olur ancak akşam ya da ertesi gün itibariyle hastanın herhangi bir batma ya da ağrı gibi şikayeti olmaz. Ameliyatlar lokal anestezi altında yapılır. Hastanın da bizimle beraber çalışması önemlidir; yanıp sönen yeşil ışığa bakması istenir. Hasta, bir dokunma hissinin dışında herhangi bir ağrı hissetmeden cerrahi olur. Ameliyat türüne göre yaklaşık 15-20 dakika sürer. Hastanın aksi bir isteği yoksa iki göz  beraber yapılır. Hastanede kalmak gerekmez. Ertesi gün kontrole çağrılır. Çoğu zaman kontakt lensi konfor amacıyla 1 gecelik bırakıyorum. Gözden küçük bir kapak kesilerek yaptığım cerrahilerde flep bütünlüğü sağlansın hem de batma, yanma olmasın diye adeta bir yara bandı gibi kullanıyorum. Cerrahi sonrasında gözü kapatılmadığı için hastanın eli gözüne gitmesin orada daha korunaklı bir zemin hazırlamak için kontakt lensi takıyorum.”

. Ameliyat sonra hastalar net görürüler mi?
“Ameliyat sonrası hemen erken dönemde çok net görme olmaz. Ama numara düzeltildiği için hastalar bulanık da olsa uzaktaki nesneleri seçerler. Tam net görme ertesi günden itibaren olur.”

. Ameliyat sonrası hasta numaralarından tamamen kurtulur mu yoksa lense, gözlüğe ihtiyaç duyar mı?
“Çoğu hastada hedef gözlüksüz keskin bir görüş sağlamaktır. Ancak bazı hastalar çok yüksek numaralara ve ince kornealara sahip olurlar. Ameliyat öncesinde hastayla bu durum değerlendirilir. Mesela göz numarası 6 olan ama kornea kalınlığı veya 50’lik yarı çapları olan hastada bunun tamamını düzeltmek mümkün olmaz. Geride numara bırakmak zorunda kaldığımız hastaya gözünün 1 numara gibi bir miyopi kalacağı, bunun ileride yakın görmesine faydasının olacağı ya da 1 numara miyopinin 6 numara miyopi kadar hayatını zorlaştırmayacağı söylenir.”

YAŞA BAĞLI SORUNLAR

. Yaşa bağlı yakını görme sorunları için ne tür çözümler vardır?
“Yaşa bağlı değişiklikler başladıktan sonra kataraktöz değişiklikler de çoğu zaman başlamış olur. Başlangıç aşamasında değil ama ileri yaşlarda artık daha kataraktı alarak çok odaklı merceklerle bunu tedavi etmenin daha kalıcı ve hastalar açısından faydalı olduğunu düşünüyorum.’’

. Yurt dışından gelecek hastalara lazer tedavisi için ne önerirsiniz?
“Yurt dışından lazer tedavisi için gelecek hastalar öncelikle yumuşak kontakt lenslere 1 hafta önceden ara vermeliler. Muayeneye yorgun gelmesinler; 1 gün önce yurt dışından gelmiş ve uykularını iyi almış olsunlar. Makyajsız bir şekilde göz muayenesine gelsinler. Tedaviye 1 haftalarını ayırsınlar. Çünkü gerekli muayeneleri ve lazere uygunluğunun kararının ardından aynı gün ya da ertesi gün lazerleri sonrasında da kontrolleri yapılıp ülkelerine güvenle gönderme açısından 5 günlük bir süreye ihtiyaç vardır.”