Göz Problemlerinde Akıllı Lensler ve No Touch Lazer

Akıllı lensleri ve göze dokunmadan yapılan lazer tedavisini Veni Vidi Göz Atalar şubesinden Göz Hastalıkları Uzmanı Opr. Dr. Dilek Demer Sağlığım İçin Herşey’e anlattı.

NEDEN AKILLI LENS?

Akıllı lens ne demek? Akıllı lenslerin kullanım alanları neresidir ve neden akıllı lens adını alıyorlar?
Akıllı lensler; uzak, yakın ve orta mesafede net görmeyi sağlayan, gözün içine yerleştirilen son teknoloji ürünü lenslerdir. Bu lenslerle ömür boyu net görüş sağlanır. Akıllı lens tedavisinin ilk uygulandığı grup, 40 yaş sonrası yakın görme problemi yaşayan kişilerdir. 40 yaşından önce genelde uzak ya da yakın mesafeler net görülür. 40-45 yaşından sonra uzağa ve yakına bakıldığında bir anda odaklanma olmaz. Bu da yakın gözlüğü ihtiyacı ortaya çıkarır. Ancak birçok kişi gözlük kullanmak istemez; çünkü belirli bir yaştan sonra da bu gözlüğe alışmak zor olur. Bu konuda akıllı lensler problemlerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Bu hastalarda tekrar katarakt gelişmez, akıllı lensi tekrar çıkarıp değiştirmek gerekmez.

Akıllı lenslerin birinci kullanım alanı; yaşa bağlı yakını görememe. Diğer kullanım alanları nelerdir?
Diğer kullanım alanları; miyop, hipermetrop, astigmattır. Bunlar genç yaştan itibaren başlayabiliyor. Bu hastalar gözlük kullanmaya başlıyor ve gözlük bağımlısı oluyorlar. Bu hastalarda üstelik 40-45 yaşlarında ikinci bir gözlük ihtiyacı da ortaya çıkabiliyor. Hem uzak hem yakın gözlük kullanma ihtiyacı oluyor. Yine orta mesafe de görüş açısından çok önemlidir. Bilgisayar kullanma, tezgah başında çalışırken, araba kullanırken navigasyon gibi göstergeleri görme orta mesafe netliği ile sağlanır. Bu hastalarda eskiden olan miyop ve hipermetrop hastalığıyla birlikte 40 yaşından sonra olan prespiyopiyi de akıllı lensle ortadan kaldırılabilir.

AKILLI LENS AMELİYATI

Akıllı lens ameliyatı nasıl yapılıyor?
Akıllı lens ameliyatı çok özellikli bir ameliyat olmasına rağmen kısa süren bir ameliyattır. 5-6 dakika en fazla 10 dakika sürer. Göz damlayla uyuşturulur. Damlayla uyuşturduktan sonra eğer hasta panik bir ruh haline sahipse kendisine sakinleştirici bir hap verilebilir. Aslında ameliyat kısa sürdüğü için hasta, ameliyatın olup bittiğini anlamaz. Yeni başladığını zannederken ameliyat sonlanıyor. Çok özel durumlar dışında iki göze aynı anda yapılmaz. Birkaç gün veya bir hafta arayla iki göze de uygulayabilir.

Ameliyattan sonra gözde bir ağrı, batma, sulanma oluyor mu? Gözü kapatıyor musunuz belli bir süreliğine?
Hasta ameliyattan gözü kapalı çıkar. İki saat sonra damlaları damlattığında göz daha rahatlar. Hafif bir batma hissedilebilir. Hasta ameliyattan çıktığında, gözünü kapatmadığımız zaman hastanın ameliyat olup olmadığı belli bile olmaz. Gözünde kızarıklık olmaz. Biraz dinlendikten sonra taburcu edilir. Evde damlalarını kullanmaya devam eder ve ertesi gün kontrole gelir. Kontrolden sonra diğer göz için planlama yapılır.

Akıllı lens ameliyatı olabilmek için kişide katarakt olması gerekiyor mu? Kataraktı olmayan bir kişi uzak ya da yakın gözlüğünden kurtulmak için de ameliyat olabilir mi?
Hastada katarakt olması gerekmez, ameliyat yine de yapılabilir. Özellikle hasta 40-45 yaşın üzerindeyse çoğunlukla direkt akıllı lens uygulanır. Gözün içindeki kişinin kendi mercek ya da lensi 40 yaşından sonra ortaya çıkan görme bozuklukları nedeniyle deforme olmaya başlar. Deforme olan lensin yerine akıllı lensi yerleştirilir ve göz bozukluğu tekrar ortaya çıkmaz. Katarakt da gelişmez. Hasta hayatına ömür boyu gözlüksüz devam edebilir.

Yıllar önce lazer ameliyatı olmuş; ama zamanla numara yavaş yavaş geri gelmiş hasta grubu var. Bu grup hastalara akıllı lens takmayı mı tercih ediyorsunuz yoksa ikinci defa lazer ameliyatı mı öneriliyor?
Burada hastanın yaşı ve göz yapısı önemlidir. Hastanın özellikle 40-45 yaşından sonra göz numarası yavaş yavaş ortaya çıktıysa ve yakın görme sorunu da varsa burada akıllı lens tercih edilir. Eski yıllarda yapılan lazerlerden sonra numaranın çıkmasının nedeni, gözün içindeki lensin deformasyonudur. Kısacası konu hep lense geliyor. Problem lenste olduğu için çözüm lenste aranmalıdır. Lens değişikliği gerekir. Bu tip hastalara yeniden lazer yapılırsa yeniden göz bozulmaya başlar. 5-10 sene sonrada katarakt oluşmaya başlar.

AKILLI LENSTE ZEPTO TEKNOLOJİSİ

Akıllı lens uygulamalarında zepto teknolojisi nedir?
Akıllı lensin yerleştirdiği gözün kapsülü içerisinde yaklaşık olarak 5,5 buçuk milimetrelik bir kese oluşturulur. Zepto teknolojisi bu kesenin tam 5,2 milimetre ve istenilen yerde olmasını sağlar. Yapılan açıklığın düzgün olması ve istenilen yerde olması, takılan akıllı lensin daha iyi odaklanmasını ve daha net görüş oluşmasını sağlar.

Bir kişiye akıllı lens uygulandıktan sonra ne zaman banyo yapabilir, yurtdışından gelen bir hasta ne zaman ülkesine dönebilir, ne zaman havuza ya da denize girebilir?
Yurt dışından gelen hastalar için 3 gün süre yeterlidir. Birinci gün ilk göz, diğer gün ikinci göz yapılır ve üçüncü gün de kontrolleri yapılır. Kişi ardından ülkesine dönebilir. Uçak yolculuğu yapmasına bir engel olmaz. Bir hafta boyunca gözün suyla teması istenmez. Bunun için banyo yapması istenmez ve 3 hafta kadar da denize, havuza girmesine izin verilmez.

NO TOUCH LAZER 

No Touch Lazer diye bilinen ama toplumun anlayacağı şekilde göze dokunmadan yapılan lazer ameliyatları. Bu yöntem nasıl bir yöntemdir? Ve göze dokunmadan yapılan lazer ameliyatları için en uygun hasta grubu kimlerdir?
Göze dokunmadan yapılan lazer ameliyatlarına “No Touch” denilir. Klasik lazer yöntemlerinde gözden bir tabaka kaldırılır, altına lazer yapılır ve yeniden tabaka yerine yerleştirilir. Bu tür operasyonlarda gözde bir kese oluşturuyordu. Bazı kişilerde kornea ince olduğu için yapılamazdı. Bazı kişiler de bunu korku haline getirmişti. Gözüne bir damla bir damlatmaktan korkan kişiler var. Bir de ince kornealı hastalar vardı. Lazer onlar için özellikle çok uygun değildi. Ama bunlar dışında hastalara göz kuruluğu riskinin daha az olması, korneada oluşabilecek bozuklukların riskinin daha az olması nedeniyle bu yöntemi önerilir. No Touch Lazer şuan ki lazer yöntemleri arasında riski en az olan ve hasta açısından da yaptırması en kolay olan yöntemdir. Miyoplarda özellikle 8-9-10 numaralara kadar, astigmatlarda 4-5 numara, hipermetroplarda 5-6 numaraya kadar lazerle düzeltilebilir. Göz lazere uygun değilse, numara çok yüksekse, kornea çok çok inceyse genç hastalarda tedavi için akıllı lenslere dönülebilir.

Ameliyat ne kadar sürüyor? Bu lazer yönteminde iki göze aynı anda mı ameliyat yapıyorsunuz?
İki göze aynı anda yapılır. Önce göz damlayla uyuşturulur ve cihazdan gelen ışığa bakması istenir. Göz numarasına göre 30-60 saniye arasında sürer. Sonra diğer göze geçirilir. Her iki göz operasyonu toplam 5 dakika kadar sürer.

NO TOUCH LAZERE HAZIRLIK

Gözlük ya da kontakt lens kullanan her hastada numara sıfırlanıyor mu? Yoksa bazı hastalarda düşük dereceli de olsa kendi göz yapılarından dolayı gözlük ihtiyacı kalabiliyor mu?
Çok nadir durumlar dışında kalmaz. Göz sıfıra çok yakın bir numaraya gelir. Bazı özel durumlar olabiliyor. Bir göz sıfırlanabilir, bir gözde numara kalabilir mi bunu ameliyat öncesinde hasta ile paylaşmak gerekir. Ama bu rahatsız edici bir numara olmaz. Tekrar gözlük ihtiyacı da olmaz. No Touch yönteminde özellikle yurt dışından gelen hastalar lens kullanıyorsa 1 hafta önce lens kullanmayı bırakmaları gerekir. Kontakt lensin kullanımına No Touch lazer öncesi bir hafta kadar ara verilmesi gerekir. Sert lenslerde biraz daha önce bırakmak gerekiyor.

Peki, kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalar da var. Başka sınırlamalar var mı?
Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalar için No Touch, akıllı lens ya da katarakt ameliyatlarında bir engelleme yoktur. Akıllı lens tedavisinden 1 gün önceye kadar kontakt lense devam edebilirler. No Touch yönteminden 1 hafta veya 5-6 gün önce bırakmaları gerekir. Bir hafta sonra makyaj ve banyo serbest oluyor, yapabiliyor. Hastalar 2-3 hafta sonra denize veya havuza girebiliyor. No Touch Lazer’de hasta hiçbir acı hissetmez. Yalnız akşam eve gittiğinde gözlerinde biraz yanma ve batma olabilir. Kullandığı damlalar ile rahatlama sağlar. Operasyon sonrası koruyucu lens takıp çıkartılır. Göze bandaj takılmaz. Sadece kontakt koruyucu lens takılır. Bunlar da dördüncü gün hastanın gözünden çıkartılır ve görme yavaş yavaş netleşir.