Göz ve Göz Çevresindeki Sorunların Tedavisi

Göz ve göz çevresindeki sorunların tedavisini yani oküloplastik cerrahiyi Batıgöz Altunizade Hastanesi’nden Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ferda Çiftçi Sağlığım İçin Her Şey’e anlattı.

Oküloplastik cerrahi nedir?
Oküloplasti; göz, kapak, gözün bulunduğu orbita ve gözyaşı kanalı olmak üzere üç branşı da içeren bir alandır. Halk arasında oküloplasti gerçekten çok bilinmiyor. Türkiye’de Oküloplastik Birimi başkanıyım. Oküloplastinin tanıtılması ve halkın bilgilenmesi için çok çabalıyoruz. Bu konuda önce göz kapaklarından başlayalım. Yıllar içinde göz kapaklarında değişim olur. Kapağın dengesi bozulur, yaşlandıkça gevşemeler, sarkmalar olur ve dolayısıyla gözün kapağında düşmeler, alt kapakta sarkmalar, fıtıklaşmalar meydana gelebilir ve yaşlı, yorgun bir görünüm karşımıza çıkar.

Tüm bu problemler doğru müdahaleyle düzeltilebilir. En sık yapılan ameliyatlar blefaroplasti ameliyatlarıdır. Blefaroplasti; göz kapağında sarkan cildin ve fazla fıtıklaşmış yağların alınarak göz kapaklarını gençleştirme, görme alanını açma operasyonudur. Bunlar dışında kapaklarda entropion, ektropion dediğimiz yaşla beraber kapağın dengesinin bozulmasıyla özellikle alt kapakta içe dönme, dışa dönme gibi problemler de olabilir. Genelde ileri yaşlarda artık yaşlandık, cerrahiye gerek yok gibi düşünülür. Ancak kapağın dengesinin bozulması, dışa ve içe dönmeler göz sağlığını riske sokabilir. Özellikle içe dönmelerde kirpikler göze battığı için enfeksiyon ve gözün delinmesine kadar giden durumlara yol açabilir. Dolayısıyla kapak şekil bozukluklarına mutlaka müdahale edilmesi gerekir.

GÖZ KAPAĞI ESTETİKLERİ

Göz estetiği olduğu için hep merak edilir. Acaba gözde bir iz kalır mı diye. Bu bir üst göz kapağı veya alt göz kapağıyla ilgili bir problem olabilir. Ne tür ameliyatlar uyguluyorsunuz? Nasıl yapıyorsunuz?
Alt kapakta önden girişim ve bir de gözün içinden girişim vardır. Hastanın talebine ve durumuna göre iki şekilde yapılabilir. Eğer cilt fazlalığı varsa ciltten girilir; ama girdiğimiz nokta tam kirpikli kenarın altından olduğu için kesinlikle alt kapakta kesi yara izi kalmaz. Sadece yağ fıtıkları varsa fazla cilt alınmayacaksa içerden girme işlemi daha doğru olacaktır. Kapağın iç tarafından girerek yağ fıtıkları alınır. Dolayısıyla alt kapakta iz problemi yoktur. Üst kapak ise tam kapak kıvrımı oluşan yerden fazlalıklar alınır ve kapak kıvrımı oluşan yerde bir çizgi oluşsa bile, o çizgi kirpik kıvrımı görüntüsü sağladığı için çok problem olmaz. Dolayısıyla üst kapak operasyonlarında da iz kalma problem değildir. Önemli olan nokta alt kapak operasyonlarında fazla cilt alınması durumunda kapak kenarında dışarı doğru oluşan dönmeler ve çekmelerdir. Bu nedenle alt kapak blefaroplastisinde dikkatli olmak gerekir.

BLEFAROPLASTİ OPERASYONU

Ne kadar sürüyor bu operasyon?
Her iki üst kapak 1 saat içinde tamamlanır. Ama alt kapaklar biraz daha uzundur. Çünkü her alt kapakta üç ayrı yağ paketi vardır. Onların alınması, cildin düzenlenmesi, dolayısıyla her iki alt kapak en az 1 buçuk saat sürer.

Anestezi nasıl oluyor? Hasta uyutuluyor mu?
Lokal anesteziyle yapılır. Bazı durumlarda sedasyon da verilir. Sedasyon anestezi doktoru tarafından verilir ve hasta hafif uyutulur. Hasta çoğu şeyin farkında olmaz; ama kendinde olur ve iletişim kurabiliriz. Bazen bu kapak düşüklükleri pitozis ile blefaroplasti birlikte yapılır. Yaşla beraber kapak seviyesi de düşebilir. Kapak seviyesini yükseltirken cilt katlantıları olmasın diye blefaroplastiyle kombine edilir. Böyle durumlarda ise mutlaka lokal anestezi tercih edilir. Çünkü kapak seviyesini hastayı oturtularak da kontrol edilir. Aşağı-yukarı bakması istenir ve  kapak hareketlerine bakılır.

Estetik amaçla yapılan kapak cerrahileri ne kadar sürer? Örneğin bir öğlen arasında yapılabilir şeklinde bir söylem var bu doğru mu?
Kapak ameliyatları çok önemli ameliyatlardır. Bir öğlen arası tatil süresinde yapılabilecek önemsiz bir ameliyat gibi göstermek çok yanlıştır. Ayrıca belli bir yaştan sonra asprin ya da türevi kan sulandırıcı kullanan kişiler var. Kan sulandırıcıyı kesmeden blefaroplasti ameliyatı yapıldığı için gözün arkasında kan toplanmış ve görme yetisini kaybeden hastalar olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla bu ameliyatlar çok önemli. Hastanın hazırlanması, ameliyat günü verilmesi, ameliyattan sonra en az 2-3 gün istirahat etmesi ve günlük aktivasyonuna yavaş yavaş dönmesi kanama riski açısından çok önemlidir.

Prof. Dr. Ferda Çiftçi

TİROİT HASTALIĞI VE OKÜLOPLASTİK CERRAHİ

Pek çok tiroit hastası var ve tiroide bağlı gözleri etkilenen kişiler de. Oküloplastik cerrahide çok bilinmemekle birlikte bunun çözümleri de var. Hangi tiroit hastalıkları gözü nasıl etkiler? Oküloplastik cerrahi kapsamında neler yapabilirsiniz?
Bazen kapak düşüklüğü şikayetiyle hastalar gelebiliyor ve aslında kapak düşüklüğü değil de diğer gözde kapak açılması problemi yaşadıklarını görebiliyoruz. Çünkü kimi zaman erken dönemde yakalanamayabiliyor. Bunu genellikle tiroit oftalmopatiyle uğraşan doktorlar yakalayabiliyor. Tiroit oftalmopati başladığı zaman önce şaşırma ifadesi gibi gözde bir açılma olur ve beyaz kısımlar görünmeye başlar. Bu açılmayla birlikte mutlaka bir tiroit uzmanı incelemesi gerekir ve tiroit hormonlarına bakılması, fazla veya az çalışıyorsa ötiroit yani troit hormonlarının dengede olması gerekir.

Bunun dışında graves dediğimiz hipertiroidi, gözleri öne iten korkunç tablolar da olabiliyor. Dolayısıyla bunlar sırasıyla göz tabakalarını tutar. Örneğin göz kaslarını tutar. Yukarı bakarken bakamadığı için çift görmeler oluyor.  Diplopi dışında gözler öne doğru çıkmaya başlıyor ve göz yuvalarında ağrılar ve dolgunluk oluyor. Erken müdahale için tiroit oftalmopatiyi tanımak çok önemlidir. Erken müdahalede ötiroit olmaları önemli. Bir de sigarayı bırakmak çok önemli. Sigara tiroit oftalmopatinin birinci nedeni. Eğer göz çok öne çıkarsa, görmeyi tehdit eder. Çünkü göz sinirine bası yapar. Böyle durumlarda kortizon tedavisi yapılır. Hastaya kortizon tedavisini vermek için önce sigarayı sorgulanmalıdır. Eğer kişi sigarayı bırakmazsa kortizon tedavisi yapılamaz. Çünkü boşa gider.

Bir hastaya yılda 8 gramdan fazla kortizon verilemez. Bütün bunların hastaya anlatılarak, tiroit oftalmopatiye zamanında müdahale yapılması gerekir. Öbür türlü göz çok dışarı çıktığı zaman, göz kasları tutulduğu zaman görmeyi tehdit eden problemler ortaya çıkar. Tiroitte yangın dönemleri vardır.  Bu yangın dönemlerinde akut girişimler yapılır; ama cerrahi değildir. Medikal tedavidir. Yangın dönemi bitip kronik döneme geçtikten sonra, hastanın göz kapağı çok açıksa üst kapakları düşürecek bir ameliyat yapılabilir. Göz çok öne çıkmışsa gözün arkasından yağ dokusu alınır ve gözün biraz daha yerine oturması sağlanır. Diplopi dediğimiz şaşılık varsa şaşılık ameliyatı yaparak kaslar dengeye getirilir. Bütün bunlar kronik dönemde olur.

GÖZ PROTEZLERİ

Bir de göz protezi uygulamaları var. Göz protezi tipleri nelerdir? Kimlere göz protezi gerekiyor?  Göz protezi uygulamaları nasıl yapılıyor?
Göz protezi uygulamak için öncelikle gözün olmaması gerekir. Görmeyen bir göz, ağrılı göz kişiye zarar vermeye başlarsa eviserasyon ameliyatı yapılır. Gözün içi boşaltarak implant koyulur ya da tümörlerde göz organını almamız gerekiyorsa bundan sonra kalıp olarak göz protezi yapılır. Bu protez diğer gözün aynı renginde yapılabilir ve hareketli protez de olur. Görmeyen ve ağrılı gözlerde eviserasyon ameliyatlarından sonra ya da doğuştan gözü olmayan çocuklarda yapılır. Protez yapmaya küçükken başlanır çünkü göz yuvası gelişmesi istenir.

Pitozisi nasıl tedavi ediyorsunuz?
Yaşlanmayla göz kapağını kaldıran kaslar esniyor. Esnediği için involüsyonel pitozis oluyor. Dolayısıyla kapakta düşme oluyor. Kapakta düşme olunca pitoz cerrahisi yapılır. Kapağı kaldırdığımız için cilt fazlalığı olursa v bleforoplastiyle kombine edilir. Dolayısıyla pitozis ameliyatları erişkinlerde çok güzel sonuçlar verir.