Gözlüklerden Lazerle Kurtulun!

Gözlüklerden ve kontakt lenslerden kurtulmak için yapılan lazer ameliyatlarında bir derece sınırı var mı? Günümüzde kaç dereceye kadar miyop, astigmat ve hipermetroplara lazer tedavisi uygulanıyor? Lazer tedavisinde farklı lazer çeşitleri neler? Lazer ameliyatlarında bir yaş sınırı var mı? Bir kişinin glokomu, gelişmiş kataraktı ya da diyabeti varsa lazer yapılabilir mi? Kontakt lens kullananlar ameliyata nasıl hazırlanır? Lazer ameliyatı olan kişilerde gözlük numarası sıfırlanır mı? Lazer ameliyatı sonrasında numaranın ilerleme riski nedir? Lazer ameliyatının hastalara getirdiği kolaylıklar nelerdir? Göze uygulanan lazer yöntemi ile ilgili tüm bu soruları Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Barış Toprak, Sağlığım İçin Herşey’de yanıtladı.

. Gözlüklerden ve kontakt lenslerden kurtulmak için yapılan lazer ameliyatlarında bir derece sınırı var mı? Günümüzde kaç dereceye kadar miyop, astigmat ve hipermetroplara lazer tedavisi uygulanabiliyor?
“Lazerle tedavi belli bir numara aralığına uygulanır. Bu, aynı zamanda korneanın kalınlığıyla da ilişkilidir. Çünkü lazer aslında gözün önünde saat camı gibi saydam bir tabaka olan korneaya uygulanan bir şekillendirmedir. Bu şekillendirme sırasında korneanın belli noktalarında incelme meydana gelir. Bu yüzden güvenlik sınırları içerisinde kalmak üzere önceden hesaplanarak belli bir karar verilir. Genel olarak -8, -9 artık kabul edilen sınırlardır. Eskiden daha yüksek numaralara da yapılıyordu. -7’den sonrası ise korneanın kalınlığı ile ilişkilidir. Miyop tedavisi -7, -8’e kadar yapılabilir. Astigmatta 3 dereceye, hipermetropta ise +6 dereceye kadar iyi sonuçlar alınır.”

LAZER ÇEŞİTLERİ

. Lazer tedavisinde farklı lazer çeşitleri nelerdir?
“Eskiden bir tek excimer lazer vardı. Lazer 1980’lerde çıktığında korneanın üzerinden yapılıyordu. Sonra mikrokeratom adlı cihazlarla flap denilen ince yapraksı doku kaldırılarak o dokunun altından yapılmaya başlandı. Bu şekilde hastanın konforu arttı; ağrısı azaldı ve görme çabuk rehabilite oldu. Daha sonra femtosaniye lazerler çıktı. Bu lazerle korneada çok kontrollü kesiler yapılmaya başlandı. Bunun, normal mekanik mikrokeratomlara göre çok büyük üstünlükleri vardı. Kornea kalınlığı çok daha iyi korunup daha ince yapraksı doku kaldırılabiliyordu. Ayrıca bazı mikrokeratom ile oluşabilecek olan risk faktörleri bu lazerle ortadan kalkıyordu. Günümüzde ise artık ‘bıçaksız’ lazer mümkündür. Biri femtosaniye lazer diğeri de excimer lazer olmak üzere iki ayrı lazer kullanılmaktadır.”

Doç. Dr. Ahmet Barış Toprak

LAZERDE YAŞ SINIRI

. Lazer ameliyatlarında bir yaş sınırı var mı?
“15 yaşındaki bir kişiye lazer yapılamaz. Çünkü hem kornea henüz gelişimini tamamlamamıştır hem de özellikle ergenlik döneminde gözün numarası artabilir. Lazer uygulanabilmesi için kırma kusurunun stabil hale gelmesi gerekir. Bu nedenle son altı ay içerisinde yaklaşık 0.50 dereceden fazla bir farkın olmaması öngörülür. Bu da yaklaşık 18-20 yaş arasında olur. Doğrusu 19-20 yaş sonrasında olmaktır. İleri yaşta ise belli bir yaş sınırı yoktur. Ama kişinin durumu önemlidir. Örneğin kişide katarakt gelişecekse lazer yapılmamalıdır.”

RİSK FAKTÖRÜ YÜKSEK HASTALAR

. Bir kişinin glokomu, gelişmiş kataraktı ya da diyabeti varsa bu kişilere lazer yapılabiliyor mu?
“Şeker hastalığı bir risk faktörüdür. Hastanın şeker hastalığı varsa yapmamak daha doğrudur. Fakat şeker hastalığı kontrol altındaysa ve aşırı yüksek değilse bu da hasta ile paylaşılarak lazer yapılabilir. Ama ileri bir şeker olgusunda bu tedavi yapılmamalıdır. Çocukluğundan itibaren insüline bağlı diyabeti olan Tip-1 diyabet hastalarında da lazer yapmamak gerekir. Çünkü bu hastalarda şekere bağlı katarakt, göz arkasında kanamalar gibi problemler daha erken gelişir. Hasta Tip-2 diyabet ise ve şeker kontrol altındaysa, gözün arkasında şekere bağlı gelişebilecek bir problem riski de yoksa lazer yapılabilir. Ancak bu durumdaki hastalarda çok dikkatli olunmadır. Glokom hastalarında göz içi basınç ölçümleri sırasında kornea inceliği önemlidir. Lazer yapılırken göz içi basıncı normalden biraz daha düşük çıkar. Bu hastaların göz içi basınçlarını takip etmek de bir risk faktörü oluşturur. Lazer sırasında göze uygulanan vakum da optik sinir hasarı yaratabilir. Bu nedenle glokom hastalarına da lazer uygulamamak daha doğrudur.”

“İKİ GÖZE DE AYNI ANDA LAZER UYGULANIR”

. Lazer yöntemini uygularken iki gözü de aynı anda mı ameliyat ediyorsunuz? Hastanın hastanede yatması gerekiyor mu? Ameliyat ne kadar sürüyor ve ameliyat sonrasında gözün kapatılması gerekiyor mu?
“İlk aşama olan femtosaniye lazer 15 saniye sürer. Ama hastanın gözünün uygun hale getirilmesi ve ameliyat için yapılan hazırlıklar ile bu süre yaklaşık bir dakikadır. Diğer lazerde ise süre numaraya göre değişir. Numara yüksekse 40-50 saniye, numara düşükse lazerin hızına bağlı olarak 10-20 saniye sürebilir. Bunlarla beraber ameliyat yaklaşık 10 dakikadır. Ameliyat sonrasında hastanın gözü kapatılmaz. Ancak hasta ameliyattan sonra, yöntemine bağlı olarak, az veya çok batma ya da yanma hissedebilir. Çoğu zaman bandaj bir kontakt lens uygulaması olur. İki göze de aynı anda lazer uygulanır. Hasta aynı gün taburcu olur.”

. Ameliyata bağlı olarak anestezi nasıldır?
“Genel anestezi yapılmaz. Çünkü lazer ameliyatlarında hastanın doktorla iş birliği yapması çok önemlidir. Hastanın yanıp sönen ışığa bakması gerekir. Bu nedenle damla anestezi yeterli olur. Ama hasta çok endişeli ise ameliyat öncesinde hastaya rahatlatıcı bir ilaç verilebilir.”

KONTAKT LENS KULLANAN HASTALARIN AMELİYATA HAZIRLANMASI

. Kişi kontakt lens kullanıyorsa kontakt lensin yumuşak ya da sert olması önemli midir? Bu kişiler ameliyata nasıl hazırlanmalıdır? Ameliyat öncesinde kontakt lens kullanımı bırakılmalı mıdır?
“Sert kontakt lensler artık çok azaldı. Eskiden beri sert kontakt lens kullanan ve buna alışmış olan hastalar kullanmaktadır. Artık yumuşak lens, astigmatı da yeterli bir şekilde tedavi ettiği için daha çok tercih edilmektedir. Sert kontakt lenslerde, lensin kullanıldığı her sene için altı haftalık bir süre boyunca lensin kullanılmaması gerekir. Yumuşak lenslerde ise en minimumu beş gün ama bir haftalık bir süreç idealdir.”

. Lazer ameliyatı öncesinde yapılması gereken hazırlıklar nelerdir?
“Kan sulandırıcı gibi ilaçların kullanılmasında bir sakınca yoktur. Gözler iyice yıkanabilir. Makyaj bir süreliğine yapılmayabilir. Lensler bir süre kullanılmayabilir. Öncesinde eğer hastanın kuru göz problemi varsa bunun tedavi edilmesi gerekir. Bunun dışında sağlıklı, gözyaşı ve kirpik dipleri iyi olan hastalarda özel bir hazırlığa gerek yoktur.”

“GÖZLÜKTEN KURTULMA ORANI YÜZDE 98”

. Lazer ameliyatı olan kişilerde gözlük numarası mutlaka sıfırlanır mı?
“Gözlükten kurtulma oranı yüzde 98’dir. Bu da hastanın memnuniyeti ile ilişkilidir. Lazer ameliyatının sunduğu en önemli avantaj gözlüksüz bir hayattır. Fakat bazı hastalarda ölçüm sırasında 0.75- 0.50 bir numara çıkabilir. Beklenmedik bir durum değildir. Göz dinamik bir yapıya sahiptir. Bu nedenle göz numarası sürekli değişir ve onu bir yerde durdurmak mümkün değildir. Bu yüzden numaralar ölçüm sırasında hafif de olsa çıkabilir. Ama gözlükten kurtulmak mümkündür.”

LAZERİN GETİRDİĞİ KOLAYLIKLAR

. Lazer ameliyatı sonrasında numaranın ilerleme riski nedir? Bir kişiye gerekirse ikinci kez ameliyat yapılabiliyor mu?
“Korneanın kalınlığına bağlı olarak ikinci bir ameliyat yapılabilir. Bunun oranı yüzde 7-8’dir. Numarada ise uzun yıllar içerisinde 0.75 derecelik bir ilerleme olabilir. Bu ortalamayı kapsar. Çok az bir grup hastada ilerleme görülür. Bu durumda da ameliyat öncesinde testlerin iyi yapılması ve böyle bir durum varsa hastanın uyarılması çok önemlidir.”

. Lazer ameliyatının hastalara getirdiği kolaylıklar nelerdir?
“Numarası yüksek olan kişilerin gözlüksüz bir şey yapabilmeleri mümkün değildir. Sabah kalktıklarında gözlüklerini takıp akşam yatarken çıkarmak zorundadırlar. Bu da sosyal hayatta bir sürü olumsuz etkiye neden olur. Bazı insanların da mesleki olarak uzağı ya da yakını iyi görebilmeye ihtiyaçları olur. Bu gibi durumlarda lazer ile hastaların yaşam kalitesi artar. Her şeyde olduğu gibi lazer de dikkatli ve düzgün bir şekilde yapıldığı zaman başarısı ve getirisi yüksektir.”