Grip Aşısı Hakkında

Uzmanlar, özellikle kalp, diyabet gibi kronik hastalığı olanların, yaşlıların ve çocukların grip aşısı olmalarını öneriyor. Ancak grip aşısıyla ilgili bazı önyargılar ve marek edilenler de kulaktan kulağa dolaşıyor. Konuyla ilgili olarak İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğrteim Üyesi Prof. Dr. Selim Badur’un görüşlerini aldık.

Grip aşısı gribe yol açar mı?
Hayır, ülkemizde kullanılan grip aşıları inaktif aşılardır ve canlı virüs içermediklerinden hastalığa yol açmaları mümkün değildir; Grip aşısı yaptırdım ve gribe yakalandım diyen kişeler vardır. Böyle bir durum, ya Influenza virüsleri dışındaki diğer solunum yolları enfeksiyonlarına neden olan etkenlerden kaynaklanmaktadır ve şikayetleriniz grip değil “soğuk algınlığı”dır, ya da aşının etki göstermesi yani antikorların oluşumu için gerekli olan 10 günlük süre tamamlanmadan virüs ile enfekte olmuşsunuzdur ve aşı etkisini gösteremeden hastalığa yakalanmışsınızdır;

Neden her yıl grip aşısı olmalıyım?
Grip aşısının içeriği her yıl, DSÖ önerileri doğrultusunda değişmekte ve bir sonraki sezonda dolaşımda bulunacağı öngörülen etkenlerle aşılar hazırlanmaktadır. Bu nedenle her yıl, içeriği farklı grip aşıları ile bağışıklanmak gerekir;

Ne zaman aşılanmalıyım?
Grip aşısı kuzey yarımkürede yer alan ülkemizde eylül-ekim aylarından sonra uygulanmaya başlar; ancak aşılanmanın “son tarihi” diye bir kısıtlama yoktur. Laboratuar bulguları, Influenza virüslerinin artık alışılagelenin dışında ilkbahar aylarında da izole edildiğini yani dolaşımda olduklarını göstermektedir. Bu durumda eğer çevrenizde gribe yakalananlar var ise, korunmak için ocak ayından sonrada aşılanabilirsiniz.

Her yıl aşılanmanın sakıncası varmıdır?
Hayır immün sistemin yinelenen uyarıları sistemi olumsuz yönde etkilemez; aksine farklı subtiplere ait bellek hücreleri oluşacağından daha kapsamlı bir immünite sağlanmış olur.

Grip aşısı Guillain-Barrè sendromuna neden olur mu?
Hayır, 1976 yılında bu tür bir ilişki konusunda yayınlar yapılmış, ancak sonraki yıllarda grip aşısının bu tip bir patolojiye neden olduğuna dair bilimsel bir kanıt saptanmamıştır.

Aşıya bağlı yan etkiler nelerdir?
En sık görülen reaksiyonlar aşı yerinde kızarıklık, şişme, ağrı gibi lokal reaksiyonlar ile ateş, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, terleme gibi hemen her inaktif aşıda gözlenen kısa süreli sistemik reaksiyonlardır. Aşının içerdiği etken embriyonlu yumurtada üretildiğinden, aşıda az miktarda da olsa yumurta proteinleri bulunur. Ancak her ne kadar “yumurta alerjisi olanların aşılanmasında dikkate olunmalı” dense de, bu tip alerjiler çok ender görülmektedir ve aşının içerebileceği yumurta proteinleri anafilaktik şoka neden olabilecek miktarda değildir.

Herhangi bir risk grubundan değilim. Yine de bana aşı önerir misiniz?
Sağlık otoriteleri özellikle risk grubu üyeleri için grip aşısını önermektedirler. Ancak bu gruplardan olmasanız da, günlük aktivitelerinizin aksamaması, işinizden, okulunuzdan, sınavınızdan kalmamak için aşılanmanız uygundur.

Grip aşısından beklentim ne olmalıdır?
Gripten kaçmış olursunuz; böylece hem kendinizi, hem de ailenizdeki, çevrenizdeki yakınlarınızı, özellikle küçük çocukları ve yaşlıları korumuş olursunuz.

Grip aşısı civa zehirlenmesine neden olur mu?
Ülkemizde dönem dönem çeşitli aşıların içerdiği ve bakteri kontaminasyonuna karşı aşıya eklenen, civalı bir ürün olan tiomersal maddesinin sorun yaratacağı tartışılmaktadır. Ancak tiomersal, bir etil merkür preparatıdır, vücutta yığılmaz ve civa zehirlenmesine yol açmaz. Ayrıca, ve daha da önemlisi, ülkemizde kullanımda olan inaktif grip aşıları tiomersal içermezler.
Prof. Dr. Selim Badur
İ.Ü İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi