Güneşin Zararlarından Nasıl Korunmalı?

Ozon tabakasının delinmesi, zamanından önce yaşlanma, kırışıklıklar ve deri kanserine yol açabileceği düşüncesiyle bronzlaşmaya karşı tepki gelişse de bronzlaşmanın getirdiği sağlıklı ve estetik görünüm bu gerçeğe karşı yine de insanlara cazip geliyor.

Güneşin zararlı ışınlarından korunmanın yolu, güneş koruyucu ürün kullanmak ve bu konuda bilinçli olmaktan geçiyor. Memorial Etiler Tıp Merkezi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Zerrin Baysal, “Cilt sağlığının korunmasında, güneş koruyucu ürünlerin önemi” hakkında bilgi verdi.

Güneş ışığı, faklı dalga boyları içeren bir spektruma sahiptir. Deride hasarlanma yaparak; deri kanserlerine, deri yaşlanmasına ve derideki renk değişikliklerine neden olur.

Ultraviyole ışınları üçe ayrılır:

1. UVA, derideki melaninin koyulaşmasına neden olur.

2. UVB, derinin erken yaşlanmasına ve güneş yanığına neden olur. Deriye renk veren “melanosit” denilen hücreleri uyarır ve renk pigmentinin yapılmasını; sonuç olarak derinin bronzlaşmasını sağlar.

3. UVC ışınları, ozon tabakasının engeline uğrar ve yeryüzüne ulaşamazlar. Mikrop öldürücü etkileri vardır. Ameliyathanelerde kullanılır.

Görünür ışık (400-760nm) gözle görülebilen ışınlardır. Retinayı uyarır. İnfrared ışını (760nm den uzun) sıcaklık şeklinde algılanır.

DERİ GÜNEŞTEN OLUMSUZ ETKİLENMEMEK İÇİN BRONZLAŞARAK KENDİNİ SAVUNMAYA ALIR

Güneş ışığı cilde temas ettiği zaman, deride hücre düzeyinde bozulmalar yapar. Bu faklılaşmadan etkilenmemek adına; deri kalınlaşır, bronzlaşır ve yeni hücre yapımı sağlanmış olur. Bütün bu savunma mekanizmalarına rağmen; yine de deri hücrelerinde istenmeyen değişiklikler olur. Damarlarda genişleme gelişerek, deri kızarması oluşur.

Maruz kalınan süre fazla ise, deride güneş yanıkları oluşur. Kronik maruziyet, genetik yatkınlığı olan kişilerde; deri kanserleri, deride alerjik durumlar, deri yaşlanmaları, kılcal damarlarda genişlemeler, deride renk değişiklikleri gibi istenmeyen durumlara yol açar.

“İLLE DE BRONZLAŞACAĞIM” DİYORSANIZ GÜNEŞ KORUYUCUSUZ OLMAZ

Güneş ışınlarının bu zararlı etkilerinden korunmak amacıyla güneş koruyucuları kullanılmalıdır. Bu ürünler, zararlı UV ışınlarını emerek ya da yansıtarak cildin zarar görmesini engeller. Kullanılan güneş koruyucularının sadece UVB’ye karşı değil; mutlaka UVA’ ya karşıda da koruyucu özellikleri olmalıdır.

Ozon tabakasının delinmesi, zamanından önce yaşlanma, kırışıklıklar ve deri kanserine yol açabileceği düşüncesiyle bronzlaşmaya karşı tepki gelişmiştir. Fakat bronzlaşmanın getirdiği sağlıklı ve estetik görünüm bu gerçeğe karşı yinede insanlara cazip gelmektedir.

ÇOCUĞUNUZU CİLT KANSERİNDEN KORUMAK İÇİN GÜNEŞLE İLİŞKİSİNİ DOĞRU AYARLAYIN

Özellikle çocukluk çağında maruz kalınan güneş ışınlarının 30-40 hatta daha uzun yıllar sonrasında deri kanseri ve erken deri yaşlanmasına neden olduğu bilinen bir gerçektir. Bu yüzden bu ürünlerin mutlaka bebeklik döneminde kullanılmaya başlanması gerekmektedir.

Kullanılan ürünlerin özellikle hem kimyasal hem de fiziksel ya da mekanik koruyucu dediğimiz özelliklere sahip olması gerekir. Sıvı nitelikteki koruyucuların etkinlikleri tartışılmakta olduğundan, katı ve beyaz görüntü sağlayan yoğun koruyucular tercih edilmelidir. Bebeklik dönemleri itibariyle korunmuş kişiler yıllar sonra gelişecek deri kanseri ve deri yaşlanmasından etkilenmeleri açısından daha az riske sahiptir.

Koruyucular tek başına yeterli olmadığı için kıyafetler ve şapkalarla desteklenmelidir. Havuz yad a denizde olmadıkları zamanlarda özellikle koyu renkli kıyafetlerle kamuflaj yapılmalıdır. Eskiden açık renk kıyafet seçimi yapılırken son yıllarda yapılan çalışmalar koyu renkli kıyafetlerin güneşe karşı koruyuculuğunun çok daha fazla olduğunu göstermiştir.

Ürün seçiminde “baby” ya da “child” ibareli ürün kullanımı tercih edilmeli ama erişkinler için kullanılan ürünlerin kullanılması da zarar verici sonuçlar yaratmaz. Bebeklere ve çocuklara bu ürünlerin kullanımında dikkat edilecek diğer bir durumda şudur: fazla terledikleri için daha sık tekrarlanmalıdır. Sık tekrarlandıkları için deride alerjik yanıtlar oluşabilir. Bu yüzden de daha fiziksel özellikli koruyucu kullanmak gerekir. Bunların sürümü asla kolay değildir, kozmetik değildir, piyasada bulmakta da zorluk çekilir ama daha güvenlidir.

“Senede bir kere tatil yapıyorum” inancı içerisinde sere serpe güneş altında yatmanın yaratacağı vahim sonuçlara inanmak zor olsa da böyle bir gerçek vardır. Bu konuda yapılmış çalışmalarda deri kanseri riskinin ileriki yıllarda daha fazla gözlendiğidir.

KAPALI HAVALARDA DA GÜNEŞ KORUYUCU KULLANIN

Yine yapılan çalışmalarda güneşten korunmanın sadece yaz aylarına sınırlı kalmaması gerçeğidir. Çünkü bulutlu, yağmurlu hatta karlı havada bile UV ışınları mevcuttur. Rüzgar, kar ve soğuk hava UV ışınlarının deri tarafından emilmesini artırır. Sonuç itibarı ile böylesine zarar veren bir faktörden kurtulmamız gerekmektedir.

Bunun için güneş koruyucu ürünler üretilmiştir. Bu ürünler 1920 yılından beri Amerika da ilaç olarak, Avrupa da kozmetik olarak kullanılmaktadır. İlk 50 yıl UVA zararsız kabul edildiği için sadece UVB ya karşı ürünler formülize edilmiştir. Fakat şimdi bilinen bir gerçek var ki her iki ışından korunma gereğidir.

“DÜŞÜK FAKTÖRLÜ ÜRÜN İLE DAHA İYİ BRONZLAŞILIR” İNANIŞI YANLIŞ

Güneş koruyucu ürün alırken bazı önemli noktalara dikkat etmek gerekir.  İyi bir güneş koruyucunun;

– Hem UVA hem UVB’ye karşı eşit etkili koruma sağlaması
– Kullanıcı tarafından iyi tolere edilmesi
– Kozmetik olarak kabul edilebilir olması
– Suya dayanıklı olması
– Yüksek SPF’ye sahip olması gerekir.

CİLT TİPİNİZİ TANIYIN, BUNA GÖRE ÜRÜN ALIN

Koruyucu etkilerine ve kullanıcıların deri tipine göre farklı güneş koruyucuları üretilmiştir. Risk grubuna veya deri rengine göre uygun ürün, mutlaka profesyonel kişilerce önerilmelidir. Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak için; koruyucu kremler, jel ve losyon kullanılmalıdır. Yüksek koruma faktörlü bir güneş koruyucusuyla bile güneşin zararlı etkilerinden korunmak mümkün olmadığından, yardımcı koruma yöntemlerinden de yararlanmak gereklidir.

EN YÜKSEK KORUMA FAKTÖRLÜ ÜRÜN BİLE TEK BAŞINA YETERLİ DEĞİLDİR

Koruyucu etkilerine göre ve de kullanıcıların deri tipine göre  farklı güneş koruyucuları üretilmiştir. Risk grubuna veya deri rengine göre uygun ürün mutlaka profesyonel kişilerce önerilmelidir. Koruma faktörleri 4 ila 100 arasında değişen ürünler vardır. Kim hangi faktör kullanmalı sorusu uzman görüşü alınarak tespit edilmelidir.

Krem, jel ve losyon şeklinde değişik ticari şekilleri vardır. Kremler genellikle yağlı bir görüntü sergilediklerinden jel ve losyon daha fazla kullanılmaktadır. Fakat bunlar da suya dayanıklılıkları ve de koruyucu etkileri açısından handikaplı gibi görünmektedir. Geniş bölgelere kullanım kolaylıkları ise caziptir. Tüm bunlara rağmen en yüksek koruma faktörlü bir güneş koruyucusuyla bile güneşin zararlı etkilerinden korunmak mümkün değildir. Kişinin yapması gereken yardımcı koruma yöntemlerinden de yararlanması gerekmektedir.

HAYAT KURTARAN ÖNERİLER

-Güneşin dik açıyla geldiği 11:00- 15:00 saatlerinde dışarı çıkmamak.

-Şapka, gözlük takmak ve açık renk kıyafetler giymek.

-Gölgede ya da şemsiye altında durmak.

-Dışarı çıkmadan 20 dk. önce koruyucu sürmek.

– Her ne kadar 12 saat korudukları söylenerek satılsa da; bu ürünleri 4 saat ara ile sürmek.

– Terleme, havuz, yıkanma sonrasında mutlaka tekrar güneş koruyucu sürmek.

– Çocuklar için, hem fiziksel hem de kimyasal içerikli ürünler kullanmak.

– Sadece yaz aylarında değil; hayat boyu, kış ayları da dahil, koruyucu kullanmak.

– Kullanılan ürünün deri tipine uygun olması, açık ve hassas derililerin yüksek korumalı ürünler kullanması gerekir.