Güneşten Korunmak İçin 10 Etkili Adım

Yazın getirdiği en ciddi hastalıklardan biri güneş çarpması. Özellikle çocukların, kronik hastalıkları olanların güneşle ve sıcak havalarla olan temasına dikkat etmesi gerekiyor. Liv Hospital İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Alev Özsarı, güneş çarpmasına karşı alınabilecek önlemleri ve güneş çarpması durumunda yapılabilecekleri anlattı.

GÜNEŞ ÇARPMASI NEDİR?

Yazın getirdiği en ciddi hastalık güneş çarpmasıdır. Güneş çarpması, aşırı sıcak nedeniyle beden ısısını ayarlayan mekanizmanın yani termoregülasyon sisteminin  bozulması sonucu ortaya çıkan bir hastalık tablosudur. Vücudun kendi ısısını düzenlemek için olan terlemeyi yeterince gerçekleştirememesi durumudur. Ayrıca sıcaklarda aşırı terleme sonucu fazla miktarda sıvı ve elektrolit kayıpları sonucunda da vücut sıcaklığı yükselmeye başlayabilir. 

GÜNEŞ ÇAPMASI EN ÇOK KİMLERİ ETKİLER?

Bu durumdan en çok çocuklar, yaşlılar, kronik hastalıkları olanlar ve aşırı alkol alanlar etkilenir. 

GÜNEŞ ÇARPMASININ EN ÖNEMLİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

• Yüksek ateş, baş ağrısı, nabız hızında ve solunum sayısında artma, tansiyon düşüklüğü, aşırı yorgunluk, bitkinlik hali. 
• Güneşe maruz kalma uzadıkça ve müdahale edilmedikçe ağrılı kramplar, kalpte ritim bozukluğu, bulantı- kusma-ishal, huzursuzluk, havale, bilinç bulanıklığı, koma ve ölüm gelişebilir. 

GÜNEŞ ÇARPMASINA KARŞI NE TÜR ÖNLEMLER ALINABİLİR? 

• Fazla güneşte kalınmamalıdır.
• Susamayı beklemeden bol su ve maden suyu içilmelidir. (Tansiyonu olanlar maden suyunu dikkatli tüketmelidir.) 
• Yiyeceklere dikkat edilmeli, ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçınılmalı, sık aralıklarla sebze ve meyveden zengin beslenilmelidir. Proteinden zengin gıdalar azaltılmalı, alkol ve kafeinden kaçınılmalıdır. Özellikle sıcak günlerde alkol ve kafein almak vücudun ısısını ayarlayan mekanizmayı olumsuz etkiler.
• Giyeceklere dikkat edilmeli, mevsime uygun, vücudun sıcaklığını çok yükseltmeyecek pamuklu ve keten gibi terletmeyecek kumaşlar tercih edilmeli, açık renkli kıyafetler giyilmelidir. Güneşten korunmak için geniş kenarlı şapkalar takılmalıdır. 
• Ultraviyole ışınlarının en yoğun olduğu 11.00-15.00 saatleri arasında, güneş altında spor faaliyetleri yapmaktan kaçınılmalıdır. 
• Sık sık duş alınmalıdır.

 GÜNEŞ ÇARPMASINDA NASIL YARDIM ETMEK GEREKİR?

• Hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, giysileri çıkarılmalı, düz yatırılmalı, bacakları yukarı kaldırılmalı ve ciltten buharlaşma sağlayacak şekilde soğutulmalıdır. 
• Ilık -çok soğuk olmayan su banyosu yaptırılabilir veya koltuk altı, boyun ve kalçalarına soğuk kompres uygulanabilir.
• Bilinci açıksa bol su ve tuzlu ayran verilmeli. Şuur bulanıklığı, havale geçirme gibi belirtiler varsa vakit geçirmeden hastaneye götürmelidir.
• Kas krampları, serin bir yerde dinlenme ve bol sıvı almaya rağmen 1 saatten uzun sürerse yine doktora başvurulmalıdır. Hastanın soğutulması ve yeterli sıvının verilmesi önemlidir. 
• Ateş düşürücülerin faydası yoktur, hatta verilmesi sakıncalı olabilir.

GÜNEŞ ÇARPMASI SONUCUNDA NELER OLUŞABİLİR?

Hafif güneş çarpmasında, tansiyon düşüklüğü, ateş, bitkinlik olur. Sıvı kaybı ve ateş artışı devam ederse, bilinç kaybı ve nörolojik bozukluklar ortaya çıkar,  koma ve ölümle sonuçlanabilir.

SICAKLARDA BOL SIVI TÜKETİMİ NEDEN ÖNEMLİDİR?

Sıcak havalarda nem arttığında terleme ile sıvı kaybederiz. Kaybedilen sıvı ve sodyumu yerine koymak gerekir. Su ile birlikte tuzlu ayran ve maden suyu da önerilir. Ancak tansiyon sorunu olanlar bunları dikkatli tüketmelidir. 

GÜNEŞ ÇARPMASI HANGİ HASTALIKLARI TETİKLEYEBİLİR?

Güneş çarpması yaşlıları, kronik hastalığı olanları ve çocukları daha çok etkiler. Yüksek tansiyonu olanlarda, diyabeti olan ve özellikle insülin kullanan diyabetli hastalarda, kalp hastalarında, böbrek hastalarında sıvı kaybı nedeniyle daha erken ve ölümcül sonuçlar ortaya çıkar.

ÇOCUKLARLA İLGİLİ NELER YAPMAK GEREKİR?

Çocuklar güneşe karşı daha hassastırlar. Hem ciltleri hassastır, hem de susuzluğa karşı kendilerini koruyamazlar. Bu yüzden çocuklara bol su verilmelidir. 2 yaş altı çocuklar güneşe fazla çıkarılmamalı, güneş vuran araba içinde uzun süre tutulmamalıdır.

10 ADIMDA GÜNEŞTEN KORUNUN

1. Susamayı beklemeyin, bol su için.
2. Açık renk ve bol giysi giyin, şapka takın.
3. Alkol ve kafein tüketmeyin.
4. Saat 11.00 ve 16.00 arası güneşe çıkmayın.
5. Dışarı çıkarken güneş koruyuculu kremler sürün. Yansıyan ışınların bile zarar verebileceğini unutmayın. 
6. Kronik hastalıklar varsa serin bölgelere seyahat edin.
7. Spor yapıyorsanız erken saatte ya da akşam yapın.
8. Bronzlaşmak için saatlerce güneş altında yatmayın.
9. Evde ve ofiste yaşam alanlarınızı serin tutun.
10. Güneşin sizi yakmadan ısıtmasını ve sağlığınızsa katkı vermesini sağlayın.