Hamilelikle Beraber Ortaya Çıkan Kalp Hastalıklarına Dikkat

Kadınlar bilir, hamilelik acısıyla tatlısıyla anlamı ve değeri tartışılmaz bir yere sahiptir. Ancak bazı hastalıklar var ki hamileliğin güzelliğine gölge düşürebilir ve ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Özellikle de gebelikle beraber ortaya çıkan kalp hastalıklarında olduğu gibi… Avrasya Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Emel Ergüney, hamilelikte görülen kalp hastalığıyla ilgili bilgiler verdi.

GEBELİK DÖNEMİNDE GÖRÜLEN KALP HASTALIĞI

Gebeliğin son ayında veya doğum sonrasında kalp yetersizliği semptomları ve sol ventrikül fonksiyon bozukluğu ile seyreden, nadir görülmesine rağmen ciddi sonuçlara yol açabilen hastalığa Peripartum kardiyomiyopati (PPKMP) denir. Bu hastalıkta kalp boşlukları (çoğunlukla kalbin sol kısmı) genişlemekte, kalp kası güçsüzleşip vücudun ihtiyacı olan kanı gerektiği kadar pompalamamaktadır. Bunun sonucunda ise kalp yetmezliği ortaya çıkmaktadır.

KALP YETMEZLİĞİNDEN FARKI NEDİR?

PPKMP’yı diğer kalp yetmezliklerinden ayırt edilmek için aşağıdaki kriterlerin bulunması gerekir;

• Kalp yetmezliği, gebeliğin son ayında doğumdan sonraki ilk beş ay içinde gelişmelidir.
• Kalbin pompa fonksiyonu azalmış olmalıdır. [Ekokardiyografi ile EF< yüzde 45. (Bu normal kalplerde EF> yüzde 60’dır.)
• Kalp yetmezliği için başka bir neden bulunmamalıdır.

KİMLER RİSK ALTINDADIR?

• Şeker hastalığı,
• Siyah ırktan olmak,
• Pipertansiyon,
• Kokain ve benzeri toksik maddeler kullanmak,
• Erken doğumu önlemek için tıbbı ilaç almak,
• Gebelik yaşının 30’un üzerinde olması,
• Multiparite (daha önce bir veya birden fazla doğum yapmış olmak),
• Çoğul gebelik (ikiz, üçüz vb.) sayılabilir.

Her ne kadar PPKMP ileri yaşta çoğul gebelikte daha çok görülürse de çok genç hamilelikte ve ilk gebelikte de görülebilir.

HAMİLELİKTE KALP HASTALIĞI NEDEN ORTAYA ÇIKAR?

Hastalığın altta yattığı nedeni belli değildir. Sebep olarak

• İnflamasyon,
• Beslenme bozuklukları,
• Artan stres,
• Hormonal ve genetik nedenler öne sürülmüştür.

Anne karnındaki fetüsün gelişebilmesi için annenin immun sistemi kısmen baskılanmaktadır. Bu durum vücuda giren bazı virüslerin kalp dokusunda daha etkin olmasına neden olabilir. Hamilelerde bazı bebeğe ait hücreler anne dolaşımına geçip annenin kalp dokusuna gelebilir. Doğumdan sonra annedeki immun sistem baskılanması kalkınca anne bu hücrelere karşı antikor geliştirip kalp dokusunda hasara yol açabilir. Yumurtalıklardan hamilelikte plasentedan salınan relaksin hormonu kalbin gelişmesine neden olabilir. Gebeliğin son dönemlerinde ve doğumdan sonra hipofizden salınan ve annenin süt yapısını arttıran prolaktin hormonu, gebelikte artan oksidatif stres ile kalp kasına gelen kan akımını azaltıp, kalp kası hücrelerinde ölüme neden olabilir.

KALP YETMEZLİĞİ İLE BENZERLİK GÖSTERİYOR

Bulgular; hastaların yüzde 10’unda gebeliğin son aylarında, yüzde 80’inde doğumdan sonraki üç ayda, yüzde 10’unda doğum sonrası 4.ve 5. aylarda başlar.

PPKMP’li hastalardaki bulgular kalp yetmezliği bulgularıdır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

• Yorgunluk: Hasta kendini devamlı güçsüz hisseder. Günlük işleri yaparken bile ara vermek zorunda kalır.
• Nefes darlığı: Başlangıçta bir merdiven çıkmakla olan nefes darlığı hastalığı ilerledikçe istirahatte de olmaya başlar. Giderek hasta sırt üstü yatamaz, ancak oturur durumda nefes alabilir hale gelir.
• Vücutta sıvı tutulması nedeniyle ayak bileklerinde, bacaklarında ödem, karnında şişkinlik hissi ve ağrı, kilo artışı, öksürük, gece idrara gitmede artma olarak kendini gösterir.
• Kalp hızı artar, ekstrasistoller olur.
• Yüz soluktur, bayılma hissi olur.
• Bazı hastalarda kalpte oluşan pıhtının vücudun çeşitli organlarına atılmasıyla bu organlara ait bulgular gelişir. Örneğin; beyinde felce, kalp damarlarında kalp krizine, akciğerde kanlı öksürük ve nefes darlığına neden olur.

Yukarıda anlatılan bulguların pek çoğu normal hamileliklerin son aylarında ve doğumdan hemen sonra da hafif olarak kendini gösterebileceği için PPKMP tanısında gecikme olabilir. 

HASTALIKLA MÜCADELEDE BAŞROL, YAŞAM TARZINIZ

Birçok hastalıkta olduğu gibi hamilelik döneminde ortaya çıkan bu hastalıkta da yaşam tarzı hayati önem taşıyor.  Bu sebeple hastaların yaşam tarzında yapacakları değişiklikler mücadelenin en önemli kısmını oluşturuyor. Atılacak ilk adımlar; hastalarda su ve tuz alımının kısıtlanması, alkol ve sigaranın tamamen bırakılması, aşırı fiziksel aktivitelere ara verilmesi şeklinde sıralanabilir.

Klinik tedavisinde ise PPKMP’nın tedavisi diğer kalp yetmezlikleri tedavisine benzer. Fakat hastalık, gebeliğin son ayında başlayabileceği ve bazı ilaçların anne karnındaki bebeğe zarar vereceği ihtimali sebebiyle ilaç seçimi hamilelik sırasında ve doğumdan sonra olarak iki grupta toplanır. Tedavi süreci hastalığın başladığı döneme ve seyrine göre uzman bir hekim tarafından başlatılır.