Hamilelikte Doğru Zannedilen Yanlışlar

Hamilelikte doğru bilinen yanlışları İstanbul Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi’nden Opr. Dr. Ozan Özolcay Sağlığım İçin Her Şey’e anlattı.

HAMİLELİKTE MUAYENE

Hamilelikte jinekolojik muayene zararlı mıdır?
Birçok insan düşük tehlikesi olabileceğine inandığı için alttan muayene olmadığını belirtiyor. Bu oldukça yanlış bir inanıştır. Doktorların yaptığı bu muayene güvenilirdir, hiçbir şekilde düşüğe sebep olmaz. Kimi zaman çok nadir bu süreçler denk gelebilir; ancak zaten düşük yapacaktır. O gün başlayan kanama henüz vajinasının dışına gelmediği için hasta bunun farkında değildir. Muayeneden sonra akabinde düşük olduğu için hasta belki buna bağlıyor olabilir. Ama böyle bir şey kesinlikle söz konusu değildir Eğer muayeneye gittikleri zaman hekim herhangi bir şeyden şüphe ediyorsa ve kendilerine vajinal bir muayene öneriyorsa, bebeğin sağlığı açısından değerlendirmesi anlamında buna direnç göstermesinler. Tamamen güvenilir ve sağlıklı bir yöntemdir.

Anne adayının sıkça ultrason çektirmesi karnındaki bebeğe zarar verir mi?
Ultrasonografi olmadan hastaya bebekle ilgili bir şey gösterilemez. Bu yüzden bu süreçte çok önemli bir teknolojidir. Dokuların içindeki katmanlar birbirinden farklıdır. Dolayısıyla da ultrason tamamen bir ses prensibiyle çalıştığı için dokulara çarpar ve daha sonra da ultrasonografinin transducer dediğimiz alıcısına tekrar geri gelir. Dokunun katman farklılığından kaynaklanan bir görüntü ortaya çıkar. Ultrasonun vermiş olduğu görüntü hastaya yorumlanır. Ultrasonun bebeğe ya da anneye hiçbir zararı yoktur.

HAMİLELİKTE SAÇ BOYATMA

Gebelikte saç boyatılması zararlı mıdır? Ya da seçilen boyalara göre durum değişebilir mi? Organik, bitkisel boyalar var. Birinci üç aylık dönem ikinci üç aylık dönem arasında risk fark eder mi?
Gebelik çok önemli bir süreçtir. Gebe kaldıktan sonraki ilk üç ay tamamen vücudun alışmaya çalıştığı bir dönemdir. Mide bulantısı, halsizlik, kilo verme hatta bulantı, kusmalar çok şiddetli olabilir. İlk üç ayda gerekli değilse saç boyası yaptırmalarını da tavsiye etmiyoruz. İlk üç ay, bebeğin organ taslaklarının oluştuğu önemli bir dönem olduğu için bu dönemde mümkünse yapılmamalıdır. Bunun süreden sonra organik boyalar gönül rahatlığı içinde kullanabilirler. Dip boya yapılmasının da bir mahsuru yoktur. Fakat çok sık yapılmasını da önermiyoruz. Kısacası boyattı ama rengini beğenmedi ve 15 gün içinde bir daha boyatma gibi bir durum olmamalıdır. Hamilelikte iki ya da üç defa boyanmasının hiçbir zararı yoktur.

HAMİLELİKTE BOTOKS VE DOLGU

Hamileliği sürecinde anne adayı kaş tasarımı yaptırabilir mi? Aynı şekilde botoks ve dolgu uygulamalarının hiçbir zararı yok denilebiliyor. Bu tür uygulamalar anne karnındaki bebeğe zarar verir mi?
İlk üç ayda bebeğin organ taslakları oluştuğu için ilk üç ay bu tür müdahaleler kesinlikle yapılmamalıdır. Sonrasında kaş doldurulmasını gerektiren bir işlem ya da botoks yaptırılabilir. Bu işlemlerin de bir zararı yoktur. Dolgu maddesi zaten lokal yapılan bir işlem. Aslında hiçbir şekilde sistemik bir dolaşıma katılıp bebeğe herhangi bir zarar vermez; ama yine de mümkünse bu işlemlerin hamilelik sonrası yapılmasını öneriyoruz. Çünkü vücut zaten gebeliğe bağlı olarak hormonal değişiklikler, birtakım deformasyonlar yaşayabiliyor.

Hamilelikte cinsellik yasaklı mıdır?
Genellikle 32. haftanın sonuna kadar bu konuda bir problem olmaz. Ama bu süreç sonrasında erkeğin sperminin içerisindeki birtakım maddeler rahim ağzında kasılmalara sebep olup erken doğumu tetikleyebileceğinden genellikle 8. aydan sonra önerilmez. Örneğin 6-7 haftalık hamile bir kadının kanama riski söz konusuysa; yani ufak vajinal kanamalarla düşük tehlikesi söz konusu ise bu durumda da cinsel ilişki yasaklanır. Sonuçta bu da bir mekanik işlev ve yerleşmeye, tutunmaya çalışan bir bebek var. Cinsel ilişki de bazı durumlarda bunu olumsuz etkileyebilir. Kanama durduktan bir hafta sonrasına kadar cinsel ilişki istenmez. Ancak normal şartlar altında herhangi bir zarar söz konusu değildir.

Opr. Dr. Ozan Özolcay

HAMİLELİKTE CEP TELEFONU KULLANIMI

Anne adayı cep telefonunu çok sık kullanıyorsa cep telefonundan yayılan dalgalardan bebeğe olumsuz bir etkileşim olur mu?
Cep telefonlarıyla ilgili bir sürü çalışma yapıldı. Cep telefonlarının sadece bebeğe değil, anneye çevredeki herkese zararı söz konusudur. Mümkünse uyurken baş ucunda tutulmamalıdır. Hatta aynı oda içinde yatılmamalıdır. Sonuçta yayılan bir radyasyon var. Özellikle beyin tümörleriyle ilgili artışlar da payı olduğu biliniyor. Bebeklerle ilgili henüz tam net bir çalışma yok. Ancak genel olarak insan sağlığına bile zarar verdiği için olabildiğince uzak durulmalıdır. Konuşmalar kısa tutulmalıdır. Taşırken de bebek karında olduğu için çanta da olmazsa iyi olur. Mümkün olduğunca karından daha uzak mesafede tutulmalıdır.

SİGARA VE HAMİLELİK 

Anne adayının gebeliği süresince sigara içmesi karnındaki bebeğinin sağlığını nasıl etkiler?
Sigaranın içerisinde onlarca zehirli madde var. Hem normal insanlar için hem de hamileler için son derece zararlıdır. Hamilelik hassas bir dönem bunun için anne adayına çok yasakçı olmadan sigaranın zararları anlatılmalıdır. Sonuçta anne adayı bir yetişkin ve bilmelidir ki karnındaki bebek ona 9 ay süreyle emanet edildi. Bunu kendisi de düşünerek yapmamalıdır. İçmek kadar pasif içicilik de tehlikelidir. Bu anlamda babalara da görev düşüyor.

Babanın içmesi eğer annede içiyorsa onu teşvik edebilir. Bu anlamda annenin sigarayı bırakması zor olabilir. Anne içmese de aynı ortamda sigara içilirse anne ve bebek kesinlikle zarar görecektir. Bu yüzden akraba ya da arkadaşları da dikkat etmelidir.

HAMİLELİKTE DİŞ TEDAVİSİ

Hamilelikte acil bir durumda diş çekilebilir mi? Anne adayı anestezi alabilir mi diş çekimi için?  Bu bebeği olumsuz etkiler mi?
Diş ile ilgili bir sıkıntı olduğunda anne adayları mutlaka kadın doğum uzmanlarına danışmalıdır. Anne adayları dişle ilgili her türlü işlemi yaptırabilir. Gerekliyse antibiyotik kullanabilir. Lokal olarak bölgenin uyuşmasından sonra işlem de yaptırabilirler. Sonuçta bu yaptırılmazsa ağız içerisindeki herhangi bir enfeksiyon ya da problem anne adayını daha da kötü etkileyebilir. Anne adayını etkileyen şey bebeği de etkiler.

Tatil konusunda anne adaylarının ne yapması gerekiyor? Nasıl bir yerde tatil yapabilirler?
Anneler, anne adayları elbette ki tatil yapabilirler. Havuzda yüzebilirler; ama enfeksiyon riskinden dolayı daha çok deniz önerilir. Mutlaka güneşe çıkarken minimum 50 koruma faktörlü bir güneş koruyucu kullansınlar. Güneşten korunmak için geniş kenarlı bir şapka da kullanmalılar. Su tüketimlerini arttırmalılar. Yanlarına alacakları suyun üzerine en az üç dört bardak daha ekstra olacak şekilde sıvı tüketmeliler. Mümkünse deniz dışında hep şemsiye altında, güneş ışınlarından korunacak şekilde otursunlar. Kremlerini sık sık tazelesinler ki kalıcı güneş lekeleri oluşmasın.

HAMİLELİKTE ARABA VE UÇAK YOLCULUĞU

Hangi araçlar tercih edilmeli? Uçak, otobüs, tren yolculuğu veya kendi arabaları, uzun yolculuklar ve ödem sorunu bu konuda neler söylemek istersiniz?
Kendi aracıyla uzun bir yolculuğa çıkmak istiyorsa, gidebilir. Herhangi bir engel söz konusu değildir. Tabi o süreçte vajinal kanaması yoksa. Kanama varsa yolculuk yapmalarını istenmez. Eğer böyle bir şey söz konusu değilse aralıklarla durarak mesela 2 saatlik bir yolculuktan sonra ara vererek devam edilebilir. Çünkü uzun süre oturduktan sonra bacaklarda ödem oluşmaya başlar. Dolayısıyla 2 saatlik yolculuktan sonra bacakları uzatıp istirahat etmeleri iyi olacaktır. Anne adaylarının merak ettiği bir konuda uçak yolculuğu yaptıkları zaman oluşan basınç değişikliğinin kendilerini olumsuz etkileyip etkilemediğidir. Uçakların içindeki kabin basıncı, dış basınçtan farklı bir şekilde ayarlandığı için bir zararı yoktur. Dolayısıyla durumları uygunsa uçakla yolculuk da yapabilirler.