Hangi Tencere Daha Sağlıklı? Tencere Seçiminde İşinize Yarayacak Bilgiler

Mutfakseverlerin kafaları tava ve tencere seçiminde karışabiliyor. Piyasada birçok tencere ve tava çeşitleri bulunuyor ancak hangisinin daha sağlıklı olduğu, hangisinin daha kullanışlı olduğu ve hangisinde daha lezzetli yemek piştiği konusunda birçok soru işareti bulunuyor.

Sağlıklı Misafir Sofram' isimli kitabının yazarı ve "Pelin'le Geleneksel Lezzetler ve Modern Tarifler" programının sunucusu Pelin Bozkurt Bilgiç, bu konuda kafası karışık olanlar için faydalı bilgiler verdi. 

"Yemeğin lezzetine büyük etki eden tencere/tavamız, hammaddesi ile sağlığımıza destek de olur, köstek de" diyen Bilgiç,  artık mağazaya girdiğinizde sadece kampanyalı olanı, ya da satıcının size yönlendirdiğini değil, bilinçli olarak sağlığınıza yararlı olan tencere, tavayı alabileceğinizi dile getiriyor.

"Güzel yaşamak ve güzel yaş almak için önce beslenmemize ve sağlığımıza özen göstermeliyiz. İçine koyduğumuz tencere-tavanın özelliklerini bilirsek ve kullanırsak daha sağlıklı bir yaşama da adım atmış oluruz." diyen Bilgiç şu bilgileri verdi:

TEFLON ZARARLI MI?

Teflon ısıya, kimyevi maddelere, neme, sürtünmeye dayanıklı bir madde. Hepimizin evinde en azından yapışmadığı için krep yaparken kullandığınız bir teflon tavanız vardır değil mi? Neredeyse kaydırmaz bir yüzeye sahip olduğundan çok tercih ediliyor. Ancak yüksek ısı ve çizilme durumunda kimyasallar açığa çıkıyor. Teflon çizildiğinde ortaya çıkan alüminyum oksidlenmesi, yani paslanması sonucunda zehirlenme yaşayacağımızdan hemen mutfağımızdan uzaklaştıralım.

TEFLON KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

İÇİNDE YİYECEK YOKKEN ISITMAYIN

Teflon tava ve tencerelerin bir özelliği de sıcaklıklarının kısa sürede yükselmesidir. Uzun süre boş olarak yüksek ısıya maruz kalan teflonlar, sağlık için zararlı nitelikteki gazların salınımına neden olmaktadır. Dolayısı ile teflon ürünlerin içerisinde yiyecek yokken ısıtılması zararlı olabilir.

UFACIK BİR ÇİZİK BİLE OLSA KULLANMAYIN

Ufacık bir çizik olsa da teflon tava ve tencerelerin üretiminde kullanılan kimyasal maddeler, yüzeyine alacağı en ufak bir darbe sonucu oluşan küçük bir çizik ile açığa çıkmakta ve içinde pişirilen yemeğin yenmesi ile direkt olarak vücudumuza karışmaktadır. Bu nedenle teflon ürünler, ufacık bir hasar görse bile yemek yapımında kullanılmamalı ve onlarla hemen vedalaşılması gerekmektedir.

TAHTA KAŞIK TERCİH EDİN

Tahta kaşık tercih edin teflon tava ve tencereler oldukça hassas bir yapıya sahip. Alacakları en ufak bir darbe ile kolayca çizilebilir ve sağlımız için tehlikeli sonuçlara yol açabilmektedir. Bu nedenle yemek karıştırırken tahta kaşıklar tercih ederek teflonun çizilmesini önleyebilir, sağlıklı ve lezzetli yemekler yemeye devam edebilirsiniz. Teflon tava / tencereye metal kaşık değdirilmez.

OCAĞIN ATEŞ DERECESİNE DİKKAT EDİN

Ocağın ateş derecesini iyi ayarlayın teflon tava ve tencereler, ısıyı çabuk ve kolay şekilde yaydıkları için daima kısık ateşte kullanılmalıdır.Aynı zamanda 200 d. Üzerindeki ısı zararlı maddelerin açığa çıkmasını hızlandırdığından orta/ kısık ateşte pişirilmeli.

SATIN ALDIKTAN SONRA HEMEN TEMİZLEYİN

Satın aldığınız teflon ürünleri ilk kullanımdan önce sıcak su ile yıkayıp kurutmalı, daha sonrasında bir miktar sıvı yağ dökerek kağıt havlu ile silmelisiniz. Böylece teflon tencere ya da tavanızın ömrünü uzatabilirsiniz.

TEMİZLERKEN DİKKAT

Temizlerken sert ve metal sünger kullanılmaz.

SAKLAMA ŞEKLİ ÖNEMLİ

Saklama esnasında üst üste konmaz, aralarına bez ya da kağıt havlu konmalı.

YEMEĞİ SAKLAMAK İÇİN KULLANMAYIN

Pişirdikten sonra 2 saatten fazla tava/tencerenin içinde yemeği tutmayalım.

ELDE YIKAMAYA ÖZEN GÖSTERİN

Bulaşık makinesi tabakayı çizip ömrünü kısaltabilir, mümkünse jel deterjan kullanılmalı.

ÇELİK TENCERELER GÜVENLİ

Çeliğin nemli bırakıldığında paslanma özelliği gösterdiği uyarısında bulanan Bilgiç," Bunu engellemek için de çeliğe nikel eklenerek paslanmaz özelliği kazandırılan çelik tencereler mutfaklarımızda yer almakta. Paslanmaz çelikten yapılmış pişirme kaplarının ısıyı iletmesi geç olsa da bu kaplar, yiyeceklerde toksik etki yaratmaması ve sağlıklı pişirme yöntemlerine uygunluğu ile tercih ediliyor. Paslanmaz çelik kaplar, aşınmaya ve oksidasyona son derece dayanıklı olduklarından yiyeceklerin sağlıklı bir şekilde saklanabilmesi adına güvenle kullanılabilir. Kapakları iyi kapandığından ısı kaybı fazla olmaz, tabanına eklenen kaplamayla sıcaklığı tutar ve geç soğur. Ayrıca buzdolabında saklayacağınız yiyecekler için çelik tencereler iyi bir tercih olacaktır" tavsiyesinde bulundu.

SERAMİK TAVA & TENCERELER

Son zamanlarda doğal malzemeye yönelimin yaygınlaşmasıyla, seramik kaplı tencere ve tavalar çok tercih ediliyor. Doğal minerallerden üretilen ve içeriğinde kanserojen maddeler bulunmayan kaplar, yapışmaz özellikte oldukları ve çizilme olsa dahi sağlığa zararlı madde içermedikleri için sağlıklı pişirme materyalleri arasında yer alabilir.

ÇİZİK VARSA KULLANMAYIN

"Gözden kaçırmamamız gereken detay ise; seramik tencerelerin bazıları teflon hammaddeleri üzerinden oynanmış beyaz kaplama olabiliyor. Bunlar teflondan daha dayanıklı olsalar da çizilebiliyorlar ve çizildiklerinde kullanmamalıyız" diyen Bilgiç şu bilgileri verdi:

Güvenle kullanabileceğiniz bir diğer tava, tencere ise granit olanlar. Granitler son yıllarda popülaritesi hızla artan ve artık hemen her evin mutfağında yerini alan ürünlerden. Isıyı yüzeye eşit miktarda yayması ve imalatında kullanılan malzemelerin kimyevi olmaması granitin yaygın kullanımına sebep etkenlerden birkaçı. Fiyatları biraz pahalı olsa da satın almaya değer olduklarını düşünüyorum. Ancak yine mış gibi granit kaplar da satılıyor. Malesef sanıldığının aksine doğal değil.

Teflondan daha kalın olduğundan darbelere , çizilmelere karşı daha dayanıklı olabiliyorlar. Besinlerin yapışma özelliği daha iyi. Ancak hepsinde teflon tava / tencere için yazdığım kurallara uyduğumuzda daha güvenli kullanırız. Aksi taktirde hepsi bize hayatımızı kolaylaştırmak yerine zora koşarlar. Çizildiyse lütfen vedalaşın. Gerçek granit tava / tencereler tabii ki çok güvenilir ve dayanıklıdır. 

DÖKÜM TAVA & TENCERELER 

Bir başka sağlıklı tencere seçimi döküm tencerelerdir. dökümü özellikle tavalarda tercih ettiğini dile getiren Bilgiç, "Lezzetli et pişirmek için döküm tavalar oldukça uygun. Tavayı eti koymadan önce iyice ısıtıyorum. Kızgın tavaya konduğunda etin yapışma riski azalıyor. Isıyı eşit şekilde dağıtarak yemeğin daha lezzetli olmasına katkı sağlıyor hem de sıcaklığı aynı derecede uzun süre muhafaza ediyor. Dayanıklı olsalar da metal maşa kullanılmasını önermem. Yüksek sıcaklıklarda bir miktar demirin yemeğe geçtiği bilinmektedir, fakat bu zararlı değildir; hatta demir eksikliği söz konusuysa faydalı bile olabilir.

Bu tencerelerin dezavantajı ağır olması ve bulaşık makinesinde yıkanamamasıdır. Ayrıca paslanmasını önlemek için demirdöküm tencereleri ıslak bırakmamak ve yağ ile sırlama yapmak gerekir. Bu zahmetlerin önüne geçmek için iç yüzeyi emaye kaplı demirdöküm tencereler piyasaya sürülmüştür. Emaye de zararlı olmadığı için emaye kaplı demirdöküm tencereler tercih edilebilir.

Ben en çok ocaktan alıp fırına rahatlıkla koyduğum için çok rahat kullanıyorum. Kimyasal madde içermediklerinden çok da güvenliler aslında. Demir eksikliğine bağlı kansızlığa karşı tavadan yemekler geçen demir bize destek de oluyor. Yavaş ve uzun süreli pişirme gerektiren yemekler için döküm kaplar ilk tercihimiz olabilir. Yemeğin pişme esnasında oluşan su zerrecikleri döküm kapak altında hapsolup tatların yemeğinize iyice işlemesini sağlar. Bu özelliğiyle döküm tencereler sulu pişirme yöntemlerinin tercih edilebileceği et yemeklerinde seçimimiz olabilir" dedi.

DEMİRDÖKÜM İÇİN İPUÇLARI

*İlk kullanımından önce iyice yağlayıp bol tuz döküp tavayı kızdırın, sonra yıkayın.

*Bulaşık makinesine sokmayın.

*Sıcak suyun altında sünger veya biraz daha sert bir fırça ile temizleyin.

(Bulaşık deterjanı da çok önerilmez. Döküm demir tavalar veya tenceler sürekli olarak kullanılmazsa veya sadece sabunla temizlemediğiniz sürece eskir ve paslanmaya başlar. Döküm tencere veya tavalarınızda sararma veya pas görmeye başlarsanız hemen yapmanız gereken basit bir yöntem var. Bunları yaparak büyük paralar ödediğiniz döküm tencere ve tavalarınızı geri kazanabilirsiniz.)

ASİTLİ GIDALAR PİŞİRMEYİN

İki nedenden dolayı dökme demir tencerelerde asitli sosların pişirilmesinden kaçınmalısınız:

İlki, asit, metalden az miktarda molekülü gevşeterek gıdalarınıza sızar ve metalik bir lezzet kazandırır. Bu metal lezzetleri tüketmek son derece güvenli olmasına rağmen hoş bir tat olmayabilir. İyi haber şu ki, yapılan testlerde metalik lezzet 30 dakikadan sonra yemeklere karışıyor.

İkinci sebep asit döküm tencereye zarar verebilir. Döküm tencerelerin yüzeyi bir süre sonra yapışkan hale gelir. Döküm tencere içinde yağ bittikten sonra asitli yiyecekleri bir kaç dakikadan fazla pişirmeyin ve içinde tutmayın. Örneğin yaptığınız tavuğun üzerine limon sıkacaksanız o zaman döküm tencere değil, daha farklı bir tencere tercih edin.

Döküm tavalar, ısıyı korumakda yetenekli oldukları için sevilmektedir. Etin üzerinde mükemmel kahverengi kabuk oluşturabilir. Ancak bu özellikle ısıya çok dayanıklı olmayan etler için iyi değildir. Özellikle balıklar, döküm tencerenin sıcaklığına dayanamaz. Somon gibi yağlı balıkların tavanın dibine yapışmasına engel olamazsınız.

YAPIŞAN YİYECEKLER PİŞİRMEYİN

Döküm tencere ve tavaları birkaç ay kullandıktan sonra neyin pişip neyin pişmeyeceğini anlayabilirsiniz. Omlet, pilav, krep gibi yiyecekleri döküm tencere ve tavalarda pişirmeniz veya ısıtmanız mümkün değildir. Yapışacaktır ve çevirme işlemini maalesef yapamazsınız. Yeni tavada biftek ve pastırma yapın. Bu gıdalardaki yağ, tavada katılaşmış yağ kaplamasını güçlendirecektir. Sonunda, yağlı gıdaları pişirmek için kullanıldıktan ve yıkanır ve düzgün bir şekilde bakıldıktan sonra tencerenizin yüzeyi daha kayganlaşır ve daha yapışkan olmaz ve krep ve yumurta gibi yiyecekleri bir süre sonra pişirebilirsiniz.

YEMEKLERİ TENCERE VE TAVADA UZUN SÜRE TUTMAYIN

Yemeklerinizi pişirdikten sonra hemen başka bir kaba alın. Demirdöküm tencere ve tava içinde yiyecek tutmayın. Tencerenizi deterjan olmadan yıkayın ve kurutun. Her zaman kuru olarak saklayın. Tencerede bırakılan gıdalardaki asitler yemeğe metalik bir tat verebilir.