Hareket Bozukluğuna Beyin Pili ile Çözüm

Hareket bozukluklarını ve beyin pili tedavisini Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Sait Öztürk anlattı.

. Hareket bozukluğu ne demektir? Hareket bozukluğuna ne tür hastalıklar girer?

‘‘Hareket bozukluğu, normal rutin işlerimizi yaparken ritmik hareketlerimizin engellenmiş olduğu her bir bozukluktur. Çok farklı alt hareket bozuklukları vardır. Bunlardan en sık görüleni Parkinson kaynaklı olan hareket bozukluklarıdır. Parkinson’daki temel sorun hastanın harekete başlayamaması ya da başladığı hareketi devam ettirememesidir. Vücutta katılık, kontrol altına alınmayan ve özellikle istirahat halinde daha belirgin olan titremeler Parkinson rahatsızlığının en sık görülen belirtileridir. Bunların dışında Distoni (beyin tarafından iletilen sinyalin yanlış gönderilmesi sonucunda, vücutta belirli bir bölgede ya da yaygın şekilde oluşan istemsiz kas spazmları), Esansiyel Tremor (ailesel titreme hastalığı), Huntington (çok nadir görülen genetik bir beyin rahatsızlığı) ibi farklı sorunlar da vardır. Bu hastalarda tedavi nörologlar tarafından yapılan bir tedavi stratejisiyle başlar. Ancak hastalığın ilerleyen süreçlerinde kullanılan ilaçlara çok etkin yanıt alınamaz hale gelinir ya da etkin yanıt alınan durumlarda ilaçların yüksek doz kullanımına bağlı yan etkiler olur. Bu süreçte nörologlarla beraber bir ekip çalışması yapılarak ilaçlarla elde edilemeyen iyileştirmelerin olası bir cerrahi tedaviyle yapılabilirliği tartışmaya açılır. Uygun olan hastalarda günümüzdeki en yüksek teknoloji olan beyin pili ameliyatları gündeme getirilir.’’

PARKİNSON YAŞAMI NASIL ETKİLİYOR?

. Parkinson kişinin iş ve sosyal yaşamını nasıl etkiler?

‘‘Titremenin olması, normal ince motor hareket dediğimiz hassas işleri yapılmasını ciddi anlamda olumsuz etkiler. Parkinson hastalığında zaten hareketlerde aşırı yavaşlamalar, katılıklar hem araç kullanamamayı, kullanıyorsa bile reflekslerinde aşırı bir azalmaya sebep olur. Kısacası gündelik yaşam aktivitelerini çok olumsuz etkileyen, fonksiyon kaybına sebebiyet veren bir rahatsızlığa dönüşür.’’

BEYİN PİLİNİN ETKİSİ NE ZAMAN GÖRÜLÜYOR?

. Uygun bir hastada takılan beyin pili şikayetleri nasıl değiştirir?

‘‘Beyin pili ameliyatından sonra pil genelde iki hafta sonra çalıştırılır. Hastalardaki titremeler, katılık, vücuttaki o donmalar çok ciddi anlamda olumlu yönde değişiklik gösterir. Hastanın hareketinin kolaylaşması gündelik yaşam aktivitelerini arttırır. Bu sayede de hastaların iş gücü kaybı minimalize edilmiş olur.’’

BEYİN PİLİ HANGİ HASTALARA UYGULANABİLİR?

. Beyin pili hangi Parkinson’lu hastalara gerekir?

‘‘Parkinson hastalığında hastalığın seyri her hastada farklılık gösterir. Bazı hastalar 4-5 yıl içerisinde çok ciddi yıkım şeklinde çok ağır bir tabloya dönüşebilir. Ama bazı hastalar tanı alır ve 15 yıl sonra titremelerinde çok hafif bir artış olur. Burada dikkat edilmesi gereken temel nokta, eğer bir hasta Parkinson tanısı alıyor, ilaç kullanmaya başlıyor ve bu ilaçlar uzun yıllar doz arttırımına gerek kalmadan gündelik yaşam kalitesini bozmuyorsa bu hastada herhangi bir ek tedavi yapılmasına gerek kalmaz. Ancak hastanın üçüncü dördüncü yıldan sonra ilaç dozları belirgin oranda arttırılmak zorunda kalınıyorsa bu, hastanın seyri çok iyi olmayacak anlamına gelir. Bu süreçte hastanın beyin pili ameliyatı açısından uygun olup olmadığı nöroloğumuzun ekip lideri olduğu konseyde değerlendirilmesi gerekir.’’

BEYİN PİLİ NASIL TAKILIYOR? RİSKLERİ VAR MI?

. Beyin pili nasıl takılır? Riskleri var mıdır?

‘‘Her cerrahi işlemin riskleri vardır. Beyin pili ameliyatı oldukça önemli bir ameliyattır. Ancak kafatası açılarak yapılan bir ameliyat değildir. Bu ameliyatlarda kafatasına 50 kuruş büyüklüğünde yaklaşık bir buçuk santim çapında bir delik açılır. Özel çerçeve sayesinde o delikten ilgili alana kablo gönderilir. Bu kabloyu gönderme esnasında kafatasında yaklaşık 7,5 santimlik derine inilir. O süreç içerisinde çok düşük bir ihtimalle (ortalama yüzde 1) kılcal damarlarda kanama görülebilir. İkinci risk yine yüzde 1’in altında bir oranla enfeksiyon riskidir. Sonuçta vücuda yabancı bir cisim yerleştirilmekte, beynin içerisine bir kablo, göğüs bölgesine bir pil koyulmaktadır. Tabii bu risklere karşı önlemler alınır. Her hastada risk olacak ya da yüzde 1 muhakkak görülecek diye bir şart yoktur. Bu iki riskin dışında endişeleneceğimiz çok ciddi sorunlar karşımıza çıkmaz. O sebeple tüm beyin cerrahisi ameliyatları içerisindeki en güvenilir ameliyatlardan bir tanesi beyin pili ameliyatıdır. Ayrıca uzun süre hastanede yatış gerektiren bir ameliyat değildir. Hasta, ameliyatın olduğu akşam genellikle oturtulur. Bir gün sonra normal hayatına dönmeye başlar; yürür, beslenir. Yaraları iyileşince genellikle üçüncü ya da dördüncü gün de hasta taburcu edilir.’’