Hemoroid Ve Anal Fissür Tedavisi

Şubat 21, 2021 - 14:47

Live Hospital Ankara Proktoloji Bölümüden Genel Cerrahi Uzmanı ve hastanenin Tıbbı Direktörü Prof. Dr. Bülent Menteş, halk arasında “basur” olarak bilenen “hemoroid” ve yine halk tabiriyle “makat çatlağı” denilen “anal fissür ” hastalıkları hakkında bilgi verdi.

ATV Avrupa ekranlarında yayınlanmakta olan “Esra Kazancıbaşı ile Sağlığım İçin Herşey” programının konuk olan Prof. Dr. Bülent Menteş, Esra Kazancıbaşı’nın sorularını yanıtladı.

. Proktoloji nedir, hangi hastalıklarla ilgilenir?

“Proktoloji, kalın bağırsağın son kısmı rektum ve anal kanal dediğimiz aslında on veya on beş santimlik bir kısmıyla ilgili küçük bir segmente ama çok sık rastlanan bir hastalık grubuyla ilgilenen özelleşmiş bir tıp alanıdır. Kolorektal cerrahi dediğimiz bağırsak cerrahisi kapsamında genel cerrahinin bir özelleşmiş alanıdır ama multidisipliner bir yaklaşım gerektirdiği için bizim proktoloji kurgumuzda proktologlar yani biz cerrahlar gastroenterloglar, kadın doğumcular, diyetisyenler, stoma hemşireleri gibi çok sayıda uzman bir araya gelerek çalışırlar.”

. Anorektal hastalıkların başlıcaları; hemoroid (basur), Anal Fissür (makat çatlığı)… Bu sınıfın içine başka ne tür hastalıklar giriyor?

“Bunlar çok rahat ifade edilemeyen çok önemli bir grup mesela gaz gaita kaçırma sorunudur. Anal inkontinans dediğimiz ki bu da yine bu multidisipliner yaklaşım içindedir; pelvik organ sarkmasıyla idrar kaçırma da bunun içindedir. Yine kabızlık, bizim hastalık grubumuzda. Bizim ülkemizde Batı’ya oranla daha az belki ama giderek sıklaşan anal perianal siğiller, anal apse ve fissürler yine çok yaygın hastalık grubu. Hatta kıl dönmeleri, anorektal hastalıklar veya proktolojinin kapsamındadır.”

. Hemoroid nedir, kişinin hemoroide bağlı olarak ne tür yakınmaları olur, hemoroidin iç ya da dış olmasının belirtileri farklılık gösterir mi?

“Hemoroid aslında hemoroidal hastalık demek gerekiyor. Hemoroid aslında normal insan anatomisinde mevcut bir doku ama fonksiyonundan çok hastalığı bilindiği için artık tıp camiasında da hemoroid dendiğinde normal bir doku değil hastalık anlaşılıyor.

Hemoroid yine anal kanal içersinde normalde mevcut çok kanlanan yastıkçıkların bağ doku dejenerasyonuyla dışarı doğru sarkmaları ve özellikle dışkılama sırasında sıkışıp kanamalarıyla karakterli çok yaygın bir hastalıktır; bu tanımım iç hemoroid için.

Dış hemoroidler ismi üstünde daha dışta oluşan başka bir oluşum mekanizmasıdır. Bunlar çok daha nadir görünen çok daha kolay tedavi edilebilen bir hastalık grubudur. Dış hemoroidler sadece trombusu olduğunda yani içinde pıhtı biriktirdiğinde ani ağrıyla ortaya çıkan ve genç yaş grubunda daha sık görülen bir durumdur.

İçerideki hemoroidler çok yaygındır. Bunlar, kanama ile kendini belli edebileceği gibi rahatsızlık hissi, kan kaybı başta kanser olmak üzere hastalıkları maskeleme gibi çok yönlü bir hastalık grubudur.

Herkesin yaşamının bir döneminde mutlaka bir hemoroidel bir septom geliştireceği biliniyor. Yani ya çocuklukta, askerlikte, yurt hayatında, evlilikte, gebelikte, doğumdan sonra, yaşlılıkta dolayısıyla iyi huylu bir hastalıktır ama kümülatif olarak topladığınız vakit de herkesin başına geldiği için tabii çok önemli bir hastalık grubudur.

ANAL FİSSÜR (MAKAT ÇATLAĞI)

. Anal Fissür yani makat çatlağı nasıl bir hastalıktır?

“Fissür, Latince çatlak demek, aynı karşılığıyla kullanılıyor. Fissür’de hemoroid yastıkları yok, aynı elimizi bir bıçakla çizmemiz gibi anal bölgede çatlaklar, yırtıklar oluşuyor. Aslında bu çatlaklar başka bir yerde olsa süratle geçecek ama burada geçmiyor çünkü çok duyarlı bir bölge, onun için de kronikleşiyor. Aslında minicik bir ülser ama o bölgede çok sorun oluyor.”

. Hemoroid ve Anal Fissür’ün yani makat çatlağının tanısını nasıl koyuyorsunuz?

“Aslında hasta şikayeti değerlendirildiğinde büyük ölçüde tanıyı bize önerir. Örneğin hemoroidler dış hemoroidler değilse rahatsızlık hissi yaratır ve kanarlar.

Buna karşı bir Anal Fissür’de dışkılama sırasında küçük bir cam parçası çıkarıyor gibi yırtılır ve bir ağrı olur. Kanama ikinci plandadır. Dolayısıyla iyi sorgulandığında yüzde 90 zaten hangisi olduğu yönünde fikriniz olur ama tabi bunun ideali Proktolojik masa dediğimiz işte diş hekimlerin masasına benzer bir masadır. Özel bir pozisyonla özel ışık ve büyüteçle bakıp son derece net olarak görebiliriz.”

HEMOROİD HASTALIĞINDA MUAYENE ENDİŞEŞİ

. Hastalarda muayene endişesi olabiliyor mu?

“Bu en büyük problemimizdir. Proktoloji’de hastanın kendini kolay ifade edememesi ve geç kalması bizim en büyük sorunlarımızdan biridir.”

. Hemoroid’in evresine ve tipine göre ne tür tedavi yaklaşımlarında bulunuyorsunuz?

“Dış hemoroidler kolay, dediğim gibi genç yaş grubunda pek çok kişinin başına gelmiştir. Aşırı yorgunluk vs. sonrası dışarıda aniden bir misket gibi bir kitle oluşuyor. Bazı tedbirlerle ilk atakta geriler gerilemezse de bunun çıkartılması asırlardır yapılan çok basit ve etkili bir çözümdür.

Sorun iç hemoroidlerde, iç hemoroitler çok yaygın görünür, bunların kökü bağırsağın içindedir. Evrelerine göre mümkün olduğunca noninvaziv dediğimiz, saldırgan olmayan cerrahi dışı tedavi uygulamak zorundayız. Çünkü her ne kadar çok gelişmiş teknolojiler cerrahide uygulasak da biraz önce söylediğim gibi hastaları çok memnun eden bir yöntem değil cerrahi. Zaten Proktolaji’nin en önemli handikaplarından biri de budur. Hasta memnuniyeti kolay sağlanmaz.

Onun için iç hemoroitin evrelerine göre, diyetle destekleyerek, doğru dışkılanma alışkanlıklarıyla destekleyerek tedavi edilmeye çalışılır. Bunun dışında, hemoroid köklerini bantlama yani hemoroid ligasyonu uygulamak, hemoroid damarlarını doppler yardımla bağlamak gibi hiç doku çıkarmadan hastayı gerçek anlamda ameliyat etmediğimiz yöntemleri uygulayabiliyoruz.

Maalesef hepsinde bu mümkün olmayabiliyor. Dördüncü evrede mecburen cerrahiye gidiliyor. Bu açıdan da bu alandaki cerrahi, özelleşmiş bir alandır.”

“ DÜZENLİ BESLENME VE DIŞKILAMA ALIŞKANLIĞIYLA BAĞIRSAK HASTALIKLARINDAN KORUNMA”

. Beslenme alışkanlıkları ve dışkılama alışkanlıkların düzenlenmesi derken neyi kast ettiniz?

“Proktoloji’de pek çok bağırsak hastalığında bazı şeyleri bilmenin tama yakın koruyucu etkisi olacaktır. Onun için bence bu konular daha kıymetlidir. Çok kısa söyleyeyim, düzgün beslenme bağırsak sağlığı açısından yeterli posa alımı anlamına gelir. Yani fast-food beslenip hiç salata yemeden, çiğ meyve yemeden, çiğ sebze yemeden geçirilen bir hayat; öğlen pizza, akşam hamburger gibi beslenmek Proktolojik hastalıklara neden oluyor.

Bu kaçınılmaz olarak yanlış bir dışkılama alışkanlığına yani kabızlığa sebep oluyor. Keyifli bir konu değildir. Diyet anlatılırken dışkılama anlatmak ama yemek kadar doğaldır. Onun için, bunu da tanımlayalım; fizyolojik olarak herkes için tek doğru dışkılama paterni vardır, o da şudur; her gün sabah evde kahvaltı sonrası aynı saatte bir seferde hızlı ve tam bir boşalma sağlamaktır. Tüm insanların bunu yapması gerekir zaten fizyolojik olarak da böyledir bunu biz değiştiriyoruz. Erken kalkıyoruz geçe geç yatıyoruz. Bu sağlanmadığı taktirde mutlaka bir anorektal hastalık gelişir.”

. Hemoroid ameliyatı yöntemleri nelerdir?

“Aslında hemoroid ameliyatı, hemoroidin kesilip çıkartılmasıdır. Hemoroid makasla, koterle çıkarılıp ya açık bırakılır ya da dikilir, bunlar kadim yaklaşımlardır. Yüz yıllardır yapılan ve ilginç olarak da uzun vadede hala literatürde en iyi sonuç elde edilen yöntemdir bu. Buna açık ameliyat deniyor.

Fakat yarım cc gazı bile hissetmek için yaratılmış bir bölgede siz koterle, bıçakla, makasla, dikişlerle ameliyat yaptığınızda kaçınılmaz olarak ameliyat sonrası bu hastaların nekahat dönemi uzun olmaktadır. Burası hareketli bir bölge, sürekli kasılan gevşeyen bir bölge, gaita temas eden bir bölgedir. Onun için klasik cerrahiden kaçınıyoruz.

Günümüzde modern teknolojiler var elimizde; kanamayı engelleyen, hemen etrafı koter gibi yakmayan aletlerimiz var. Kapalı ameliyatta, hemoroidlerin arterlerin bağlanması veya dokunun özel aletlerle çıkarılıp direkt zımbalanması yöntemleri de kullanılıyor.”

“HASTA İÇİN EN UYGUN VE GEREKLİ OLANI SEÇMENİZ GEREKİYOR”

. Her hastaya kapalı ameliyat uygulanabilir mi?

“Bu, tıpta genel bir sorun; şu hatayı yapmamak gerekiyor. Biz hekimler şu hayatı yapabiliyoruz, bildiğimiz tekniği mümkün olduğunca çok hastaya uygulamaya çalışabiliyoruz. Oysa öyle olmaması gerekiyor. Bütün teknolojinin elinizde olup hasta için en uygun ve gerekli olanı seçmeniz gerekiyor. Ameliyat yönteminin akademik ranttan bağımsız, para girdisinden bağımsız olarak seçilebilmesi gerekiyor. Kapalı ameliyatı halk seviyor, lazerleri sevdiği gibi ama çok itibar etmesinler; önemli olan, o vakaya gerçekten neyin gerekli olduğudur. Yani açık veya kapalı olmasının önemi yoktur.”

. Anal Fissür, diğer adıyla makat çatlağı nasıl tedavi edilir?

“Anal Fissürden çok kısaca bahsedeyim. Bir refleks spazmı var bu bir kısır döngü yaratıyor. Acıdıkça kasılıyor, kasıldıkça daha çok yırtılıyor, yırtıldıkça daha çok kasılıyor. Mutlaka o spazmı gidermek gerekiyor. Buradaki klasik cerrahi, kasın bir kısmını kesmek ama sonra onaramazsınız o kası… Neyse ki yeni tedavi alternatifleri geliştirildi. Bunlardan en enteresanı da botoks uygulamasıdır.

Botoks; kozmetikten, medikal estetikten biliniyor ama aslında bu işe yarayan bir ilaçtır. Uygun vakada seçildiğinde çok etkilidir ama doğru diyet ve dışkılama alışkanlıklarıyla mutlaka desteklenmesi gerekir. Yoksa yine olur ve hızlı iyileşmez veya tam iyileşmez. “