Hepatit B Hangi Yollarla Bulaşıyor?

Hepatit B virüsü (HBV) karaciğer iltihaplanmasına neden olan bir virüs. Virüs en çok; kan, genetik ve cinsel yolla bulaşıyor. Yapılan çalışmalara göre, Türkiye’de 3 milyon Hepatit B taşıyıcısı bulunduğunu hatırlatan Viral Hepatitle Savaşım Derneği Başkanı ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Fehmi Tabak, Hepatit B’nin basit bir kan testiyle teşhis edilebildiğini belirtti.

Prof. Dr. Fehmi Tabak, Hepatit B hastalığıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

. Hepatit B enfeksiyonu, toplumumuzda sık görülen bir hastalık mı?
Hepatit B enfeksiyonu bizim toplumumuzda oldukça sık görülen bir hastalık. Yapılan çalışmalarda ülkemizde 3 milyon  Hepatit B taşıyıcısı olduğunu ortaya koyuyor.  Bu rakamın 750 binlik dilimi de tedavi görmesi gereken hastaları oluşturuyor. Hepatit B’nin çok önemli bir özelliği var; o da çok sinsi bir hastalık olması. 

Hiçbir belirti vermeden günün birinde bu hastalık siroz, karaciğer yetmezliği olarak karşımıza gelmekte. Hastalar genellikle tesadüfen Hepatit B olduklarını öğreniyorlar. Evlilik öncesi testlerde ya da kan bağışı yaptırırken öğreniyor hastalar hastalığını. 

Türkiye’de 14 yıldır yaşanan güzel gelişmelerden bir tanesi, artık Hepatit B aşısının rutin çocukluk aşı programına girmiş olması. Yıllar içerisinde bu hastalığa yakalanan insanların sayısı daha da düşecektir. Bugün 14 yaşına kadar olan çocuklarımız aşılı, yani askerlik çağına kadar olan gençlerimizi aşılanmış kabul edebiliriz.

. Hepatit B’nin kronikleşmesi ne demek?
Hepatit B virüsünü alan 100 kişiden 95’i herhangi bir problem geçirmeden hastalığı geçirirler. Bu 100 kişinin 95’inda antikor dediğimiz koruyucu maddeler oluşur ve bu hastalar ömür boyu bir daha hasta olmazlar.100 kişinin 5 kişisi taşıyıcı dediğimiz konuma geçer. Bağışıklılık sistemimiz bu virüsü alt edip onu ortadan kaldıramaz ve bu Hepatit B virüsü karaciğere yerleşir ve ömür boyu sürecek bir kronik hastalığa sebep olur. 

Hepatiti iki gruba ayırdık; sağlıklı ve hasta yani kronikleşmiş. Sağlıklı taşıyıcılar da virüs hastada vardır ama hastaya uyguladığımız testlerde biz virüsün çoğalmadığını görürüz. Bu hasta grubuna biz taşıyıcı hasta deriz. Fakat bu hastaların hastalığı bulaştırma riskleri hala mevcuttur, Hepatit’in yalnızca kendilerine zararı yoktur. Genellikle bu hastaların yüzde10’unda alevlenme olup kronik hepatite dönüşebilir.

“HEPATİT- B SİNSİ BİR VİRÜS”
. Bir kişi Hepatit B taşıyıcısı ise ne kadar süreyle doktora gitmelidir?
Hastalığın özelliği sinsi olması. Bazen hastalığı geçirdiğimizden bile haberimiz olmayabiliyor. Hepatit’i öğrenmenin tek yolu basit bir kan testi. Hastalığı geçiren kişiler, daha sonra taşıyıcı olarak kalıyorlar mı, yoksa hastalık tamamen bitti mi sorusunun cevabını basit bir kan testiyle bulabilirler. 

Eğer hastalıktan sonra taşıyıcılık devam ediyorsa; sağlıklı taşıyıcı mı, yoksa kronik bir hasta mı sorusunun cevabını almamız lazım. Sağlıklı taşıyıcıların altı ayda ya da senede bir kere doktora gözükmesi yeterli olur. Kronik hepatit hastalığında tedavi başladıysa duruma göre bazen üç ya da altı ayda bir hastayı görmemiz yeterli olur. Kronik hastaların uzun yıllar tedavi edilmesi gerekir.

. Hepatit B aşısını kimlerin yaptırması gerekiyor?
Bu hastalık dünyada ve toplumumuzda çok yaygın. Ama bu hastalığın en iyi tarafı etkili bir aşısının olması. Aşı, yüzde 95 etki gösteriyor hastalığa karşı.  Hepatit B aşısı, 3 aşamada yapılıyor. Üç aşıyı yaptırdıktan sonra koruyucu antikor gelişiyor bir daha da ömür boyu, etken bulaşsa dahi Hepatit B hastalığı ortaya çıkmıyor. Aşı yapıldıktan sonra mutlaka bir antikor kontrolü yapılıyor. 

Türkiye’de artık çocuklar doğar doğmaz aşı yapılıyor. Öncelikle aşı yapılması gereken grupları şöyle sıralayabiliriz; ailesinde Hepatit B taşıyıcısı olanlar, sağlık kurumlarında çalışanlar, birden fazla kişiyle cinsel ilişkiye girenler. Türkiye’de 100 kişiden dördünde bu hastalık var bunun sonucu olarak da çok daha fazla dikkatli olmalıyız.

. Hepatit B için hangi uzmana başvurmak gerekli?
Enfeksiyon hastalıkları uzmanlarına başvurabilirler. Rahat bir şekilde testlerini yaptırıp, bir-iki gün içerisinde hepatit ile ilgili sonuçları ortaya konabilir.

“HEPATİT B EN ÇOK KAN YOLUYLA BULAŞIYOR”
. Hepatit hangi yollarla bulaşır?
Hepatit B virüsünün bulaşma yollarına baktığımız zaman kan yolu ile bulaşma ön planda. Cerrahi operasyon, kan alımları, diş tedavileri, dövme, manikür, pedikür ve tıraş olma kan yoluyla bulaşmaya örnek olarak gösterilebilir. Ev ortamında ortak kullanılan kesici ve delici eşyalara dikkat etmek lazım. 

. Hepatit B bulunanlarda Hepatit D çıkma olasılığı daha mı yüksektir?
Hepatit B hastalarının yüzde5’inde Hepatit D hastalığı da bulunuyor. D virüsü tek başına etkin olmayan bir virüs, mutlaka Hepatit B’li bir hastada olması gerekir. Hepatit D de hastalığın siroza gitmesi ya da başka diğer hastalıklara sebep olması, Hepatit B’den daha yüksektir. Bunun için biz Hepatit B tanısı koyduğumuz zaman Hepatit D testini de mutlaka yaparız.

. Kendisine kan veya cinsel yolla hepatit bulaştığından şüphe eden bir kişinin ne yapması gerekir? 
Eğer bulaşma kaynağı pozitif olduğunu bildiğimiz bir kişiyse kan testleri uygulandıktan sonra hemen aşı ve serum uygulamasına geçiyoruz. Hamile olan bir kişi de pozitif ise ve çocuğa da bulaştıysa hemen bu uygulamaları bebeğe de yapıyoruz. Kuşkulu bir cinsel ya da kan temasından sonra karşı tarafın pozitif olduğu biliniyorsa hem aşı hem serum uygulaması yapıyoruz.

. Hepatit B başka hangi toplumsal ve hukuksal sorunlara neden oluyor?
Hastayı tedavi edip taburcu ettikten sonraki hayatından uzağız. Ama bir insan hepatit hastası olduğunu öğrendiği anda hayatı da değişmeye başlıyor. Hastanın en kötü zamanı tanıyı duyduğu zamanla doktoruna gittiği zaman arasıdır. 
Hasta, bu zaman aralığında kendi çabalarıyla hastalığı öğrenmeye çalışıyor ve korkuyor. Hekimle karşılaştıktan sonra tanısını alıyor, tedavisini oluyor ama daha sonra aile içerisindeki sorunlar başlıyor. İşyerleri çalışanlarında bu hastalık olduğunu öğrendiği zaman kişiyi ortamdan uzaklaştırmaya çalışıyorlar hatta çalışanlarını işten çıkarmaya bile çalışıyorlar. 

Hukuksal açıdan hastalarımız bu durumda haklı. Hastalara ve yakınlarına bu hastalığın bulaşma yollarını anlattığımızda hem hastalar hem de çevresindekiler daha dikkatli oluyorlar.