Hepatit C Kronikleşme Belirtiler Ve Tedavi

Kronikleşme ihtimali en yüksek viral hepatit olan Hepatit C, siroz ve karaciğer kanseri riskini de beraberinde getiriyor. Hepatit C virüsü ile karşılaşan bir kişide hastalığın kronikleşme riski yüzde 70-80’i buluyor. Böylesine önemli bir hastalık olan Hepatit C en çok hangi yolla bulaşıyor? Hepatit C virüsünün hangi tipleri var? Türkiye’de yaygın olan virüs tiplerinin tedaviye yanıt şansı nedir? Hepatit C tedavisinde ne gibi gelişmeler var? Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler… Sarılık ile Hepatit Aynı Şey mi?” isimli kitapta, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı öğretim üyesi ve Ankara Üniversitesi Hepatoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cihan Yurdaydın merak edilen bu tür soruları cevaplıyor… Esra Kazancıbaşı Öztekin’in viral hepatitler konusunda alanında uzman 15 hekimle yaptığı söyleşilerden oluşan kitapta Hepatit C ile ilgili bazı sorular ve yanıtları şöyle:

. Hepatit C nasıl bir hastalıktır? Özelliği nedir?
“Hepatit C viral bir hastalıktır. Mikrobik bir hastalık değildir. Dolayısıyla antibiyotiklerle tedavisi söz konusu değildir.

Viral hepatitler içinde üç tanesi kronik karaciğer hastalığına yol açar. Bunlar Hepatit B, C ve D’dir. Ancak bunlar içinde müzminleşme yani kronikleşme oranı en yüksek olan C hepatitidir. Hepatit C virüsü ile karşılaşan bir kişide hastalığın kronikleşme riski yüzde 70-80’dir. Halbuki erişkin bir kişi B virüsüyle karşılaştığı zaman bunun kronik hastalığa ilerlemesi yüzde 5 oranında görülür. Bu anlamda C Hepatiti yüksek oranda kronikleşmeyle seyreden bir viral hepatittir.

Kronikleşmenin en büyük sıkıntısı tedavisiz kaldığı zaman potansiyel olarak siroza ilerleyebilme özelliğidir. C Hepatitlerinin yüzde 25’i normal karaciğer testleriyle seyreder. Karaciğerde hafif bir hastalık tablosu oluşur. Ama her 100 Hepatit C vakasından 30-40’ı tedavisiz kaldığı zaman siroza, karaciğer yetmezliğine, karaciğer kanserine dolayısıyla ölüme kadar ilerleyebilir. Hepatit C’de böyle bir tablonun ortaya çıkması için en az 20-30 yıl gerekir. Ama geç yaşta Hepatit C alındığında bu süre kısalır.”

KAN VE KAN ÜRÜNLERİYLE BULAŞIYOR

. Hepatit C hangi yollarla bulaşır?
“Hepatit C daha çok kan ve kan ürünleriyle geçen bir hastalıktır. 1990 başlarından itibaren (Türkiye’de 1995’den itibaren) kan ve kan ürünleri Hepatit C yönünden taranmaya başladı. Hepatit B’ye ilaveten Hepatit C açısından da kan ve kan ürünlerinin taranmasına bağlı olarak kan nakliyle geçişler giderek azaldı; bugün bu şekilde geçiş ihmal edilecek düzeydedir.

Hepatit C’nin bir diğer bulaşma yolu da;  hastalıklı kişinin kanının bulaştığı iğnenin cilde bir şekilde batmasıdır. Diş hekimliğinde ve sünnette kullanılan aletlerin yeteri kadar sterilize edilmemesi bu tür bir geçişe örnek sayılabilir. Hepatit C’li hastanın kanının bulaştığı tıraş makineleriyle, dövme ve akupunkturda kullanılan aletlerle de hastalık potansiyel olarak geçebilir.

Özellikle batı ülkelerinde Hepatit C uyuşturucu bağımlılarında ortak kullanılan iğneler yoluyla bulaşır. Hastaların yüzde 50’sinde bu saydığımız risk faktörlerden birine rastlıyoruz. Ama hastayla konuştuğumuz zaman öyküsünde bu nedenlerden birini bulamadığımız vakalar da oluyor. Her iki Hepatit C’li hastadan birinde hastalığın nasıl geçtiği anlaşılmıyor. Ama yine de hastalığın oluşması için kan ve kan ürünleriyle bulaşmış materyallerin bir şekilde vücuda temas etmesi lazım.”

CİNSEL YOLLA BULAŞIR MI?

. Hepatit C’nin cinsel yolla bulaşma riski nedir?
“Cinsel temasla bulaşma riski Hepatit B’de daha yüksektir. Hepatit C’de cinsel temasla bulaşma mümkün fakat çok nadirdir. Tek eşli yaşayanlarda, örneğin başka kimseyle ilişkileri bulunmayan karı kocalarda Hepatit C oranı yok denecek kadar azdır. Bu tür monogam ilişkilerde erkekten kadına veya kadından erkeğe Hepatit C geçme hemen hemen hiç görülmez. Ama buna karşılık pek çok kişiyle birlikte olanlarda cinsel yolla Hepatit C bulaşması mümkün olabilir.”

HALSİZLİK VE YORGUNLUĞA DİKKAT!

.Akut Hepatit C hangi belirtilerle ortaya çıkıyor?
“Akut Hepatit C’de hastaların bir kısmında hiç bir şikâyet görülmez. Bir kısmında ise halsizlik, yorgunluk, idrarda koyulaşma, gözlerde sararma olur. Aslında tüm viral hepatitlerde aynı belirtiler ortaya çıkar. Ama buradaki sıkıntılardan biri, hiç belirti vermeyen vakaların çoğunlukta olmasıdır.”

TEDAVİDE VİRÜSÜN GENOTİPİ NE KADAR ÖNEMLİ?

. Hepatit C’nin tedavisi nasıl yapılır? Tedavide Hepatit C’ye neden olan virüsün önemi nedir?
“Hepatit C virüsünün genotip denilen alt tipleri var. Bu genotipler birden altıya kadar uzanıyor. Türkiye’de olan genotip yüzde 90, hatta yüzde 95 oranında genotip 1. Bunun da alt tipleri var; genotip 1a, genotip 1b gibi. Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de Hepatit C hastalarının yaklaşık yüzde 85’inde genotip 1b bulunuyor. Ülkemizde her 100 Hepatit C vakasından 10’unda ise genotip 1a’ya rastlanıyor. Bu virüslerin ortak özelliği tedaviye daha az cevap vermeleridir. Batı bölgelerinde, İstanbul’da çok az oranda olmakla beraber genotip 2 ve genotip 3’te görülüyor.”

. Hepatit C’de virüsün genotip özelliğine göre tedaviye yaklaşım değişiyor mu? Yani kullanılan ilaçlar olsun, tedavi süresi olsun virüs genotipine göre farklılık gösteriyor mu?
“Genotip 2 ve 3’te 6 aylık bir tedavi yeterli olur. Genotip 1’de ve diğerlerinde bir yıllık tedavi uygulanır. Dünyadaki uygulama da bu şekilde zaten.  Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kurallarına göre Hepatit C’li hastalarda tedaviye başlamadan önce genotip tayini yapılması  gerekiyor.”

Sağlık Adası yayınlarından çıkan “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler” isimli kitapta, Hepatit C, kronikleşme, teşhis ve tedavi yöntemleri, Hepatit C tedavisindeki gelişmeler konusunda aşağıdaki soruların yanıtlarını da bulabilirsiniz. Hepatitli hastalar ve hasta yakınları için bir başucu rehberi olan kitap, kitapevlerinin yanısıra, zincir marketlerde de satışa sunulmaktadır. Kitabı ayrıca online kitapçılardan da temin etmek mümkün.

HEPATİT C İLE İLGİLİ SORULAR

. Hepatit C yönünden araştırılan bir hastaya hangi tetkikler yapılır?

. Hepatit C testlerinde yalancı pozitiflik oluyor mu?

. Bazen de kişi Hepatit C hastası olmasına karşın test sonuçları negatif çıkabilir mi?

. Hepatit C’nin kronikleşmesi ne tür yakınmalara yol açar?

. Kronik Hepatit C vakalarında nasıl bir tedavi uygulanıyor?

. Hepatit C’de interferon iğneleri vücudun hangi bölgelerine uygulanıyor?

. Hepatit C hastalarında interferon tedavisi (iğne tedavisi) ne gibi yan etkilere yol açıyor?

. Kronik Hepatit C gelişen bir hasta ne sıklıkla doktoruna gitmeli?

. Hepatit C’de antiviral (ağızdan alınan hap) kullanımında nelere dikkat etmek gerekir?

. Hepatit C hastalığının kendinden ya da ilaçların (tedavinin)  yan etkilerinden kaynaklanan halsizlik problemine karşı ne yapılmalı?

. Hepatit C’ye karşı Hepatit B’de olduğu gibi koruyucu bir aşı var mı?

.Hepatit C geçirip iyileşmiş bir kişi kan bağışı yapabilir mi?

Kaynak:
Kitap ismi: “Sorular ve  Yanıtlarla Hepatitler…. Sarılık ile Hepatit Aynı Şey mi?”
Yazar: Esra Kazancıbaşı Öztekin
Yayınevi: Sağlık Adası