Hepatit C Riskiniz Nedir?

Şubat 9, 2021 - 17:02

Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Hepatit Birliği’nin aldığı kararla her yıl 28 Temmuz günü “Dünya Hepatit Günü” olarak anılıyor. Tüm dünyada yaygın olarak görülen ve ciddi bir halk sağlığı sorunu olan viral hepatitlere dikkat çekmek ve hastalıkla ilgili detaylı bilgiye ulaşmak üzere Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Hüsnü Pullukçu ile konuştuk. Pullukçu; “kayıp hepatitli kalmasın” diyerek risk grubunda yer aldığını düşünen kişilerin, hepatit C enfeksiyonu açısından değerlendirilmek üzere bir hekime başvurmaları gerektiğinin altını çizdi.

‘‘DÜNYADA 290 MİLYON KİŞİ ENFEKTE OLDUĞUNUN FARKINDA DEĞİL’’

. Dünya Hepatit Günü dolayısıyla viral hepatitler ile ilgili ulusal hedeflerden bahsedebilir misiniz?

‘‘Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) önderliğindeki “Viral Hepatitlerin Eliminasyonu” programı, 2030 yılına kadar ülkeler bazında toplumdaki yeni hepatit enfeksiyonlarının yüzde 90 azaltılmasını ve viral hepatitlere bağlı ölümlerin de yüzde 65 oranında azaltılmasını hedefliyor.¹2018 yılında Dünya Hepatit Birliği’nin yaptığı açıklamaya göre; dünya üzerinde yaklaşık 290 milyon kişi, hepatit B ve hepatit C virüsü ile enfekte olduğunun farkında değil.^2’’

. Hepatit C hastalığı hakkında bilgi verebilir misiniz?

‘‘Hepatit C hastalığı, hepatit C virüsünün (HCV) neden olduğu bir karaciğer hastalığıdır.³ Karaciğer kanserinin başlıca sebebi olan HCV, kan yoluyla bulaşıyor ve kronikleştiğinde siroz, karaciğer kanseri ve ölümle sonuçlanabiliyor.³ Bununla birlikte ülkemizde karaciğer nakillerinin ikinci olarak en sık rastlanan sebebi de yine hepatit C virüsüdür.⁴HCV, sinsice ilerleyerek tüm dünyada ciddi bir halk sağlığı problemi teşkil ediyor diyebilirim.’’

. Hepatit C’nin dünyada ve ülkemizde görülme sıklığı nedir?

‘‘DSÖ raporuna göre, dünyada 71 milyon kişide kronik hepatit C hastalığı olduğu ön görülüyor.³ Ülkemizde ise yaklaşık 250-550 bin erişkin kişinin HCV ile enfekte olduğunu ve maalesef bunların büyük bir çoğunluğunun bu durumun farkında olmadığını düşünüyoruz.^4’’

^‘‘HEPATİT C ENFEKSİYONU BASİT BİR KAN TESTİ İLE TESPİT EDİLEBİLİR’’

. Peki bize biraz da hepatit C hastalığının belirtilerinden bahsedebilir misiniz?

‘‘Hepatit C hastalığı, genellikle belirti göstermez.³ Belirtileri de karaciğer hastalıklarına özgü belirtiler olmadığı için hastanın hekime başvurması gecikebiliyor. Oysa erken teşhis ile tedavi edilirse, hastaların hayatını kurtarabiliyoruz. Akut hepatit C belirtileri arasında ise ateş, yorgunluk, koyu idrar, kil rengi dışkılama, karın ağrısı, iştah kaybı, mide bulantısı, kusma, eklem ağrısı, ciltte ve gözlerde sarılık gibi belirtiler görülebiliyor.⁶Dolayısıyla kişide, bu saydığım belirtilerden herhangi biri varsa ya da hepatit C açısından risk altında olduğunu düşünüyorsa hızlıca hekimine başvurmalıdır. Kişinin risk faktörlerine ve belirtilerine göre hekim, gerekli durumlarda hepatit C testi yapmak isteyebilir. Hepatit C enfeksiyonu, basit bir kan testi ile tespit edilebilir. Hastalığın ileri evrelere kadar genelde belirti vermeden sessiz seyretmesi nedeniyle çoğunlukla tesadüfi olarak tanı alan hastaların, bir an önce tedaviye yönlendirilmesi; yüksek bulaş riski taşıyan grupların da tespit edilip değerlendirilmesi ve düzenli takibinin yapılması sağlanmalıdır.’’

HEPATİT C VİRÜSÜ HANGİ YOLLARLA BULAŞIYOR?

. Risk faktörleri dediniz; hepatit C virüsü hangi yollarla bulaşıyor ve kimler risk altında? Bize bu konuda bilgi verebilir misiniz?

‘‘Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı kapsamına sağlık çalışanları, 1996 yılı öncesinde kan ve kan ürünleri alanlar, damar içi madde kullananlar, mahkumlar ve göçmenler hepatit C virüsü açısından yüksek riskli gruplar olarak tanımlanlanıyor.⁴ Özellikle HCV, damar içi madde kullanan kişiler arasında hızla yayılmaktadır. Ayrıca steril olmayan ortamda manikür, pedikür, dövme, piercing uygulamaları ve diş tedavisi yaptırmış; toplu sünnet olmuş ve bir başka kişinin kanıyla temas edebilecek ustura/jilet gibi kişisel hijyen araçlarını ortak kullanmış kişiler büyük risk taşıyor.

Kayıp hepatitli kalmaması adına bu saydığım risk gruplarında yer alan kişilerin, hepatit C enfeksiyonu açısından değerlendirilmek üzere bir hekime başvurmaları gerekiyor. Ayrıca hastalıkla ilgili daha fazla bilgi için www.hepatitcsizyasam.com sitesini ziyaret edebilir ve hepatit C riskine ilişkin sitede bulunan online testi de yapabilirler.’’

BULAŞMA RİSKİ NASIL AZALTILIR?

. Hepatit C riskleri nasıl azaltılır?

‘‘Hepatit C virüsü bulaşma riskini azaltmak aslında çok kolay ve pek çok yolu var. Örneğin; steril olmayan diş, piercing ve dövme uygulamalarından mutlaka kaçınmalıyız. Özellikle dövme yaptırırken boyaların sterilize olmasına dikkat etmeli, eldiven ve tek kullanımlık iğne kullanımına özen gösteriliyor mu diye kontrol etmeliyiz. Mahkumlar, uyuşturucu madde bağımlıları ve göçmenler gibi yüksek riskli gruplar taranabilir. Ayrıca, tüm branşlarda anti-HCV testi sonucu pozitif olan hastalar ilgili hekimlere yönlendirilebilir.’’

‘‘HEPATİT C HASTALARI SALGIN DÖNEMLERİNDE DAHA HASSAS OLMALILAR’’

. Son olarak, COVID-19 hastalığında kronik rahatsızlıkları olanların risk grubunda yer aldığını biliyoruz. COVID-19, hepatit C hastası olanlar için de bir risk oluşturuyor mu? Bu dönemde hastalar nasıl hareket etmeli?

‘‘Bu konuda sağlık otoritelerinin açıkladığı risk grubundaki kronik hastalıklar listesinde direkt yer almasa da akut ve kronik hepatit C hastalarının salgın dönemlerinde ekstra hassasiyet göstermeleri gerekiyor. Her kronik hastalıkta olduğu gibi hepatit C hastalarının da yaşam standartlarını en iyi şekilde devam ettirebilmeleri için tedavilerini aksatmamaları çok önemli. Dolayısıyla sadece salgın sürecinde değil, her dönemde düzenli bir şekilde tedavilerini sürdürmeleri ve hekimlerinin tavsiye ettiği tedbirlere birebir uymaları büyük önem taşıyor.’’

Referanslar: