Her Bel Ağrısı Bel Fıtığı Mıdır?

RÖPORTAJ: Demet DEMİRKIR

Bel ağrılarının yüzde 90-95’inin basit bel ağrısı dediğimiz omurga çevresindeki kemik ve yumuşak dokulardan, kaslardan kaynaklanan ağrılar olduğunu belirten Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı ve Romatoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İhsan Ertenli, bel ağrılarının akut ya da kronik olarak sınıflandırıldığını söyledi.

Bel ağrılarının omurgalar arasındaki disklerin omurlara bası yapmasıyla oluştuğunu söyleyen Prof. Dr. Ertenli, bel ağrılarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

. Bel ağrısını nasıl tanımlayabiliriz?
“Bel ağrısı belde hissedilen ağrıdır, tanımına baktığımızda ise akut, subakut veya kronik olarak sınıflandırabiliriz. Süresine göre 12 haftadan uzunsa kronik, 6-12 hafta arasındaysa subakut, 6 haftaya kadar olan bel ağrılarına ise akut bel ağrıları adını veririz.”

BASİT BEL AĞRILARI İÇİN MR’A GEREK YOK

. Bel ağrıları nelerden kaynaklanabilir?
“Bel ağrılarının yüzde 90-95’i basit bel ağrısı dediğimiz omurga çevresindeki kemik ve yumuşak dokulardan, kaslardan kaynaklanan ağrılardır, örneğin kas spazmı olabilir; kemikte küçük bir çıkıntı oluşmuş olabilir bunlar basit bel ağrıları dediğimiz mekanik kökenli bel ağrılarıdır ve tüm bel ağrılarının yüzde 95’ini oluşturur.

Örneğin, yere eğildiniz ve kalktınız belinizde ağrı oldu sabah kalktınız beliniz ağrıyor bu bir basit ağrıdır. Bunların tanısı için film ya da MR istemeye gerek yoktur çünkü istirahat ve ağrı kesicilerle birkaç güne kadar geçerler.

Bel ağrıları, bel fıtığının yüzde 4 ya da 5’ini oluştururlar ve omurgalar arasındaki disklerin sinir köklerinin bası yapması anlamına gelir. Bu ağrıların da büyük çoğunluğu ameliyatsız kendi başına iyileşir 4 ila 12 hafta arasındadır; ancak küçük bir kısma ameliyat gerekir.

Bazı bel ağrıları bizim için önemlidir eğer yaşlı bir hastada bel ağrısı ortaya çıkıyorsa bir travmadan sonra ağrı ortaya çıkmışsa, bel ağrısına eşlik eden sistemik semptomlar varsa ateş, halsizlik, kilo kaybı gibi veya hasta gençse ve hastada 3 aydan uzun süredir bel ağrısı varsa ve bu bel ağrısı bizim inflamatuar bel ağrısı dediğimiz nitelikteyse yani gece yatınca artıyor sabah kalkınca tutukluğa yol açıyor, hareket etmekle açılıyor, bazen sağ bazen sol kalçaya vuruyorsa bu inflamatuar bel ağrısı dediğimiz ağrıdır ve ankilozan spondalit dediğimiz, sakatlığa götürücü hastalığın erken bulgusu olabilir.”

. Her bel ağrısı fıtığa işaret midir?
“Her bel ağrısı fıtığa işaret etmez. Beli ağrıyan her hastaya yapılan yanlış olarak MR çekiliyor ve MR’da birtakım bulgular bulunuyor. Tamamen sağlıklı bir kişiye de MR çekseniz yüzde 30’unda fıtıklaşan diskler görebilirsiniz. Bu, hastada bel fıtığı olduğu anlamına gelmez, o diskler eğer sinire bası yapmıyorsa beli ağrıtmayacaktır bu nedenle bizde en çok yanlış konan tanı bel fıtığıdır.”

BEL AĞRISINA YOL AÇAN ŞEY ENFEKSİYON YA DA TÜMÖR OLABİLİR

. Tedavi edilmeyen bel ağrıları sakatlığa yol açabilir mi?
“Bu bel ağrısının nedenine bağlıdır. Ankilozan spondalit dediğimiz uzun dönemde sakatlığa götürücü hastalığın günümüzde de etkin tedavi yöntemleriyle uzun dönemdeki kötü sonuçlarından korunmak mümkündür o nedenle bu hastalığın erken tanısı çok önemlidir.

Eğer bel ağrısına yol açan şey bir enfeksiyonsa, tümörse ve zamanla bunların tedavisi yapılmazsa sakatlığa götürücü hatta ölüme götürücü sonuçlar çıkabilir.”

. Bel ağrılarında kullanılan tedavi yöntemleri nelerdir?
“Basit dediğimiz bel ağrıları 2-3 günlük istirahatla ve basit ağrı kesicilerle düzelir. Eşlik eden kas spazmı varsa kas gevşeticiler verilir ama çok uzun süreli yatak istirahatları artık önerilmiyor çünkü hasta 2-3 gün istirahattan sonra aktif hayatına yavaş yavaş geri dönerse bunun uzun dönem sonuçları çok daha iyi oluyor.

Her bel ağrısının sebebi kendine göredir; bel fıtığı olan hastalarda kısa bir süre yatak istirahatı, ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve uzun dönemde omurga çevresindeki kasları güçlendirici egzersizler çok önemlidir. Enfeksiyon veya tümör varsa o kendine göre tedavi edilir. Ankilozan spondalit dediğimiz hastalığın da kendine göre özel ilaç tedavileri vardır.”

YAPILAN EGZERSİZLER BEL AĞRISININ TEKRARLAMASINI ENGELLİYOR

. Bel ağrısında egzersizin önemi nedir?
“Bel ağrısında egzersiz, ağrıların tekrarlamaması açısından çok önemlidir. Ağrılı dönemde istirahat ve ağrının geçmesini beklemek gerek ama takiben omurga çevresindeki kasları ve karın kaslarını güçlendirici egzersizlerle omurgamızı daha sağlam bir çevre dokuyla sarmalayıp tekrarlamasını önlemek çok önemlidir çünkü bel ağrılarının yüzde 90’ı tekrarlama özelliğine sahiptir.”