Hipertansiyonun Nedenleri ve Tedavisi

Hipertansiyon nedir? Hipertansiyon tanısı nasıl konur? Büyük tansiyon mu, küçük tansiyon mu önemlidir? Hipertansiyona ait belirtiler nelerdir? Hipertansiyon diğer organları nasıl etkiler? Yeni kılavuzda diyabetik ve kalp hastalarına ne tür tedaviler önerilir? Hipertansiyonda yeni tedaviler nelerdir? Hipertansif hastaların ilaçlarını düzenli kullanması ne kadar önemlidir?

Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği Doç. Dr. Melike Betül Öğütmen hipertansiyon hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Hipertansiyon nedir?
“Hipertansiyon kan basıncı yüksekliğidir. Bu herhangi bir sebebe bağlı olabilir. Kan basıncının yüksekliğinin sınırı yeni kılavuzlarda 14/9 mm civanın üzerinde olarak kabul edilmektedir.”

‘‘ÜST ÜSTE ÖLÇÜMLERDE 14/9 OLURSA TANSİYON KABUL EDİLİR’’

. Hipertansiyon tanısı nasıl konur?
“2013 yılında yenilenen kılavuzlar hipertansiyonun tanımı, tedavisi, dozunu belirleme ve riskleri konularında yeni yaklaşımlar getirdi. 14/9 tansiyon ilk tespit edildiğinde hemen ilaca başlanmıyor; önce birkaç kez tansiyonun yüksek olduğunun görülmesi gerekiyor. Tansiyonu ölçerken hastanın en az 1 saat dinlenmiş olması, çay-kahve gibi uyarıcı maddeler içmemiş olması gerekiyor. Ayrıca her iki koldan tansiyon ölçülürken kolun bir yere dayanması daha doğru bir sonuç verir. Bunların sonrasında üst üste ölçümlerde 14/9 bulunursa tansiyon olarak kabul edilir. Ama yeni yaklaşımda tansiyonu 14/9 bulmak bütün hasta gruplarında tedavi gerektirmiyor. Daha evvel kılavuzlarda yaşa göre bir sınıflama yoktu. Oysa şimdi yaşla ilgili bir sınıflama geldi ve yaşlılarda hipertansiyon için farklı yaklaşımlar var. Artık yaşlılardaki tansiyona biraz daha ılımlı yaklaşılmakta; 14/9’un altına çekilmemektedir. 60 yaşın üzerinde hasta grubunda tansiyonun 15/9’un üstünde olması hipertansiyon olarak tanımlanır.”

GENÇ HASTADA BÜYÜK TANSİYON YÜKSEKSE…

. Büyük tansiyon mu, küçük tansiyon mu önemlidir?
“Sistolik, büyük tansiyon; diastolik ise küçük tansiyon demektir. 60’yaşın üstündekilerde büyük tansiyon 15, küçük tansiyon 9’dur. Yeni yaklaşımda izole sistolik hipertansiyonun gençlerde dikkatle izlenmesi önerildi. Daha önce küçük tansiyonun yüksekliği önemli görülürdü. Şimdi ise genç bir hastada büyük tansiyon yüksekse bu hastanın önce izleniyor ve yaşam tarzı değişiklikleri mutlaka öneriliyor. Onlara rağmen düşmezse tedavi başlıyor. Genç ve büyük tansiyonu yüksek hasta grubunda tedaviye başlamak önemli bir değişikliktir.”

HİPERTANSİYON BELİRTİLERİ

. Hipertansiyona ait belirtiler nelerdir?
“Tansiyon çok önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dünyada yüzde 26 oranında hipertansif hasta vardır; bu da 900 milyon insana denk gelmektedir. Bu artışla 2025 yılında 1,5 milyar insanı etkileyeceği düşünülmektedir. Türk Nefroloji Derneği’nin yaptığı çalışmaya göre de Türkiye’de tansiyon hastası oranı yüzde 31’dir. Bunların kadın erkek dağılımı ise kadın hipertansifler yüzde 36, erkek hipertansifler yüzde 27 oranındadır. Türkiye’de 6 milyon kadın hipertansif, 5 milyon da erkek hipertansif var demektir. 11 milyon civarında tansiyon hastasının sayısı giderek artmaktadır. Ancak tansiyon hastalarının yarısı tansiyon hastası olduğunun farkında değildir. Tansiyon hastası olduğunun farkında olanların yarısı ilaç almamaktadır. İlaç alanların da yarısının tansiyonu istenilen düzeylerde değildir. Dolayısıyla hastalar doğru tedavi almamakta ya da düzensiz tedavi almakta ve bu sebeple de başka hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Mesela kalp hastalıkları, inme, felç, böbrek hastalıkları tansiyona bağlı olarak ortaya çıkar. Tansiyon bazen hiçbir belirti vermez. Bu da tansiyon hastalığının fark edilmemesine ve tedavi edilmemesine sebep olur. Belirti veren hasta grubunun tansiyon ilaçlarını kullanmaları çok önemlidir. Çünkü hipertansiyon insanı öldürebilecek düzeyde çok önemli bir hastalıktır.  Ancak tedavisi vardır. Tedavi olan hastaların hayatları kurtulur. Bu hastalar baş ağrıları, halsizlik, yorgunluk, kulaklarda çınlama bazen çarpıntı, çabuk yorulma gibi şikayetlerle doktora gelebilir.”

TANSİYONA GÖRE TEDAVİ

. Hipertansiyon diğer organları nasıl etkiler? Yeni kılavuzda diyabetik ve kalp hastalarına ne tür tedaviler önerilir?
“Daha önce hipertansif diyabetlilerde ve protein kaçağı olan hastalarda tansiyon hedefleri daha alt sınırlarda tutulurken; yeni kılavuzlarda hastalıklara göre değil de tansiyona göre tedavi önerilmektedir. 60 yaş altı hasta grubunda 14/9 seviyesinde tutmak gerekir. Ancak diyabetli hastalarda 13/8 civarında tutulabilir. Daha evvel bu oran 12/7 idi. Artık eskisi kadar çok düşük hedefler konulmamaktadır. Ancak sadece kılavuzlara göre hareket edilmez; tedavi  kişinin ihtiyacına, diğer hastalıklarına ve risk faktörlerine göre yapılır. Mesela 65 ya da 55 yaşın üstünde bir kadın hastaysa, kolesterolü yüksekse, ailesinde ani ölüm varsa bu grup riski fazla olan gruptur. Veya organ hasarı varsa, mesela böbrek tutulumu, kalple ilgili tansiyonun etkilendiği bir durum, göz dibi bulguları varsa bunların hepsi değerlendirilerek hastanın tedavisine, takibine ve önerilerine karar verilir.”

HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE İLACIN ÖNEMİ

. Hipertansiyonda yeni tedaviler nelerdir? Hipertansif hastaların ilaçlarını düzenli kullanması ne kadar önemlidir?
“Hipertansif bir hasta öncelikle ideal kiloda olmalı, mutlaka hareketli olmalı, sigara kullanmamalı, kan yağları kontrollü olmalı, diyabetliyse diyabeti kontrollü olmalı ve doğru beslenmelidir. Mesela magnezyum, potasyum, kalsiyum gibi maddeleri içeren bir beslenmeye sahip olmalıdır. Bu yaşam kuralları sağlandıktan sonra gereken ilaç tedavisine başlanır. 5 grup ilaç vardır. Bunlar hastanın yaşına ve diğer hastalıkların eşlik etmesine göre tercih edilir. Bu ilaçlar başlandıktan sonra mutlaka düzenli olarak kullanmalıdır. Çünkü tansiyon tedavisi devamlıdır. Alışkanlık yapar, böbreğimi bozar endişeleri doğru değildir. Tansiyon tedavisi insanın hayatını kurtarır. Ani ölümler, kalp hastalıkları, inme, felç, böbrek hastalıkları ortadan kalkabilir. O yüzden çok iyi bir tedavi olmalı, hedef tansiyon miktarların ulaşılmalıdır. Hekimlerin takipleri çok düzenli olmalı ve tansiyon ilaçları kesinlikle bırakılmamalıdır. Eğer bir yan etki olursa, mesela tansiyonu çok düşerse o gün bırakabilir. Ama sonra hemen hekimine gidip bilgilendirmelidir. Doktor da ona göre ya tedavisinin ilacın değiştirir ya da ilacın dozunu azaltır.”