HIV/AIDS Ve Cinsel Yaşam

Seks, herkes gibi sizin de yaşamınızın bir parçasıdır. HIV pozitif tanısı almış olmak, cinsel hayatınızın bittiği anlamında düşünülmemelidir. Yeni tanı almış olan kişiler çoğunlukla cinsel hayatlarının bittiğini düşünür ya da sekse olan ilgilerini yitirirler ya da bir kısmı tanı almaya tepki olarak çok sayıda cinsel ilişkiye girebilir. HIV/AIDS ile ilgili bilgi edindikçe, riskli ve risksiz cinsel davranışları öğrendikçe cinsel hayatınızı tekrar nasıl normale döndürebileceğinizi siz de göreceksiniz. Bu konuda adım atmadan önce, doktorunuzla ve psikoterapistinizle cinsel yaşamınız hakkında konuşmalı, eğer riskli bir davranışınız varsa bunu nasıl değiştireceğiniz üzerine odaklanabilirsiniz. Buradaki önemli nokta, hem sizin hem de partnerinizin iyiliği için hayatınızda seksle ilgili bir denge kurabilmektir.

“Prezervatiflerle aram hiç iyi olmamıştı, tanı aldıktan sonra da bu davranışım mucizevi bir şekilde değişmedi tabii. Prezervatiflerden çok hoşlanmıyorum. Ama prezervatifi ya da partnerimle tam cinsel birleşme arasında seçim yapmam gerektirse, prezervatifi seçeceğimi biliyorum.”

HIV taşıyıcısı olmak, seks esnasında HIV`i diğerine bulaştırma riskinin olması anlamına gelmektedir. Seks esnasında prezervatif kullanmak, bulaşma riskini azaltmanın en basit ve en etkili yoludur.

“Virüs yükümün oldukça yüksek olduğunu, bunun da bulaşma riskinin yüksek olması anlamına geldiğini biliyorum. Bu durum, prezervatif kullanma gerekliliğinin daha çok farkına varmamızı sağladı.”

Cinsel yaşam, kişinin hayatının önemli bir parçasıdır. Cinsellik, HIV pozitif olduğunuz için uzak durmanız gereken bir deneyim değildir. HIV pozitif kişilerin cinsel yaşamı güç olabilir, ama imkansız değildir. Prezervatif kullanmak, bir başkasını riske atma endişenizle ilgili olarak size yardımcı olabilir. Bir su bazlı kayganlaştırıcı kullanmak da prezervatifin yırtılma ya da patlama riskini azaltmanıza yardımcı olur. HIV pozitif olmanız, sizi cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklara karşı bağışık hale getirmez. Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklar çok ciddi olabilirler, HIV değerlerinizi olumsuz etkileyebilir, tedavinizin etkililiğini azaltabilir ve HIV`in bulaşma riskini arttırabilirler. Cinsel sağlığınıza dikkat etme zorunluluğunuz devam etmektedir. Partnerinizin HIV pozitif olduğu durumda bile cinsel sağlığınıza dikkat etmelisiniz. HIV pozitif bir kişinin, bir diğer HIV pozitif kişiden daha agresif, ilaca daha dirençli bir HIV virüsünü alma olasılığı vardır. Bunun gerçekleşme olasılığının ne olduğu henüz açık olmamakla beraber sınırlı sayıda da olsa bu tür vakaların olduğu rapor edilmiştir. Birçok HIV pozitif çift, özellikle de tek eşli yaşayan çiftler, prezervatif kullanmayı bırakmaktadır. Bu noktada yakın temas ile olası riskler arasından hangisinin tercih edildiği bir soru olarak ortada kalmaktadır.

“Partnerimle, cinsel birleşme dışındaki seks aktivitelerini denemeye çalıştık. Farklı şeyleri denemekten hoşlandığımızı söyleyebilirim.”

***UK Coalition of People Living with HIV and AIDS sitesinden derlenmiş ve uyarlanmıştır.

CİNSEL İLİŞKİ SIRASINDA HIV’IN GEÇİŞİ
Cinsel ilişki sırasında HIV geçişi olması için kan veya cinsel sıvının diğer partnere geçmesi gerekmektedir. Cinsel sıvılar; orgazm öncesinde orgazm sırasında ve sonrasında penis ve vajinadan gelen tüm sıvılar olarak düşünülmelidir. HIV geçişinin söz konusu olması için enfekte olmuş sıvının başka birinin vücudunun içine girmesi gerekir.

HIV enfeksiyonu olmadan HIV geçişi mümkün değildir. Siz ve partneriniz HIV ile enfekte değilseniz, risk yoktur. Ancak saptanamayan viral yük miktarı HIV enfeksiyonu yok demek değildir. Enfekte kan veya cinsel sıvı ile temas söz konusu değilse risk yoktur. Enfeksiyondan söz edebilmek için HIV`in vücuda girmesi gerekir.

Aşağıda güvenli ve güvensiz cinsel davranışlar hakkında bilgileri ve kendinizi ve partnerlerinizi korumak için sıralanan önerileri bulabilirsiniz. HIV hakkında ne kadar çok bilgiye sahip olursanız HIV riskini azaltabileceğinizi unutmayın.

GÜVENLİ OLMAYAN CİNSEL DAVRANIŞ
Güvenli olmayan cinsel davranış HIV in geçişi için büyük risk oluşturur. En büyük risk, kan veya cinsel sıvıların mukoza yapıda olan rektum, vajina, ağız, burun ve penis ucu ile temasıyla mümkündür. Mukoza yapısındaki bu bölgeler daha hassastır, daha kolay zarar görebilir ve HIV’in vücuda girmesine neden olur.

Korunmasız vajinal ya da anal birleşme son derece risk taşıyan, güvenli olmayan davranışların başında gelmektedir. Aynı şekilde vajinal enfeksiyonu veya adet kanaması olan kadınla korunmasız oral seks, ağızda semen tutulması, cinsel oyuncakların dezenfekte edilmeden paylaşılması da güvenli olmayan cinsel davranışlardır.

DAHA GÜVENLİ CİNSEL DAVRANIŞLAR
Çok seks aktivitesi az ya da çok HIV geçişi riski taşır. Riski azaltmak için, kan veya cinsel sıvının vücuda geçişini engellemek, araya bariyer koymak gerekir.

Öpüşme (derin, french kiss), lateks kondom kullanarak vajinal/anal cinsel ilişki, lateks kondom kullanan erkekle oral cinsel ilişki ve oral seks kondomlarını (dental dam) kullanan kadınla oral ilişki daha güvenli cinsel davranışlardır.

Güvenli cinsel davranışlar, HIV geçiş riskinin olmadığı davranışlardır. Hiç seks yapmamak tamamen güvenlidir. Tek partnerle seks yapmak, partnerlerden biri enfekte olmadığı sürece ya da partnerlerden biri bir başkasıyla seks yapmayana ya da şırınga paylaşmayana dek güvenlidir.
Fantezi, mastürbasyon, (kendi vücut sıvılarınızı kendinizde tuttuğunuz sürece) elle uyarma, cinsel içerikli konuşmalar ve cinsel olmayan masaj da güvenlidir. Bu aktivitelerde kan ya da cinsel sıvıların teması söz konusu olmadığı için HIV geçiş riski de yoktur.

Kendinizin ve partnerinizin vücudunu iyi tanıyın. Vücudunuzdaki kesik ve yaralar HIV geçiş riskini arttırır. Küçük yaralanmalarda bile dikkatli olmak, HIV geçişine izin vermemek gerekir.

ARAYA ENGEL BARİYER KOYUN
Kan ve cinsel sıvı geçişini engelleyici bariyer kullanın. Geçişi engellemek için en sıklıkla kullanılan malzeme erkeklerin kullandığı “prezervatif”lerdir. Yeni ve henüz yaygınlaşmamış bir yöntem olmakla beraber vajina içine yerleştirilebilen “kadın kondomları” da mevcuttur.

Kondom Kullanımı
• Kondomun son kullanım tarihine dikkat ediniz. Kullanım süresi geçmiş kondomları kullanmayınız. 
• Her türlü cinsel ilişkide kondom kullanınız ve her ilişkide yeni bir kondom kullanınız. 
• Kondomu su bazlı kayganlaştırıcılarla kullanabilirsiniz ama vazelin, bebek yağı ve losyon içeren kayganlaştırıcılar kondoma zarar verebileceği için bunları kullanmayınız. 
• İlişkinin en başında cinsel sıvılar birbirine değmeden ve penis tam olarak sertleştiği zaman kondomu kullanınız. 
• Kondomu paketinden çıkarırken kesici alet kullanmayınız, tırnaklarınızın kondoma zarar vermesinden kaçınınız. 
• Kondomun baş kısmındaki boşluğu parmaklarınız yardımıyla alın ve kondomu penisin sonuna kadar geçirdiğinizden emin olun. 
• Eğer ilişkinin herhangi bir yerinde kondomun zarar gördüğünü hissederseniz kondomu hemen değiştirin. 
• Boşalma gerçekleştikten hemen sonra penisi çekin ve kondomu çıkarın. 
• Kullandığınız kondomu bağlayın ve çöpe atın. 
• Kondomları güneş ışığından, sıcaktan ve nemden koruyun

Son 15 yılda kondoma rakip ve alternatif olarak üretilen “kadın kondomları” kadınlar tarafından kullanılan ve doğru kullanıldığında HIV/AIDS/CYBE ve istenmeyen gebeliklerden yüksek oranda koruyan, poliüretandan imal edilmiş vajinal bir bariyerdir. Kadın kondomları 1992 de Avrupa da, 1993`de FDA onayıyla Amerika Birleşik Devletleri’nde üretim ve satışına başlanmıştır. Erkek kondomlarında olduğu gibi kadın kondomlarını da değişik markalarda bulmak mümkündür; FC Female, Condom, Reality, Femidon, Dominique,Femy, Myfemy vb.

Düzenli kondom kullanımı HIV`ın yayılımını durdurmada çok önemlidir. Bireylerin özellikle ilk cinsel ilişki davranışını kondom kullanmadan yaşamış olmaları kondoma karşı bir önyargı beslemelerine ve tüm riskleri bilmelerine rağmen kondom kullanmadan cinsel yaşamlarına devam etmelerine neden olabilmektedir. Bu da bize kondom kullanımı davranışını özellikle genç yetişkinlere kazandırmanın, ergenlere göre daha zor olduğunu göstermektedir. İlk cinsel ilişkisinde kondom kullanan bireylerde güvenli cinsel davranışlar daha kolay içselleşebilirken, güvenli cinsel davranışları kazanmak yaş ve deneyim arttıkça daha da zor olmaktadır

Kadın ve erkek kondomlarına ek olarak “dam” denen ve oral seks sırasında kullanılan bariyerlerde vardır. Fakat bulunmasında bazı zorluklar yaşanmaktadır. Ülkemizde satışı yoktur. Korunma bilincinin toplumda artması talebi doğuracaktır. Oral seks sırasında mutfaklarda kullanılan “streç film”lerde bariyer olarak kullanılabilir.

Unutmayın ki vücudun doğal bariyeri deridir. Kesik ve yaraya sahip olmayan sağlam deri sizi enfeksiyondan koruyacaktır. Ancak mukoza yapıda olan bölgelerin (rektum, vajina, ağız, burun ve penis ucu) daha hassas, daha kolay zarar görebilir olduklarını ve HIV in vücuda girmesine neden olabildiğini unutmamak gerekir.
Kayganlaştırıcı

Kayganlaştırıcılar prezervatiflerin yırtılma riskini azalttıklarından dolayı HIV geçişini engellemek açısından önem taşırlar. Kayganlaştırıcılar cinsel uyarılmayı da arttırırlar. Ayrıca prezervatiflerin ya da diğer bariyerlerin yırtılma ya da patlama riskini azaltırlar. Vazelin, yağ veya krem gibi yağ bazlı kayganlaştırıcılar prezervatiflere zarar verebilmektedir. Bu nedenle su bazlı kayganlaştırıcı kullanmaya dikkat etmek gerekir.

Oral Seks
Oral seks sırasında da HIV geçiş riskinden söz edilebilir. Özellikle cinsel sıvıların ağza alınması ve dişetinde kanama, kesik veya ağızda diğer yaraların olması gibi durumlarda riskin olduğu unutulmamalıdır. Oral seks sırasında HIV geçişini önlemek için vajina üzerinde lateks ve streç film ya da penis için kondom kullanılabilir. Kayganlaştırıcısız kondomlar oral seks için en uygun seçimdir.

İlişki öncesinde veya esnasında alkol ve uyuşturucu madde kullanımı güvenli seks davranışlarına dikkat etmeye engel olabilir. Bu nedenle alkol veya uyuşturucu kullanımı durumunda güvenli cinsel davranış konusunda daha dikkatli ve özenli olmak gerekir.

 SINIRLARINIZI BELİRLEYİN
Ne kadar risk alacağınızı önceden kararlaştırın. Farklı cinsel aktivitelerde ne kadar korunmak istediğinizi bilin. Seks yapmadan önce:
. Güvenli seks hakkında düşünün
 
• Sınırlarınızı belirleyin
 
• Yanınızda kayganlaştırıcı ve prezervatif ya da diğer bariyerlerden bulundurun ve ihtiyaç duyduğunuzda hemen bulabileceğiniz bir yerde olduklarından emin olun.
 
• Partner(ler)inizle konuşarak onların sınırlarınızın ne olduğunu öğrenmesini sağlayın.
 
• Önceden belirlemiş olduğunuz sınırlarınıza bağlı kalın. Alkolün, uyuşturucu maddelerin ya da çekici bir partnerin kendinizi korumanıza engel olmasına izin vermeyin
 
• Eğer partneriniz de HIV’le yaşıyorsa prezervatif kullanmanızın yine gerekli olduğunu unutmayın. Prezervatif kullanmamak, tekrar tekrar yeni ve dirençli HIV geçişine neden olabileceği için HIV tedavisini zorlaştırma riskini taşır.