İç kulak Kaynaklı Baş Dönmesi ve Denge Bozukluğu

Çoğu iç kulak kaynaklı baş dönmeleri ve denge kaybı yapan hastalıklar, hastalığın kriz ya da akut döneminde ilaç tedavisi veya cerrahi olarak kontrol altına alınabiliyor. Ancak bu hastalarda kriz dönemleri arasında oluşan dengesizlik problemleri devam ediyor. Bu noktada hastalar Bilgisayarlı Dinamik Posturografi (CDP) ile 6 ya da 7 haftalık dönemlerde, haftada en az iki seans olmak üzere rehabilite ediliyor. KBB, Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Celal Ünver, Bilgisayarlı Dinamik Posturogafi (CDP) cihazıyla ilgili bilgi verdi.

Baş dönmesi nedenleri nasıl teşhis edilir?
Baş dönmesi ve denge bozukluğu, insanları % 70 oranında tüm yaşamları boyunca değişik şiddette en az bir kere hekime başvurma noktasına getirmiştir. Peki bu hastalar bu yakınmalarının teşhisinden ve dolayısıyla tedavisinden ne kadar tatmin olmuşlardır? Bu hastalıklar grubu birçok organ ve sistemden kaynaklanabileceği için, en başta hastaların ilk seferde doğru uzmanla karşılaşmama problemi vardır. Bu tür hastalar değişik dallardaki uzmanlar tarafından değerlendirilmekte ve çoğu zaman hasta kendisinin hangi kategoriye girdiğini anlayamamaktadır.

Hastalar kendilerini sahiplenmemiş hissetmektedir. Bu duruma değişik branştaki doktorların birbiriyle iletişime geçmemesinin de katkısı vardır. Elektronistagmografi (ENG) ve vestibüler (iç kulak ile ilgili) testlerin, denge bozukluğu olan hastaların izlenmesinde sınırlı ölçüde yeri vardır. Çevresel disorientasyon ve denge bozukluğuna sebep olan vestibüler ile santral hastalıkları olan kişilerin fonksiyonel kapasitelerinin değerlendirilmesinde ek desteğe ihtiyaç vardır.

1971 yılında Amerika Birleşik Devletleri`nde uzaya gidecek astronotların denge sistemlerini kontrol etmeye, uzaydan döndükten sonra da onların yer çekimine uyum sağlamalarına yarayan teknolojik bir alet geliştirildi. Bu cihaz birkaç yıl sonra denge problemlerinin hangi organda olduğunu teşhis etmek ve bu hastaları rehabilite etmek için kullanılmaya başlandı. Günümüzde halen dünyanın belli yerlerinde kurulan denge rehabilitasyon merkezlerinde çok amaçlı olarak kullanılmaktadır.

Hedef hasta grubu kimlerdir?
• İç kulak hastalıklarına bağlı baş dönmesi ve dengesizlikler
• Kafa travmaları (örn.; motorla araç kazaları sonrası)
• Serebellar (Beyincik hastalıkları)
• Stoke (daha çok yaşlı hastalarda görülen inme)
• Multipl Skleroz
• Parkinson Hastalığı
• Serebral Palsy (Doğumsal beyin hastaları)
• Periferik Nöropatiler
• Şeker hastalığına bağlı denge bozukluğu
• Boyun hastalıklarına bağlı baş dönmeleri (Boyun kireçlenmesi, fıtık vb.)
• Yaşlı ve sık sık düşen hastalar

Bilgisayarlı Dinamik Posturogafi’yi nasıl kullanıyoruz?
Çoğu iç kulak kaynaklı baş dönmeleri ve denge kaybı yapan hastalıklar, hastalığın kriz ya da akut döneminde ilaç tedavisi veya cerrahi olarak kontrol altına alınabilir. Ancak bu hastalarda kriz dönemleri arasında oluşan dengesizlik problemleri devam eder. Bu noktada hastalar Bilgisayarlı Dinamik Posturografi ile 6 ya da 7 haftalık dönemlerde, haftada en az iki seans olmak üzere rehabilite edilir.

Özellikle Motion Entoloren denen araç tutması hastalığı olanlarda çok etkili bir tedavi yöntemidir. CDP tedavisinden yarar gören bir başka hastalık grubu ise Multipl Skleroz ve Parkinson hastalarıdır. Bu hastalarda mevcut patoloinin beyindeki denge merkezlerini tutmasına bağlı dengesizlik problemleri olur. Parkinson hastalarında bu durum için yapılan operasyonların başarısının ölçülmesinde ve gerekse operasyon sonrası rehabilitasyonda çok etkin olarak kullanılmaktadır.

ABD`de her yıl hastanelerin acil servislerine 1.000.000 kişi kafa travması nedeniyle başvurmakta, bunlardan ciddi kafa travması geçirenler 5 yıla yakın bir zamana kadar şiddeti giderek azalan oranda denge problemleri ile karşılaşmaktadır. Bir kısmında da kalıcı denge kusurları oluşmaktadır. Dengesizlik ya da dizzines, trafik kazası geçirenler arasındaki en sık bulgudur. Bu tür hastalar gecikmeden Posturografi ile rehabilite edilirse, hem ileriye dönük kalıcı kusurların kalmaması hem de hastanın çok yakın zamanda sosyal yaşama ayak uydurması sağlanabilir. Stroke diye bilinen inme (Ani damar tıkanıklıklarına bağlı felçler) hastaları ortalama her yıl 700.000 kişi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tür hastalıklar günlük yaşamı en çok etkileyen denge bozukluklarıdır. Bu amaçla yılda 40 milyar dolarlık tıbbi destek harcaması yapılmaktadır.

Özellikle yaşlılığa bağlı olarak, bazı kişilerde vücudun dengesini sağlayan merkezlerin dejeneratif olarak yıpranmasına bağlı aksaklıklar görülür. Bu tür yaşlı hastalar denge bozuklukları yüzünden birçok ortopedik ve zaman zaman da hayati travmalara uğrarlar. Bu kişiler için bu durum çoğu zaman yatağa bağımlılık demektir. İşte dengesizlik yönündeki problemleri aşmada posturografi “altın standart” olarak kullanılmaktadır. Dünyada baş dönmesi ve denge bozukluğundan muzdarip olanlar birtakım fun kulüpler ve sivil toplum örgütleri kurma noktasına gelmişlerdir. Bu ihtiyacı belirleyen en önemli neden, bu hastalık grubunun kişiyi sosyal yaşamdan soyutlaması ve mesleki uğraşında başarısızlığa sürüklemesidir. Özellikle yaşlı hastalarda denge bozukluğu nedeniyle oluşan travmalar hayatı tehdit eden noktalara kadar gitmektedir. İşte bu aşamada son 10 yıldır geliştirilen posturografi tekniği, denge bozukluklarının teşhisinde (hastalığın hangi sistemde olduğu) ve bu hastaların denge rehabilitasyonunda çığır açmıştır.

Kaynak: www.celalunver.com