İdrar Kaçırmak Kader Değil!

FİDAN POYRAZ

Her beş kadından biri idrar kaçırma sorunu yaşıyor. Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de kadınlarda idrar kaçırma sıklığı erkeklerden 4 kat daha fazla.  Kadınların sosyal hayatını da önemli ölçüde etkileyen bu hastalıkla ilgili bilinenlerin çok az ya da yanlış olması ise etkisini 10 kata kadar çıkarabiliyor.

Kontinans Derneği Başkanı Prof. Dr. Oktay Demirkesen, “Menopozdaki kadınların yüzde 50’si, doğurganlık çağındaki kadınların ise yüzde 30’u değişik derecelere idrar kaçırıyor. İdrar kaçıran kadınların yüzde 80’ine yakını bunu yaşlanma ve doğum yapmanın doğal bir sonucu olarak görüyor.  Çoğu kadın utanma duygusundan dolayı doktora gitmiyor ve kendi kendine çözmeye çalışıyor. İdrar kaçırma polikliniklerinin ve kadın ürolojisi ile ilgilenen ürologların olduğu dahi bilinmiyor” dedi.

Başlıca üç tip idrar kaçırma olduğunu belirten Prof. Dr. Oktay Demirkesen şu bilgiyi veriyor:

“İdrar kaçırmanın tipine göre tedavisi yapılır. En sık karşılaştığımız üç tip idrar kaçırma şöyle sıralanmaktadır:

 1. STRES TİP İDRAR KAÇIRMA

Gülme, öksürme, hapşırma, ağırlık kaldırma, eğilip kalkma, ıkınma gibi durumlarda ortaya çıkan ve karın içindeki basıncın artmasına bağlı olarak idrarın kaçmasına neden olan tiptir. Sebepleri arasında sık doğum, zor doğum, kilolu doğum, sürekli kilo alıp verme, obezite, menopoza bağlı hormon değişiklikleri, diyabet, genetik olarak bazı kadınlarda bağ dokusu oranlarındaki farklılık, kronik kabızlık, müdahaleli doğumlar, geçirilmiş ameliyatlar yer almaktadır. Bu nedenlerden bir ya da daha fazlasının bulunması ile mesane tabanının ve idrar çıkış kanalının (üretra) yapısal desteği zayıflayarak idrarın tutulamamasına yol açar.

2. SIKIŞMA TİP İDRAR KAÇIRMA

Aniden gelen idrar yapma isteği ve acilen tuvalete gitme ihtiyacı ile karakterlidir. Hastalar tuvalete yetişemeden idrarlarını kaçırırlar. Su ile ilgili işler yapılırken

örneğin bulaşık, çamaşır yıkarken, kapıyı anahtarla açarken gibi zamanlarda sıkça karşımıza çıkar. Sebebi, mesanenin normalde düşük basınçla depolaması gereken idrarı içinde muhafaza edememesidir. Mesane istemsiz ve ani olarak kasılarak içindeki idrar hacminden bağımsız olarak idrar kaçırmaya yol açar. Diyabet, parkinson, multipl skleroz, beyin ve omurilik hasarları gibi nörolojik bir altyapı söz konusu ise ‘nörojenik’ olarak adlandırılır. Altta yatan bir sebep olmaması durumunda idiopatik (sebebi bilinmeyen) sınıflaması ile anılır.

 3. MİKST (KARIŞIK ) TİP İDRAR KAÇIRMA

Stres tip idrar kaçırma ile sıkışma tip idrar kaçırmanın birlikte olduğu durumlar içinde kullanılan tanımdır. Hangisinin daha baskın olduğunun tespiti ile tedavi stratejisi belirlenir.

İDRAR KAÇIRMADA HASTA NASIL DEĞERLENDİRİLİR?

Prof. Dr. Oktay Demirkesen, idrar kaçırmanın tipinin belirlenmesinde hastanın öyküsünün alınmasının en önemli kısım olduğunu belirterek “İhmal edilmemesi gereken diğer önemli husus ise kadın ürolojisi yönünden değerlendirmenin yapılmasıdır. Hekim tarafından muayene esnasında pelvis taban ve vajina desteği araştırılmalı, pelvik taban kas gücü saptanmalıdır. Muayenede bu sayede ön, arka ya da yan duvarlardaki sarkmalar da saptanabilir” diyor ve şöyle devam ediyor:

“İdrar yolu enfeksiyonunu elemek amaçlı olarak idrar tahliline bakıldıktan sonra en çok işe yarayan tetkiklerden birisi olan ‘idrar /işeme günlüğü’nün mümkünse üç gün süreyle doldurulması istenmelidir. Bu test, hastanın günlük yaşam aktiviteleri esnasındaki sıvı alımı ve idrar yapma alışkanlıklarını belirlememize yardımcı olur. Özel bazı durumlarda hastalara üradinamik incelemeler yapılarak sistemin işleyişi ile ilgili sorun ortaya konabilir.

İDRAR KAÇIRMA PROBLEMİNİN TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Hastanın idrar kaçırmasının tipi belirlendikten sonra tedavi şeması düzenlenir.

Stres tip idrar kaçırma tedavi planı hastanın şikayetlerinin derecesine ve muayene sonrası elden edilen bulgulara göre yapılır. Hastalara pelvik taban egzersizleri öğretilerek hayat boyu yapmaları tavsiye edilir. Pelvik taban egzersizlerinin yanısıra, ameliyatla düzeltme, vajen içi cihazların kullanımı, fizik tedavi gibi yöntemlerden ve ilaç tedavisinden de faydalanılmaktadır.

Sıkışma tipi idrar kaçırmada davranış tedavilerinin ve etkili ilaçların birlikte kullanımı ile iyi sonuç alınmaktadır. Bu tedavilerle başarısız kalınan durumlarda mesane içine endoskopik ilaç enjeksiyonu ve sinir uyarma yöntemleri gerekebilir.

Karışık tip idrar kaçırmanın tedavisinde ise baskın olan belirtilerin tedavisini yapma seçeneği ağırlık kazanmaktadır. Kombine ilaç tedavileri kullanımı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.”

PEMBE TUVALET KAMPANYASI

Kontinans Derneği tarafından kadın ürolojisi alanında yapılan farkındalık çalışması “Pembe Tuvalet” bir ay süren Türkiye turunu tamamladı. 17 ili gezen bilgilendirme aracı Pembe WC Bus ile yaklaşık 3 bin kadın idrar kaçırma hastalığıyla ilgili birebir bilgilendirildi.

Nobel İlaç’ın da desteğiyle hayata geçen “Pembe Tuvalet Kampanyası”nda uzmanlar aracılığıyla kadınlar idrar kaçırmanın nedenleri, tipleri ve tedavi seçenekleri konusunda bilgilendirildi. İzmir, Antalya, Konya, Adana, Gaziantep, Samsun, Eskişehir, Ankara ve Edirne’de yapılan etkinliklerde kadınlara “İdrar kaçırma bir kader değildir, tedavisi vardır” mesajı verildi.