İdrar Kesesi ( Mesane) Kanseri

Mesane (idrar kesesi) nasıl bir kanser türüdür? Kadın ve erkekte görülme sıklığı nedir? Mesane kanserinin belirtileri nelerdir? Mesane kanseri kalıtımsal mıdır? Sigara içenlerde mesane kanseri görülme oranı nedir? Hastadan tanı için ne tür tetkikler istenir? Yapılan tetkiklerde mesane kanseri şüphesi olduğunda süreç nasıl ilerler? Tümör kas tabakasına geçmişse nasıl bir işlem yapılır? Mesane kanserinde hangi ameliyat teknikleri kullanılır? Mesane ve ürolojik kanserlere karşı önleyici ne tür tedbirler alınabilir? Hangi tetkikler ne zaman yaptırılmalıdır?

Kolan Şişli Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Fatih Osman Kurtuluş, mesane kanseri ameliyatlarıyla ilgili merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Mesane (idrar kesesi) nasıl bir kanser türüdür? Kadın ve erkekte görülme sıklığı nedir?
“Mesane kanserleri üriner sistem kanserleri içerisinde en sık görülen ve üroloji pratiğinde de çok sık karşılaşılan bir kanser türüdür. Görülme yaşı genellikle 50-55’li yaşlardan sonradır. Ama genç yaşlarda da görülür. 20-25’li yaşlarda hastalar vardır. Erkeklerde daha sık görülür. Kadınlarda görüldüğünde daha kötü seyreder.”

İDRARDA AĞRISIZ KANAMAYA DİKKAT!

. Mesane kanserinin belirtileri nelerdir?
“Mesane kanserinin en önemli belirtisi idrarda ağrısız kanama olmasıdır. İdrarda kanama ile gelen hasta aksi ispat edilene kadar tümörmüş gibi kabul edilip ona göre araştırmalar yapılır. En kısa zamanda bazı testlerle idrardaki kanamanın sebebini ortaya koymak gerekir. Diğer belirtileri idrarda yanma, sık idrara gitmedir. İdrardaki kanama tümörün büyüklüğüne ve yerine göre değişir. Makroskobik pıhtılı bir kanama ya da çok hafif mikroskobik bir kanama da olabilir. İdrarda bariz kırmızıya yakın bir rengin bir kez bile görülmesi doktora gitmek için yeterli bir sebeptir. Özellikle ileri yaşlardaki kadınlar bunu daha çok jinekolojik kanamayla karıştırırlar, sistit oldum deyip ihmal edebilirler. Erkeklerin de kum döküyorum, taş düşürüyorum diyerek ihmal durumları söz konusudur.”

. Mesane kanseri kalıtımsal mıdır?
“Genetik olarak ailesinde mesane kanseri hikayesi olanlarda bu kanser riskinin bir miktar artmış olduğu ortaya koyulmuştur. Ailelerinde olanlarda sık görülmesinin sebebi belli kansorejen maddelere maruziyetten dolayı olabilir.”

“SİGARA EN ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜ”

. Sigara içenlerde mesane kanseri görülme oranı nedir? Pasif içicilik ya da puro, tütün sarma da mesane kanserini tetikler mi?
“Mesane kanserlerinin yüzde 50-55’inde sigara içme öyküsü vardır. Sigara dumanına maruz kalmak da risk faktörüdür. Puro ve tütün sarma da mesane kanserini tetikleyen faktörlerdir. Boya ya da petrol gibi bazı kimyasal maddelere maruz kalmak da riski artırır. Mesane taşı, uzun süre sonda kullanımı, kronik enfeksiyonlar da riski artıran faktörlerin başında gelir.”

MESANE KANSERİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

. Hastadan tanı için ne tür tetkikler istenir?
“Öncelikle enfeksiyon olup olmadığına bakılır. İdrar tahlili ve mesane dolu iken ultrasonla (üriner sistem ultrasonu) mesanenin değerlendirilmesi gerekir. Özellikle yarım santim üstündeki tümörler ultrasonda dikkatli bir şekilde yapıldığında çok rahat görülür. Tümör şüphesi bildirildiği zaman bundan sonraki aşamalara geçilir.”

Prof. Dr. Fatih Osman Kurtuluş

TÜMÖR ŞÜPHESİ VARSA SÜREÇ NASIL İLERLER?

. Yapılan tetkiklerde mesane kanseri şüphesi olduğunda süreç nasıl ilerler?
“Mesane kanseri şüphe olduğunda ucunda kamera olan ince bir boru (sistoskopi) ile idrar kanalından idrar torbasına girilip idrar torbasının tüm duvarları dikkatlice incelenir. Eğer bu ultrasonda şüpheli oluşum görülürse ve bu işlem ameliyathanede anestezi altında yapılıyorsa o anda rezeksiyonu yapılır ve çıkan dokular patolojiye gönderilmek üzere saklanır. Dolayısıyla bu ilk işlemde hem teşhis hem de tedavisi yapılmış olur. Burada görülen görüntüler ve  patolojinin verdiği veriler toparlanarak bir risk sınıflaması yapılır. Düşük, orta ve yüksek risk durumlarına göre hastaya bir tedavi ve takip planı hazırlanır. Kaç tane tümör olduğu, tümörün büyüklüğü (3 cm’den küçük mü), agresif tümör mü yoksa nispeten daha yavaş seyreden bir tümör mü olduğu değerlendirilir. Ayrıca, mukoza denilen mesanenin iç yüzeyindeki esas tabakanın kanseri olduğu için mesanenin arka tarafındaki kas tabakasına bu tümörün geçip geçmediği çok önemlidir. Çünkü geçtiği zaman farklı bir evre söz konusudur. Dolayısıyla işlem sırasında derin kas tabakasından da örnekleme yapılarak o da patolojiye gönderilir. Patoloji bize hem tümörün cinsini hem de agresivitesini hem de kas tabakasına geçip geçmediğini söyler. Bunlara göre tekrar takip ve tedavi planı hazırlanır.”

MESANE KANSERİNDE TEDAVİ YÖNTEMLERİ

. Tümör kas tabakasına geçmişse nasıl bir işlem yapılır? Mesane kanserinde hangi ameliyat teknikleri kullanılır?
“Mesane tümörlerinin yüzde 70’i yüzeyel tümörlerdir (mesanenin iç tabakasında sınırlı kasa geçmemiş tümörler). Böyle tümörler endoskopik olarak lazer gibi çeşitli enerji kaynakları kullanılarak temizlenir. 3. ayda ilk takibi yapılır. Eğer tümör çok büyükse ya da başka bir şüphemiz varsa ya da bir kas tabakasından yeterli örnekleme yapılmadıysa yeniden bir rezeksiyon yapılır. 3 ayda bir kontroller olur. Bazen ameliyat sonrası mesane içerisine ilk 8 saatte kemoterapi verilir. Bazen 6 haftalık yine mesane içerisine kemoterapi ilaçlarımız oluyor. Her takipte endoskopi yapmak gerekir. Her nüks ettiğinde tekrar temizlemek gerekir ama en azından prognozu çok daha iyi seyreder. Kasa geçtiği zaman mesanenin komple alınması ve yeniden yapay bir mesane yapmak gerekir. Yapay mesane için bağırsaklar kullanılır. Bağırsaklardan çeşitli tekniklerle yeni mesane yapılıp böbrekten çıkan kanallar bu mesaneye bağlanır. Teknolojinin gelişmesiyle beraber hem yüzeyel hem de derin kanserlerde birtakım gelişmeler olmuştur. Yüzeyel mesanede (kasa invaziv olmayan mesanede) çok yeni görüntüleme teknikleri ile gözle görülemeyecek kadar olan tümörler bile görülebilir hale getirilmektedir. Bunlardan biri mavi ışık sistoskopisidir. Lazerlerin ve daha kaliteli endoskopik aletlerin gelişimiyle bir mesafe kaydedilmiş durumdadır. Kasa invaziv olan mesanenin komple alındığında da laparoskopik teknikler, robotik cerrahilerle bu mesanenin çok daha kanamasız bir şekilde alınması ve daha az hastanede kalış süreciyle birtakım avantajlar sağlanması mümkün olabilir.”

. Yapay mesane yapılmadığı durumlarda hastanın torba kullanması mı gerekir?
“Hasta invaziv olup mesanesinin komple alınıp bağırsaktan mesane yapıldığı durumlarda bazen torba taşımaları gerekebilir.”

“BOL SU İÇMEK ÇOK ÖNEMLİ”

. Mesane ve ürolojik kanserlere karşı önleyici ne tür tedbirler alınabilir? Hangi tetkikler ne zaman yaptırılmalıdır?
“Bol su içmek çok önemlidir. Çay, soda hiçbiri suyun yerine geçmez. Su, mesaneyi yıkar. Mesanedeki birtakım kanserojen maddelerin mesane duvarıyla teması bir şekilde azaltılmış olur. Sigara gibi alışkanlıklardan vazgeçilmelidir. Belli aralıklarla kontroller ve idrar tahlili yaptırmalı; idrarda bir kanama görüldüğü zaman bu asla ihmal edilmemelidir.”

KONTROLLERİNİZİ İHMAL ETMEYİN

. Mesane kanseri tedavisi görmüş olanlar nelere dikkat etmeliler?
“Mesane kanseri teşhisi konulduğu zaman en önemli nokta eğer erken teşhis edildiyse özellikle takiplerini ihmal etmemeliler. Çünkü biz risk grubunu ayırdıktan sonra bu hastalara bir takvim veriyoruz. Bazılarına 1 sene sonra gelip sistoskopi yaptıracaksınız bazılarına da biraz daha agresif tümör 3 ayda 1 mutlaka geleceksiniz diyoruz. Bu takiplerini asla kaçırmamaları gerekiyor.”