İlaç Kullanım Davranışları Araştırması

İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS), Türkiye’nin tamamını temsil eden 26 ilde yaş, cinsiyet, eğitim durumu, yerleşim yeri (kır-kent) ve sosyoekonomik statüye göre 2.403 kişi üzerinde yüz yüze anket yöntemi ile “İlaç Kullanımında Demografik Özellikler” araştırması yaptırdı.

Araştırmanın ilaç kullanımı ve bilinci, kronik hastalıklar, kalıtımsal hastalıklar, tedavi yöntemleri başlıklarında ortaya çıkan temel sonuçları şöyle:

İLAÇ KULLANIMINDA NE KADAR BİLİNÇLİ DAVRANIYORUZ?

• Kronik bir hastalığı nedeniyle sürekli ilaç kullandığını belirten kişilerin oranı yüzde 9,9’dur.
• En çok, tansiyon (yüzde45,6), şeker (yüzde 27,8), kalp (yüzde 16,5), kolesterol (yüzde 9,7), mide (yüzde 6,8) rahatsızlıkları için sürekli ilaç kullanılmaktadır.
• Kronik hastalıkları nedeniyle ilaç kullananlar değerlendirildiğinde;
– Sürekli ilaç kullandığını belirten kadınların oranı, erkeklerin oranının 2 katı.
– Romatizma rahatsızlığı nedeniyle sürekli ilaç kullanan erkeklerin oranı kadınların oranının 3 katı.

– Kalp rahatsızlıkları nedeniyle sürekli ilaç kullanan erkeklerin oranı ise kadınların oranının yaklaşık 2 katı.
– Kansızlık nedeniyle sürekli ilaç kullananların tamamı kadın.
– Psikolojik rahatsızlıklar nedeniyle sürekli ilaç kullanan kadınların oranı erkeklerin oranının yaklaşık 3 katı.

• Araştırmaya katılanların büyük kısmı (yüzde 66) kullandıkları ilaçları, doktor ya da eczacı ne zaman belirtirse, o zaman bıraktıklarını belirtmektedir.
• Şikayetin geçtiğine inandığında ilaç kullanımını bıraktığını belirten kişilerin oranı ise yüzde 27,3’tür.
• Ülkemizde 10 kişiden yaklaşık 4’ü (yüzde 37,4) doktor tarafından önerilmediği sürece ilaç kullanmadığını belirtmiştir.
• Yarıya yakın bir kesim de (yüzde 45,7) memnun kaldığı ilaçları yakınlarına tavsiye ettiğini belirtmiştir.
• A sosyoekonomik grubundakiler, yakınlarının, akrabalarının önerdiği ilacı kullanmaya B ve C sosyoekonomik gruplarındakilere oranla daha meyillidirler.

KADINLAR DAHA ÇOK PROSPEKTÜS OKUYOR
• Ülkemizde her 10 kişinden yaklaşık 8’i evde bulunan ilaçların son kullanma tarihinin geçip geçmediğini genelde ya da her zaman kontrol ettiğini belirtmişlerdir (yüzde 84,7). Bu eğilim, kadınlar arasında daha yaygındır.
• Aldığı ilacın prospektüsünü genelde ya da her zaman okuduğunu belirtenlerin oranı yüzde 78’dir.

EVDE İLAÇLARIMIZI BUZDOLABINDA SAKLIYORUZ…
• Araştırmaya katılanların büyük bölümü evlerinde bulunan ilaçları buzdolabında sakladıklarını belirtmektedir. İlacı saklama koşullarının yazdığı “prospektüs”lerin, araştırma sonuçlarına göre okunma oranı çok yüksek olmasına rağmen ilaçlar buzdolabında saklanmaktadır.

– Buzdolabında saklayan  yüzde 64,5
– Dolap/çekmecede saklayan  yüzde 27,8
– Ecza dolabında saklayan  yüzde 26,8

ÜLKEMİZİN KRONİK HASTALIĞI: TANSİYON
• Türkiye genelinde en fazla görülen ilk 5 kronik hastalık sırasıyla şöyle: Tansiyon (yüzde 28,4), Şeker (yüzde 15,0), Kalp (yüzde 9,8), Romatizma (yüzde 6,8) ve Astım (yüzde 5,5)
• Ailede uzun süreli ilaç kullanımını gerektiren kronik rahatsızlıklara sahip bireyler olduğunu belirtenlerin oranı %47.

Kronik rahatsızlıklara sahip aile bireyleri olduğunu belirten kesim içerisinde, kronik rahatsızlıkların dağılımı şöyle:

Hastalık      (yüzde)

Tansiyon     55,4
Şeker         39,5
Kalp           19,2
Romatizma  11,9
Astım         11,6

• Araştırmaya katılanların yüzde 48,9’u, astım, guatr, kalp krizi, inme, kanser, romatizma, sarılık, şeker ve tansiyon gibi hastalıklar ve bu hastalıklardan korunma yolları hakkındaki bilgi düzeylerinin düşük veya çok düşük olduğunu belirtmiştir.

TÜRKİYE’DE AİLELERDE EN FAZLA GÖRÜLEN KALITIMSAL HASTALIK: ŞEKER
• Türkiye genelinde ailelerde en fazla görülen ilk 5 kalıtımsal hastalık sırasıyla şöyle: Şeker (yüzde 41,7), Tansiyon (yüzde 37,9), Kalp (yüzde 25,7), Kanser (yüzde 15,1) ve Romatizma (yüzde  10,2).
• Aile bireylerini kaybetmelerine neden olan bir kalıtımsal hastalık sorulduğunda alınan cevaplara göre; tüm ülke genelinde (Güneydoğu Anadolu hariç) ilk iki kalıtımsal hastalık olarak sırayla kanser ve kalp krizinin olduğu gözlemlenmiştir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ise ilk iki sırayı kanser ve şeker almaktadır.

TÜRKİYE GENELİNDE EN SIK GÖRÜLEN RAHATSIZLIK: MİGREN
• En çok şikayet edilen rahatsızlığın soğuk algınlığı olduğu Marmara Bölgesi dışındaki tüm coğrafi bölgelerde en çok şikayet edilen rahatsızlığın baş ağrısı / migren  (yüzde 34,7) olduğu ortaya çıkmıştır.
• Türkiye genelinde baş ağrısı / migreni soğuk algınlığı (yüzde 20,7), mide rahatsızlıkları (yüzde 11,5), tansiyon (yüzde 10,5) ve bel ağrısı (yüzde 8,3) izlemektedir.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ
• Hastalığa yakalanıldığında hemen bir sağlık kuruluşuna gittiklerini belirtenlerin oranı yüzde 49,8 iken birkaç gün bekleyip geçmezse sağlık kuruluşuna gittiklerini belirtenlerin oranı yüzde 9,4’tür.
• Kendileriyle ilgili bir sağlık sorunu sebebiyle yılda en az bir kez bir sağlık kurumuna ya da doktora gittiklerini belirten kişilerin oranı yüzde 76,5’dir.
• Sağlık sorunu yaşamadan sağlık taraması yaptırdıklarını belirtenlerin oranı ise yüzde 19,9 ’dur.
• Tedavi için ülkemizde geleneksel yöntemleri tercih eden bir kesim de bulunuyor (yüzde 19,3). Tedavide geleneksel yöntem olarak şifalı otlar (Yüzde 54,6), bitki çayları (yüzde 30,7) ve kırıkçı, çıkıkçı (yüzde 16) tercih edildiği belirtiliyor.