İlkyardımda doğru bildiğimiz ‘yanlışlar’ o kadar çoktur ki

Şubat 13, 2021 - 11:47

İlkyardımda doğru bildiğimiz ‘yanlışlar’ o kadar çoktur ki, bilgisizce yapılan bir müdahale, yaralının sakat kalmasına veya ölümüne neden olabilir.
Kanayan yaraya kül dökmek, yanığa salça sürmek, zehirlenmiş baygın bir kişiyi kusturmak gibi yapılan yanlış müdahaleler, hastaya tahmin edilemeyecek kadar ağır hasar verir.

İlkyardım eğitiminin önemine dikkat çekmek isteyen uzmanlar; ‘Yanlış yapılan kalp masajı canlıyı öldürürken, doğru yapılan kalp masajı ölüyü diriltir’ diyor… Yapılan araştırmalara göre; kaza sonrası ölümlerin yüzde 50’si, ilk 1- 2 dakika içinde gerçekleşir. Bu oran, ilk dakikalarda yapılacak doğru müdahalenin ne kadar hayati önem taşıdığını ortaya koymaya yeterli… Doğru yapılan bir müdahale, ölüm oranını % 20 azaltır.

YARDIMSEVERLİK ADINA
Toplum olarak, en büyük yardımseverliği bir kaza anında gösteririz. Yaralıya dokunur, suni teneffüs yapmaya çalışır, bulunduğu yerden kazazedeyi çekiştirerek çıkarır ve kendimizce iyi şeyler yaptığımızı düşünürüz. Eğitimsiz olarak yapılan müdahalenin yaralı kişiye hayat boyu verebileceği hasarı bir bilsek, değil orasını burasını çekiştirmek, elimizi bile sürmeyiz.
Olası bir kaza sırasında, olay yerindeki bireylerin ilkyardım bilgisi yoksa yapacakları tek şey; hastanın güvenli bir yerde bulunmasını sağlayarak, ambulans çağırmaktır. Nedense, kaza sırasında, herkes panik içinde ‘ambulans çağırın’ diye bağırır, ancak kimsenin aklına cep telefonundan acil servisi aramak gelmez. Yaralı açısından bırakın dakikaları, saniyelerin büyük önemi vardır. Kaza sonrasında, çevredekilerin panik yapmadan süreci yönetiyor olması için eğitim şarttır.
Gelişmiş ülkelerde, okul öncesinden itibaren ilkyardım eğitimi verilir. Beş yaşındaki bir çocuk, kaza anında acil servisi arayıp, nasıl yardım isteyeceğini bilir.

“İLK DAKİKA”LARIN DEĞERİ
Günlük yaşamda her an, yaralanma, zehirlenme gibi olaylarla karşılaşabiliriz. O nedenle herkesin, genel bir ilkyardım bilgisi alması gerekir. Ancak, 70 milyon nüfuslu Türkiye’de, sadece 100 bine yakın kişinin ilkyardım eğitimli olması gerçekten düşündürücüdür. Evimizde, iş yerimizde, sokakta olası bir hastalık veya yaralanma ile karşılaştığımızda, eğer eğitimimiz yoksa olayın telaşıyla çok değerli zamanı, yaralı adına kaybetmiş oluruz. Kaybedilen değerli zaman, ne acı ki sevdiklerimizin sakat kalması veya ölümüyle sonuçlanabilir. Kalp krizi, boğulma, kanama, elektrik çarpması gibi durumlarda ilk dakikalarda yapılacak müdahale, hastanın kaderini belirleyecektir.
Düşünün, çocuğunuza elektrik çarpıyor ve siz o elektrik devresini kapatmadan çocuğunuza sarılıyorsunuz… Böyle bir durumda hem siz hem de çocuğunuz yaşamınızı yitirebilirsiniz.

‘30 kere kalp mesajına 2 kere suni teneffüs’ kuralı ve pratik uygulamasını bilmiyorsanız, yanlış kalp masajı ile yaşayan birinin ölümüne neden olabilirsiniz… Veya yanığın üzerine diş macunu veya salça sürerseniz, ciddi iltihaba neden olursunuz. Aslında eğitimin hayati önemi, ilkyardımda ortaya çıkar. İstanbul’da acil servislere günde 6-7 bin kişinin başvurduğu dikkate alındığında, her an başımıza bir şey gelmesi kaçınılmaz.

PANİK OLMADAN HÂKİM OLMAK…
İİlkyardım; sağlığı tehlikeye düşüren herhangi bir olayda hiçbir ilaç kullanmadan, yapılacak müdahaleler bütünüdür.
Amaç; kaza geçiren ya da sağlığı bir biçimde tehdit altında bulunan kişinin durumunun daha kötüye gitmesini önlemek, duruma göre yapılabiliyorsa iyiye doğru götürmektir, ancak asla tedavi etmek değildir.
İlkyardım müdahalesi adım adım ilerleyen bir süreçtir ve panik olmadan sürecin tümüne hâkim olunması gerekir. Eğer müdahale yapan kişinin ilkyardım eğitimi ve becerisi yoksa yanlış müdahale sakat kalmasına veya ölümüne neden olabilir.
Toplum olarak bir kaza anında, olay yerine koşarak, yaralılara yardım etmeye çalışırız. Eğer bilgimiz yoksa yapmamız gereken, öncelikle kaza yerinin güvenliğini sağlamak, yani trafiği durdurmak, sonra vakit geçirmeden ambulans çağırmaktır. Kaza anında, ilk dakikalar çok önemlidir ve yaralı adına değerli olan bu dakikaların iyi değerlendirilmesi hayat kurtarır.

“İLKYARDIM”DA “DOĞRU” BİLDİĞİMİZ “YANLIŞLAR”
• Vücudun herhangi bir yeri kesildiğinde, oksijenli su veya tentürdiyot kullanmak yanlıştır. Hücrelerin ölümüne neden olur.
• Sara hastalarına soğan koklatılır, bu da yanlıştır. Sara nöbeti sırasında hastanın başını çarpmamasına dikkat edilmelidir.
• Kan şekeri düşmesi insanı dakikalar içinde öldürebilir.
• Şeftali çekirdeğinin içinde siyanür vardır. Çocuklar için tehlikelidir, yetişkin bir birey de 10 tane yerse, ölümüne neden olur.
• Çamaşır suyu veya tuz ruhu zehirlenmelerinde, kişi kusturulmak yerine, acil hastaneye kaldırılmalıdır. Eğer kusturulmaya çalışılırsa yemek borusu ikinci kez tahriş olacaktır. Mide aside dayanıklı bir organdır.
• Boğaza bir şey kaçtığında, kişi konuşabiliyorsa, dokunmayıp öksürmeye teşvik edilmesi, konuşamıyorsa sırtına kuvvetle vurulması gerekmektedir.
• Kulağa veya buruna kaçan cisimler ise çıkarılmaya çalışılırken daha da içeriye kaçabilir. O nedenle evde müdahale etmek yerine, en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
• Herkes tetanos aşısı olmalıdır. Tetanos mikrobu paslı çividen değil, topraktan bulaşır. Bahçeyle uğraşan kişilerin eldiven giymesi şarttır.
• Kene vakasında, kenenin üzerine yağ dökme gibi yöntemler uygulanmamalıdır. Hasta hemen hastaneye kaldırılmalıdır.
• Yanıklarda, diş macunu, yoğurt, salça, yumurta akı sürmek çok yanlıştır. İltihaba neden olur. Yanığın soğuk suyun altında tutulmasının ardından, üzerine ıslak bir bez örtülerek, en yakın sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekir.
• Kırık, çıkık, burkulmalar, aynı belirtileri gösterir. Olay yeri şişer, ağrır ve hareket edilemez. Her üç durumda da, kırık bölgenin sabitlenerek, hareket etmemesi sağlanıp, en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
• Suni solum ve kalp masajı yapmak için kesinlikle ilkyardım eğitimi alınması şarttır.
• Kanamalarda, kanayan yere kül sürmek, örümcek ağı koymak yaranın mikrop kapmasına yol açar.