İltihapsız Romatizma: Kireçlenme

Romatizma denince en geniş anlamda eklem, yani oynaklar ve bunların çevresindeki yumuşak doku, yani, kas, tendon, bağ ve lif gibi dokuların hastalığı anlaşılır. Akut / kronik ve inflamatuar (iltihaplı) / mekanik (iltihapsız) olarak ayrılabilir. International Hospital İç Hastalıkları ve Romatoloji Uzmanı Dr. Ayda Uluhan romatizma çeşitleriyle ilgili bilgi verdi.

Halk dilinde kireçlenme adı verilen ‘dejeneratif eklem hastalığı’  iltihapsızdır ve biraz da yaşla ilgili olan kıkırdak yıpranması sonucu oluşur. Ayrıca lokal yani sadece o bölge ile sınırlı olan artritler ve yumuşak doku hastalıkları iltihapsız romatizma olarak sınıflandırılabilir. İltihaplı veya tıbbi deyişiyle inflamatuar romatizmal hastalıklar ise nedeni tam bilinmeyen ve tüm vücutta belirti veren hastalıklardır.

İltihaplı romatizmalar ise yukarıdakilerden daha ağır seyreder ve genelde tüm vücudu etkiler. Bunların nedeni aşınma veya sık kullanım gibi mekanik değildir. Bağışıklık sisteminde bir bozukluk vardır ve tüm bağ dokusunda yani hemen hemen tüm organlarda etki görülür.  En sık görülenler Romatoid Artrit, Ankilozan Spondilit, Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF), Behçet Hastalığı, Sistemik Lupus Eritematosus, Sjögren Hastalığı, Skleroderma, Gut hastalığı da iltihaplı romatizma grubuna girer.

Kireçlenme kimlerde görülür?
‘Kireçlenme’ romatizmanın en sık görülenidir. Olayın temeli 50-55 yaşlarında başlayan ve sık kullanılan eklemlerde başgösteren eskime ve tahribata bağlıdır. Kıkırdak eskimesi olayın temelidir. Vücut bu kıkırdak kaybını telafi etmek için fazladan kemik yapar ve bu kemikler eklemin şeklini ve fonksiyonunu bozar. Bazen de örneğin beldeki gibi fıtığa neden olarak omuriliğe bası yapabilir. Dizlerde görülen romatizma özellikle şişman kişilerde daha sıktır, geçmişte ağır iş, ağır spor yapanlarda da sıklığı artar. Ağrı, şişme, çıtırtılar ortaya çıkar. Bazen yürümeyi güçleştirebilir, geceleri uyutmaz.

Bursit, tendinit adı verilen lokal bazı hastalıklar da vardır, bunlar sadece bir bölgeyi etkiler. Örneğin dizde yere çömelerek iş yapan kadınlarda dizde, sporcularda omuzda. Bunların tedavisi zor olmamakla beraber o bölgenin bir süre için kullanılmamasını gerektirebilir.

Yine çok sık görülen yumuşak doku romatizması da fibromiyaljidir. Yaygın vücut ağrısı ve halsizlik tipiktir. Özellikle hanımlarda boyun çevresindeki kaslarda ağrı ve hassasiyet, uyku bozuklukları, depresyon, spastik kolon gibi belirtiler verebilir. İltihaplı romatizma bebek ve çocuklarda dahil her yaş ve cinste görülebilir.

Romatizmal hastalıklarda tanı nasıl konur?
En önemli tanı aracı uzman doktorun tecrübesi doğrultusunda yapacağı değerlendirme ve muayenedir. İltihapsız romatizmalarda genellikle laboratuar değerlerinde bozulma görülmez. Radyolojik tetkikler sonuç verebilir. İltihaplı romatizmada ise tüm vücudu etkileyebileceği için bazı testler bozuk çıkar.

Romatizmal hastalıkların tedavisi var mıdır?
Romatizmal hastalıklar tanı ve tedavisi zor olan, gerek doktor ve gerek hasta açısından sabır isteyen kronik hastalıklardır. Birçoğunda tedavi vardır yani süreci durdurmak ve hastalığın belirtilerini baskılamak olasıdır ancak tamamen ortadan kaldırmak zordur. Tedavi ve takiplere mutlaka tam uymalıdır.

Nasıl korunmalı ?
Eklem ve kaslarımızı çok iyi kullanarak, güçlü kalmasını sağlarsak romatizma gelişse bile görece daha az etkileyecektir. Kilo almamak da eklemler üzerindeki baskının çok olmasını önleyecektir. Nemli ve soğuk havalarda da eklemleri sıcak tutmak işe yarar. Eğer romatizma belirtileri başlamışsa mutlaka uzman doktora görünmeli ve tedavi tam uygulanmalıdır yoksa hastalık ilerleyebilir.

Kaynak: International Hospital İstanbul web sitesi
(www.internationalhospital.com.tr)