İnsülin Tedavisi

İnsülin kan şekeri düzeyini düşürür. Bu işlemi kandaki şekerin vücut hücrelerine girmesini sağlayarak gerçekleştirir. Tip 1 diyabeti olan kişilerde pankreas yeterli insülin üretememektedir. Kandaki şekerin hücre içine girip enerji üretmesini sağlamak için insüline ihtiyaç vardır. Tip 2 diyabet hastalarının pankreası insülin yapabilir ama vücutları bundan gereğince yararlanamaz. Tip 2 diyabetli hastaların bir kısmında uzun yıllar sonra kan şekerini kontrol etmek için insülin kullanılması gerekebilir.

. İnsülin tedavisi kimlere uygulanır?

•         Çocuk ve gençlerde görülen Tip 1 şeker hastalarına
•         Şeker yüksekliğine bağlı diyabetik komalarda
•         Diyet, egzersiz ve ağızdan alınan şeker düşürücü tabletler ile tedaviye cevap vermeyen

Tip 2 diyabetik hastalarda şeker düşürücü ilaçlara ek olarak veya yalnız başına insülin verilmesi gerekir.

•         Komplikasyonlu diyabetik hastalara (göz, böbrek, diyabetik ayak gibi)
•         Ağır stres, infeksiyon, ameliyat gibi durumlarda Tip 2 diyabetli hastalara
•         Tip 2 diyabetli genç anne adaylarına gebelik başlamadan insülin tedavisine başlanmalıdır.

. İnsülin hangi kaynaktan elde edilir?
“İnsülin şişeleri üzerindeki etikette yazan Human insülin ifadesi insan insülini anlamına gelir. İnsan insülini, insanlardan elde edilmez. Vücudumuzda pankreasın yaptığı insülinin yapısına benzer şekilde laboratuvar koşullarında genetik teknoloji kullanılarak üretilir. Ayrıca son yıllarda insülin zincirlerinin yapısı değiştirilerek insülin analogları adı verilen ürünler geliştirilmiştir.”

. Mikst (karisim) insülinler nasıl hazırlanır?
“Kısa etkili ve orta etkili insülinlerin şişe içine belli oranda karışımından oluşur. Hangi oranda karıştırıldıkları etiket üzerinde belirtilmiştir.”

. Ne kadar insülin kullanmalısınız?
“Her diyabetlinin insülin ihtiyacı farklıdır. Uygulanan insülin tipi, dozu ve zamanlaması önceden düşünülen ideallere göre değil hastanın kan şekeri yanıtına göre olmalıdır. Ayrıca bir hasta için tespit edilen insülin uygulaması sabit olmayıp hastalığın durumuna göre sık sık düzenlemek gerekebilir.”

. İnsülin ihtiyacını değiştiren faktörler nelerdir?

•         Fiziksel aktivitedeki değişiklikler,
•         Büyüme ve gelişme,
•         Öğün içeriği,
•         Kullanılan diğer ilaçlar,
•         Araya giren hastalık, infeksiyon ve stresler,
•         Vücut ağırlığı,
•         Gebelik ve emzirme dönemleri,.

. İnsülin şişesinde ne kadar insülin var?
“İnsülin miktarı ünite ile ifade edilir. Şişenin ya da insülin kalemlerinde kullandığımız kartuşların içindeki sıvının 1 ml. de 100 ünite insülin bulunmaktadır.”

. İnsülin şişeleri nasıl saklanır?
“Buzdolabı kapağında saklayınız. Dondurmayınız. Direkt güneş ışığı ve yüksek ısıdan koruyunuz. Seyahat esnasında bagajda bırakmayınız, küçük termoslar içinde taşıyınız.”

. İnsülin kartuşları nasıl saklanmalıdır?
“Kartuşlar kullanıldığı süre, oda ısısında 15-25 º C arasında 21 gün stabilitesini korur. Kullanılmakta olan kartuşlar buzdolabına konulmamalıdır.”

. İnsülin uygulama tekniği nedir?
“En sık uygulanan 2 yöntemden söz edeceğiz
•         Insülin enjektörü
•         Insülin kalemi

. Tek tip insülin uygulamasında doz nasıl hazırlanır?

1.    Ellerinizi sabunlu su ile yıkayınız. Insülin şişesini avuçlarınız arasında yuvarlayınız ya da alt üst ederek karıştırınız. Lastik tıpa üzerindeki koruyucu kapağı açınız ancak lastik tıpayı çıkartmayınız.

2.    Lastik tıpayı alkollü pamuk ile siliniz. Enjektörün pistonunu kullanarak çekeceğiniz insülin dozu kadar havayı çekiniz. Enjektörün içindeki havayı şişenin içine boşaltınız.

3.    İğneyi insülin şişesinin içinde tutarak şişeyi elinizin içinde ters çeviriniz ve diğer elinizle uygulayacağınız dozu enjektöre çekiniz.

4.    Enjektörünüzdeki hava kabarcıklarını kontrol ediniz. Eğer hava varsa enjektöre hafif vurarak  yada insülini tekrar şişeye geri basarak kaybolmasını sağlayınız. Iğneyi şişeden çıkartınız ve eğer hemen kullanmayacaksanız iğnenin ucuna kılıfını takınız.

. İki farklı tip insülin karıştırılmasında doz nasıl hazırlanır?
“NPH insülin şişesine çekeceğiniz doz kadar hava verilir ve insülin çekmeden iğne çıkartılır. Regüler insülin şişesine uygulanacak doz kadar havayı veriniz ve şişeden uygulayacağınız insülin miktarını çekiniz. Daha sonra NPH şişesinden uygulanacak insülin miktarı kadar çekiniz, karıştırmadan uygulayınız.”

. İnsülin enjeksiyon yerleri nereleridir?
“Karın, üst kol ve bacağın ön ve dış kısımlarına insülin uygulanır.”

. İnsülin enjeksiyonu nasıl yapılır ?

1.    Enjeksiyon yerini alkollü pamukla siliniz.

2.    Genişçe bir deri bölgesini iki parmağınız ile kıstırarak kaldırınız ve iğneyi dik olarak batırınız.

3.    Pistonu sonuna kadar aşağıya doğru itiniz ve tüm insülini enjekte ediniz.

4.    İğneyi derinizden dümdüz çekerek çıkartınız. Pamuğunuzla enjeksiyon yerine bastırınız.

5.    Enjektörü atınız.

. İnsülin kalemi kullanmanın avantajları nelerdir ?
Taşıması kolaydır.
Daha pratiktir.
Hatalı doz çekilmesini minimuma indirir.
Görme sorunu olan hastalarda daha uygundur.
İnsulin kullanımında pratik noktalar:

•         İnsülin sürekli kullanılır, doktora sormadan doz değişikliğ yapmayınız.

•         İnsülin şişesini önerildiği şekilde muhafaza ediniz. Uzun seyahatlerde veya iklim değişikliklerinde muhafaza koşullarına dikkat ediniz.

•         İnsülin enjeksiyonundan sonra mutlaka yemeğinizi yiyiniz. Uyku arasında veya acele ile evden ayrılmanız gereken durumlarda insülin yapmayınız veya beklemeden yemeğinizi yiyiniz.

•         Mutlaka yedek 1 şişe  insülin bulundurunuz.

Dr. Yaser Süleymanoğlu
İç Hastalıkları Uzmanı
Acıbadem Bağdat Caddesi Tıp Merkezi
www.acibadem.com.tr