İnternetten Alınan İlaçlarla Gelen Tehlikeler Nelerdir?

Türkiye’de ilaç israfı ne boyuttadır? Kozmetik ürünleri seçerken ne tür hatalar yapılmaktadır? Kozmetik ürünler seçilirken nelere dikkat edilmelidir? Kozmetik ürünlerinde hangi tehlikeler vardır? Güneş koruyucularında ideal seçim nasıl olmalıdır? İnternetten alınan ilaçlarla ve bitkisel ürünlerle gelen tehlikeler nelerdir? İlaç internetten mi, eczaneden mi alınmalıdır? Gıda takviyelerinin doğru seçimi nasıl yapılmalıdır ve nereden alınmalıdır? İlaçlar hangi besinlerle etkileşim yapabilir?

Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Eczacı Armağan Ener ve Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Eczacı Ayfer Denizoğlu, internetten alınan ilaçlarla ve bitkisel ürünlerle gelen tehlikeleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

ANTİBİYOTİK KULLANIMI GİDEREK AZALIYOR

. Türkiye’de ilaç israfı ne boyuttadır?

Eczacı Armağan Ener: “İlaç ancak doğru kullanıldığı takdirde etkilidir. Hastalar doğru ilacı, doğru zamanda, doğru dozda, doğru kullanım şekliyle aldıkları ve saklama koşullarına göre sakladıkları takdirde kendilerine yarar sağlayabilirler. Aksi durumda kişisel olarak, toplumsal sağlık ve ülke ekonomisi açısından ciddi zararlara uğranıldığı açıkça ortadadır. Bu konuda 2017 yılında bir hastanede 146 yatan hasta ile bir anket yapılmış ve şu çarpıcı sonuçlar çıkmıştır: Yüzde 64’ünün evinde kullanılmış ilaç duruyor; yüzde 94 oranında kullanılıp hemen bırakılmış ilaçlar var; yüzde 76 gibi bir oranda hastalık semptomları azalır azalmaz ilaçlar hemen kesilmiş ve onlar evde bekliyor; yüzde 54 gibi bir oranda ise hiçbir hastalıkları olmadığı halde tedbir amaçlı ilaçlarını almışlar evde bekletiyorlar. Sağlık harcamalarının yüzde 60’ının ilaç olduğu düşünülürse bu oranlar ilaç israfının çok ciddi boyutta olduğunu göstermektedir. Sağlık sektörünün her kesimi buna çözüm üretecek yollar bulmalıdır. Örneğin 2011 yılında antibiyotik kullanımı kutu başına 218 milyon iken bu yıldan sonra alınan tedbirler sayesinde 2016 yılında bu sayı 195 milyon kutuya düşmüştür. 2016 ve 2017 yılında gerek Sağlık Bakanlığı gerek İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun yapmış olduğu çalışmalar sayesinde bu sayıların daha da aşağıya düşeceği ümit edilmektedir.”

DERMOKOZMETİK ÜRÜNLER ECZANEDEN ALINMALI

. Kozmetik ürünleri seçerken ne tür hatalar yapılmaktadır? Kozmetik ürünler seçilirken nelere dikkat edilmelidir?

Eczacı Ayfer Denizoğlu: “Kozmetik konusunda eczanede dermokozmetik olarak nitelendirilen ürünleri bulunduruyoruz. Dermokozmetik ürünler cilde bakım yaparken aynı zamanda ciltteki herhangi bir probleme karşı tedaviye yardımcı da olan ürünlerdir. Bu ürünler ilaç üretim  koşullarında (GMP) üretilirler ve reçeteye girerler. Arkalarında klinik çalışmaları mevcuttur. Çok kuru, çok yağlı, akneli, çok hassas, atopik dermatiti, seboreik dermatiti olan ciltlerin mutlaka ürünlerini eczaneden dermokozmetik olarak temin etmesi gerekir. Diğer taraftan eczacılar üniversitede kozmetik alanında eğitim gören tek meslek grubudur. Bunun için ürünler mutlaka eczaneden eczacı danışmanlığında alınmalı ve kişi kendi cildine uygun olan ürünleri almalıdır. Kozmetik ürünlerin içerisinde ağır metaller bulunabilir. Örneğin rujların içerisinde kurşun sıklıkla bulunabilir. Merdiven altı ürünlerde bunlara çok özen gösterilmelidir.”

Eczacı Ayfer Denizoğlu

‘‘GÜNEŞ KREMİNİ ECZANEDEN ALIN’’

. Kozmetik ürünlerinde hangi tehlikeler vardır? Güneş koruyucularında ideal seçim nasıl olmalıdır?

Eczacı Ayfer Denizoğlu: “Güneş faydalıdır ama zararı da vardır. Bu nedenle korunmak da çok önemlidir. Güneş ürünlerinin eczaneden alınması doğrudur. Dermokozmetik markaların ürettiği belli bir standardı olan özel ürünler alınmalıdır. Çünkü güneş koruyucu sürmesine rağmen yandığından ya da yüzünde lekeler olmasında şikayet eden kişiler vardır. Doğru olan, içinde gerçekten iddia ettiği korumayı yapan aktif madde içeren ürünleri tercih etmektir. Bunlar da eczanelerde bulunur.”

TARİHİ GEÇMİŞ, BAKANLIK İZNİ OLMAYAN, MERDİVEN ALTI İLAÇLARA DİKKAT!

. İnternetten alınan ilaçlarla ve bitkisel ürünlerle gelen tehlikeler nelerdir? İlaç internetten mi, eczaneden mi alınmalıdır?

Eczacı Armağan Ener: “İlaç kesinlikle eczaneden alınmalıdır. Aslında insan sağlığını etkileyen her türlü sağlık ürünü eczaneden alınmalıdır. Çünkü beşeri ilaçların yanında OTC ilaçları (reçetesiz), gıda takviyeleri, dermokozmetikler, günlük tüketim ürünleri gibi ürünler de vardır. Bunlar da eczaneden alınmalıdır. Bu ürünlerin nerede ve nasıl imal edildiğinin bilinmesi gerekir. Merdiven altı diye tabir edilen bazı imalatlar vardır. Bunun dışında kaçak ürünler getirilmektedir. Hangi koşullarda saklandıkları önemlidir. Eczanelerde bu ürünler ısı ve nem ölçer cihazlarla kontrol edilerek muhafaza edilir. Son kullanım tarihlerini bilmek önemlidir. İnternette ve birçok alanda bu tür ürünler son kullanım tarihleri geçmiş halde satılmaktadır. Bakanlık izinlerinin olup olmadığı da iyi araştırılmalıdır. Sağlık Bakanlığı’nın 2016 yılında yapmış olduğu bir çalışmada 1 milyon kutunun üzerinde yasak ve taklit edilmiş sahte ürün ele geçirildiği ortaya konmuştur. Bu ürünlerin 107 bin civarında olanı beşeri ürünler yani hekimin reçete ettiği sadece sağlık kurumlarınca önerilen ve eczaneden satın alınan ürünlerdir.”

Eczacı Armağan Ener

. Belirtilen ilaç grupları nelerdir?

Eczacı Armağan Ener: “Ağrı kesicilerden kanser ilaçlarına kadar hepsi vardır. Bu 1 milyonluk rakamın yaklaşık 600 binin üzerinde bir bölümü zayıflama ilaçlarından oluşmaktadır. Bu zayıflama ilaçlarının içerisinde, yapılan analizlerde Sağlık Bakanlığı tarafından yasaklanmış maddeler yüksek dozlarda bulunmaktadır. Bu zayıflama ilaçları maalesef insanların karaciğerlerini, böbreklerini kaybetmelerine, hatta hayatlarını kaybetmelerine neden olmaktadır.”

GIDA TAKVİYELERİNİN SEÇİMİ

. Gıda takviyelerinin doğru seçimi nasıl yapılmalıdır ve nereden alınmalıdır?

Eczacı Ayfer Denizoğlu: “Gıda takviyeleri kesinlikle eczanelerden temin edilmelidir. Pek çok ürün ithal ve imal edilmektedir. Bu ürünler eczaneye geldiği zaman öncelikle hangi koşullarda imal edildikleri sorgulanır. Mutlaka ilaç üretim koşullarında olmalıdır. Arkasındaki firma güvenilir olmalıdır. Söylediği iddiayı yerine getiriyor olmalıdır. Bütün bunlara göre eczanemize ürünleri alıyoruz ve hastalara öneriyoruz. Gıda takviyelerinde şu aralar omega-3 çok gündemdedir. Omega-3, kalp-damar sağlığında, kolesterol düşürmede, zihinsel sağlıkta çok önemlidir. Daha ileri yaşlar için  koenzim Q10 gibi gıda takviyeleri, mineraller, selenyum, magnezyum önemlidir. Magnezyum kas krampları ve yorgunluk; selenyum özellikle tirioid için önemlidir. Bu tarz ürünler hastaların hikayeleri dinlenerek, reçetelerine bakılarak kullandıkları ilaçların yanına bizler tarafından önerilir. Ancak bunların da bilinçli alınması gerekir. Kolesterol ilacı alan hastalara koenzim Q10 önerilir. Diyabetli hastalarda birtakım nedenlerle B12 vitamini düştüğü için B12 önerilir. Bunlar muhakkak eczacı danışmanlığında kullanılmalıdır.”

GELECEĞİN E- HALİ: BÜYÜK ECZACILIK BULUŞMASI

. Geleceğin E-Hali adlı buluşmanızdan bahseder misiniz?

Eczacı Armağan Ener: “2018 yılının 28-29-30 Eylül tarihlerinde İstanbul’da Kongre Merkezi’nde “Geleceğin E-Hali” diye büyük bir eczacılık buluşması gerçekleştireceğiz. Uluslararası boyutta bir buluşma olacak. Bu buluşmada eczacılığın geleceği ve dijital gelişmelerle ilgili birçok konuyu bütün meslektaşlarımızla ve sektörümüzün temsilcileriyle birlikte sunma ve geleceğe hazırlanma fırsatını bulacağız.”

HANGİ İLAÇLAR HANGİ BESİNLERLE ALINMAMALI?

. İlaçlar hangi besinlerle etkileşim yapabilir?

Eczacı Ayfer Denizoğlu: “Özellikle hipertansiyon, kolesterol ve anksiyete ilaçları kullanan hastalar greyfurt suyu içmemelidir. Çünkü greyfurt bu ilaçların yıkımını yavaşlatır; kanda ilaç konsantrasyonu yükselir, ilacın eksiği ile birlikte yan etkileri de çok ciddi oranda artar. Bunun yanında tiroid ilacı kullanan hastalar lahanagiller grubundan karalahana, brüksel lahanası, ıspanak gibi sebzeleri aşırı tüketmemelidir. Çünkü bunlar tiroide iyot taşınmasını engelleyen gıdalardır ve tiroid hastaları için iyot çok önemlidir. Demir ilacı kullananların kalsiyum içeren süt ve sütlü gıdalardan ve çaydan uzak durmaları gerekir. İkisini aynı anda değil de en az 2 saat arayla kullanmaları gerekir.”