Jinekolojik Kanserlerde Robotik Cerrahi

Robotik cerrahi nasıl bir yöntemdir? Ameliyatta robotların yeri nedir? Her jinekolojik operasyonda robotik cerrahiden yararlanılır mı? Jinekolojik kanserlerin hangilerinde ve hangi aşama ve yaygınlıktaki kanserlerde robotik cerrahiyle ameliyatlar yapılır? Robotik cerrahi ve kapalı ameliyatlar hastaya ne tür avantajlar getirir? Rahmin alınmasını gerektiren her durumda her hastaya robotik cerrahi yapılır mı? Jinekoloğa ne sıklıkla gidilmelidir?

Acıbadem Taksim Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. İlkkan Dünder, rahim sarkmasında robot yardımıyla gerçekleştirilen ameliyatları Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

‘‘ÜLKEMİZDE YAKLAŞIK 35 ROBOT VAR’’

. Robotik cerrahi nasıl bir yöntemdir?
“Robotik cerrahi (minimal invaziv) eskiden 10-40 cm arası kesi ile yapılan ameliyatların sadece 3-4 delik açılarak gerçekleştirilmesidir. Robotik cerrahi 90’lı yılların başında laparoskopik cerrahi gündeme geldikten sonra bunun bir üst teknolojisi olarak geliştirildi ve  dünyada hızla robotlar kullanılmaya başlandı. Dünyada yaklaşık tıpta kullanılan 3 bin 500’e yakın robot cihazı var. Bunların yarısı ABD’de yarısı da dünyanın diğer ülkelerindedir. Ülkemizde de yaklaşık 35 robot var ve 35 ayrı hastanede bu robotla değişik ameliyatlar yapılıyor. Bunlardan bir tanesi de jinekolojik ve jinekolojik kanser ameliyatlarında kullanılıyor.”

‘‘HASTANIN KARNINA SADECE 1 CM’LİK 3-4 KESİ YAPILIR’’

. Ameliyatta robotların yeri nedir?
“Ameliyatın başında karın üzerine hekim tarafından 1 cm’lik 3 ya da 4 kesi yapılır. Oralardan borular yerleştirilir ve bu borular robota bağlanır. Robotu hekim kullanır. Hastadan yaklaşık 4-5 metre uzaktan cihazın başında joystick denilen aletlerle hastanın karnına yerleştirilen bıçak, makas yada başka tutucu aletler ve bunun yanında enerji kaynağı içeren aletler kullanılır. En üst teknoloji olan robotik cerrahinin tercih edilmesinin nedeni ameliyat esnasında dokunun büyütülerek en ufak detayların görülmesidir. Açık ameliyatta yaklaşık 50-60 cm’den doku görülebilirken robotla yanına kadar yaklaşılıp zoom yapılarak büyütülür ve çok daha detaylı bir şekilde  görülür. Laparoskopik operasyonlar ile robotun farkı ise aletlerin farklı olmasıdır. Laparoskopik aletler günümüzde yaygın olarak öne arkaya sağa sola çift boyutlu kullanılır. Robotta ise aletler 360 derece dönebildiği için tümörün veya iyi huylu bir tümörün arkasına girilerek orayı kesme veyahutta yakma gibi işlemler gerçekleştirilir.”

Prof. Dr. İlkkan Dünder

ROBOTİK CERRAHİ HANGİ ALANLARDA BAŞARILI?

. Her jinekolojik operasyonda robotik cerrahiden yararlanılır mı?
“Robotik cerrahi seçilmiş olgularda kullanılır. Örneğin iyi huylu da olsa göbeğin de üstüne çıkmış kocaman bir miyom veya tümör ameliyatı robotik cerrahi ile yapılamaz. Bu tip olgularda daha çok açık ameliyat tercih edilir. Uygun büyüklükteki bir tümör durumunda  hastaya doğru endikasyon konulduktan sonra kapalı laparoskopik cerrahiyle çıkarılabilecek ameliyatlarda robot birinci derecede tercih edilir ve hastaya bunun avantajları anlatılır. İyi huylu veya kötü huylu hastalıkların ikisinde de robot kullanılır. Örneğin özellikle 4 kadından birinde görülen miyom denilen iyi huylu hastalıklara operasyon gerektiğinde bu miyomların hepsinde değil de bunların seçilmiş bazı olgularında robotla çok daha başarılı sonuçlar alınmaktadır. Miyobun büyüklüğü, miyobun bulunduğu bölge ve miyobun sayısı robotik cerrahide önemli faktörlerdir. Mesela rahimin dışına büyüyen 3-4 tane miyom robotik olarak alınır. Ama rahimin içinde büyüyen, ulaşılması daha zor olan ve hasta için risk teşkil edeceği düşünülen olgularda miyom birden fazla ise daha seçici davranılır. Robotik olarak 4-5 miyoma kadar çıkartma yapılabilir ama yamru yumru birçok miyom olan bir hastada miyomları çıkartmak amacıyla robotu kullanmak doğru bir yaklaşım olmaz.”

KISIRLIK TEDAVİSİNDE ROBOTİK CERRAHİ

. Hamile kalamayan bebek isteyen vakalardaki hangi sorunlarda robotik cerrahiden nasıl yararlanılır?
“Örneğin yumurtalık kistlerinde daha çok laparoskopik cerrahi kullanılır. Çünkü robotik cerrahi ile de aynı işlem yapılacak ve aynı sonuç alınacaktır. Ama komplike bir kist olduğu zaman robot tercih edilir. Tüplerde tıkanıklık olduğu için çocukları olmayan kişilerde tüplerin açılması gerekir ve böyle vakalarda robotik cerrahinin avantajı çok fazladır. Çünkü oradaki tıkanıklara ve yapışıklıklara iyice yanaşıp çok iyi görebilmek, mikro cerrahi uygulayabilmek açık ameliyata göre çok daha fazla avantaj sağlar.”

KANSER AMELİYATLARINDA ROBOTİK CERRAHİ

. Jinekolojik kanserlerin hangilerinde ve hangi aşama ve yaygınlıktaki kanserlerde robotik cerrahiyle ameliyatlar yapılır?
“Evresi hangi evre olursa olsun ameliyat olabilecek rahim ağzı kanserlerinin bütün ameliyatlarında robotik cerrahi rahatlıkla uygulanabilmektedir. Rahim içi kanserlerinde ise ameliyat olabilme seviyesinde ve sınırı ilerlememişse yine robotik olarak bu ameliyatlar gerçekleştirilir. Yumurtalık kanserlerinde başlangıçta robottan mümkün olduğu kadar uzak durulurken artık yumurtalık kanserlerinde de robotla ilerlememiş olgularda erken evrelerde çok başarılı sonuçlar alınmaktadır.”

HEM HASTA MEMNUN HEM DOKTOR…

. Robotik cerrahi ve kapalı ameliyatlar hastaya ne tür avantajlar getirir?
“Robotik veya laparoskopik (kapalı) yapılan ameliyatlarda hasta ertesi gün taburcu edilir. Çalışan bir hasta ise işe dönüşü çok daha kolay olur. Keserek yapılan açık ameliyatlarda dikişler, ağrı, gaz çıkarma gibi problemler olduğu için hasta normal yaşama daha geç döner. Robotik cerrahi oturularak yapıldığı için doktor açısından da avantajlıdır; yorgunluk olmaz,  bel ağrısı azalır.”

ROBOTİK CERRAHİYLE RAHİM ALINABİLİYOR

. Rahmin alınmasını gerektiren her durumda her hastaya robotik cerrahi yapılır mı?
“Rahmin alınmasını gerektiren çoğu olguya robotik cerrahi uygulanır. Ancak çok ameliyat geçirmiş, karın içerisinde çok fazla yapışıklığı olan riskli bazı hastalarda kapalı ameliyata girilirken bile hastaya birtakım sıkıntılar yaşatılabilir. Dolayısıyla muayene sürecinde hastanın bütün sağlık geçmişi öğrenildikten sonra bir karar verilir.”

. Robotik cerrahi eğitimi isteğe göre mi verilir?
“Her jinekolog robotu kullanabilir ama eğitimini almış ve uzman eğitici bir kimsenin yanında en az 20 tane operasyon gerçekleştirmiş olmalıdır. Laparoskopik ameliyatları uzun bir süre uygulamış kimse robota geçişi daha kolay yapar. Ama açık ameliyattan birden bire robotu kullanmaya geçmek biraz daha zor olur.”

. Jinekolojik kanserlere yakalanmamak için hangi önlemleri almak gerekir?
“Önemli olan insanları hastalıktan korumaktır. Örneğin kadın kanserlerinden sık görülen rahim ağzı kanserini oluşturan HPV’ye karşı aşı geliştirildi. Belki 50 yıl sonra dünyada rahim ağzı kanseri kalmayacak. Bu arada belki rahim içi kanserinin nedeni tam net bulunacak ona karşı da profilaktik uygun bir şey bulunup yine o kullanılarak tedaviler gerçekleştirilecek.”

YILDA 1 KEZ MUTLAKA JİNEKOLOĞA GİDİN

. Jinekoloğa ne sıklıkla gidilmelidir? Hangi belirtilerin varlığı alarm sinyalidir?
“Bir kadın mutlaka her yıl bir kere bir jinekoloğa gitmelidir. Çünkü meme, yumurtalık ve rahim kanserleri kadınların en çok korktuğu kanserlerdir. Yüzde 100 tedavilerinin olduğu erken safhada doktorla karşılaşmak çok önemlidir. Özellikle menopoz sonrası menopoz başlangıcından itibaren 6 ay geçtikten sonra vajinal kanamaları olanlar mutlaka doktora gitmelidir. Veya menopoza girdikleri herhangi bir süreçte bir kanamaları olursa mutlaka kadın-doğum hekimine gitmeliler.”