Kadınlarda İdrar Kaçırma Nasıl Tedavi Edilir?

Kadınlarda idrar kaçırma dışında işeme ile ilgili başka hangi problemlere rastlanır? İdrar kaçırma sorunu yaşayan kadınların hayatları nasıl etkilenir?İdrar kaçırmaya neler neden olur? Tıbben idrar kaçırma kaç tiptir? Tiplerine göre kadınlarda ne tür şikayetler görülür? İdrar kaçırmanın altında yatan nedeni ortaya çıkarmak için ne tür tetkiklere başvurulur? İdrar kaçırmanın tedavisi var mıdır? Botoks enjeksiyonu hastayı ne kadar süre idare eder? Ağızdan alınan ilaçların ne tür yan etkileri vardır? Günübirlik cerrahi tedavilerde anestezi nasıldır? Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Talat Yurdakul bu soruları Sağlığım İçin Herşey’de yanıtladı.

‘‘TEKRARLAYAN SİSTİTLER ÖNEMLİDİR’’

. Kadınlarda idrar kaçırma dışında işeme ile ilgili başka hangi problemlere rastlanır?
“Sistitler kadınların büyük oranda tanıştığı enfeksiyonlardır. Tekrarlayan sistitler özellikle önemlidir. Her çeşit hijyenik önleme ve antibiyotik tedavisine rağmen bir türlü kurtulamayan hastalar vardır. Yaşla ve menopozla birlikte idrar yollarının olduğu bölge kadınlık hormonlarına duyarlıdır. Büzüşen idrar borusu nedeniyle bazı kadınlar ileri yaşlarda idrar yapmakta zorlanır. Uzun yıllar diyabet problemi yaşayan kadınlarda mesanenin iyi kasılmaması problemi olur. İleri yaşlarda beyindeki değişikliklerle birlikte mesane sinirlerinin etkilenmesiyle idrar kaçıran hastalar bulunmaktadır. Alzheimerı olan ve idrarını kaçıran hastalar da vardır. Ayrıca yaşın ilerlemesiyle birlikte katlanarak artan idrar yapma, yapamama, kaçırma problemleri yaşanmaktadır.”

EVDEN ÇIKAMAZ HALE GELMEK!

. İdrar kaçırma sorunu yaşayan kadınların hayatları nasıl etkileniyor?
“Psikolojik olarak sürekli idrar koktuklarını düşünerek iletişime geçmekte zorlanırlar. Evden çıkamaz hale gelirler. Kadın olarak cinsel çekiciliklerinin azaldığını düşünen ve cinsel hayattan kaçınan kadınlar vardır. Depresyon skalaları da fazladır. Yaşın ilerlemesi ile menopoza yaklaşmak ve menopozla birlikte idrar kaçma ihtimalinin arttığı bilinmektedir. İdrar kaçırma, menopoz, depresyon, eş ile bozulan ilişkiler gibi sorunlar sarmalını ağır bir biçimde yaşayabilirler.”

İDRAR KAÇIRMAYA NEDEN OLAN FAKTÖRLER

. İdrar kaçırmaya neler neden olur?
“İdrar kaçırma nedenleri şöyle sıralanabilir:

. Özellikle ikiden çok vajinal doğumlar bu bölgenin anatomisini bozarak idrar kaçırmaya neden olur. Çünkü stres idrar kaçırma denilen öksürmekten, ıkınmaktan, aniden ayağa kalkmaktan, merdiven çıkmaktan dolayı görülen karın içi basıncını arttırır.

. Kilo arttıkça idrar kaçırma da artar. 10-20 kilo verildiğinde idrar kaçırma oranı yüzde 60-70 azalmaktadır. Tamamen karın içi basıncı ile alakalı olduğu için kilo vermek çok önemlidir.

. Kronik kabızlık

. Astım, sinüzit ve kronik öksürüğe sahip olmak

. Şeker hastalığı

. Alzheimer

. İleri yaş

. Östrojenin azalması ve bölgedeki dokuların gevşemesi.”

Prof. Dr. Talat Yurdakul

İDRAR KAÇIRMA TİPLERİ

. Tıbben idrar kaçırma kaç tiptir?
“İdrar kaçırma istem dışı olarak idrarın üretradan çıkmasıdır. Dört tipi vardır. Bunlar:

. Stres idrar kaçırma

. Acil idrar kaçırma ya da sıkışma kaçırması. (İdrar gelir, tuvalete koşturarak gidilir ama yetiştirilemeyip azıcık kaçırılır.)

. Mesanenin boşalmaması. (Özellikle diyabetik hastalarda görülen, kasılmayan mesanelerde dolup taşma kaçırmasıdır. Bunda damla damla kaçırılır.)

. Refleks idrar kaçırma. (Nörolojik hastalıklarda görülen, aşırı aktif mesane diye isimlendirilebilecek, mesanenin dolmadan doluluk hissi ile refleks olarak kasılmasıyla ortaya çıkar.) Stres kaçırmalar, sıkışma kaçırmaları acil kaçırmalarla birlikte olur. Mix kaçırma denilen durum genellikle bu iki kaçırmanın birlikte olduğu durumlardır.”

DOKTORA BAŞVURMA ŞİKAYETLERİ

. Tiplerine göre kadınlarda ne tür şikayetler görülür?
“Özellikle öksürüp aksırmakla kaçırma yakınmaları çok fazladır. Pek çok zaman bunu şikayet haline bile getirmezler. Doğum yapmış ve kadın olmanın bir sonucu gibi kabul edip yalnızca iç çamaşırlarını değiştirerek yaşayan kadınlar vardır. Bunlar ped kullanmadan, düşük dereceli yaşanan kaçırmalardır. Sıkışma kaçırmaları olanlarda aniden altını ıslatma durumu söz konusudur. Bu kadınlar misafirliğe gidemezler. Gittiklerinde ise tuvaletin yerini öğrenip öyle otururlar. Veya sinemaya giderken en köşeden bilet alırlar. Yaşlı hastalarda özellikle de kültürümüzde çok ayıp kabul edildiğinden gece idrara yetişebilmek için çok fazla kalça kırıkları görülmektedir. Hareketleri kısıtlı yaşlı kadınlar da bu şikayetle gelirler. Diyabetik idrar yapamayan kadınlarda mesanenin hissi de kaybolmuştur. Sadece idrar kaçırıyor duygusu ile doktora giderler. Ama bir bakılır ki hastanın mesanesi boşalmamaktadır. Kaçırma ile birlikte idrarını rahat boşaltamayan kadınlar vardır. Kesik kesik idrar yapma şikayetleri olabilir.”

İDRAR KAÇIRMA TETKİKLERİ

. Başvuran bir kadında altta yatan nedeni ortaya çıkarmak için ne tür tetkiklere başvuruyorsunuz?
“Öncelikle hastanın nasıl işediği ile ilgili bir işeme testi yapılır. Ultrasonografi ile mesanede idrar kalıp kalmadığına, basit idrar tahlili ile de enfeksiyonun olup olmadığına bakılır. Jinekolojik pozisyonda, idrar kaçırmanın ıkınmakla olup olmadığı test edilir. Ameliyatta yapılacak işleri taklit eden bir takım manevralarla ameliyattan yarar görülüp görülmeyeceğine karar verilir. Nörolojik nedenlerle bir kaçırmadan şüpheleniliyorsa veya mix denilen ikili kaçırma durumu varsa bazen hangisinin ön planda olduğunu ayırt etmek için test yapılır. Ürodinami denilen bu testle mesane serumla doldurulurken dolma basınçları ve mesane kasılmasıyla ilgili bilgiler alınır. Ancak çok ileri ve komplike vakalarda bu teste başvurulur. Genellikle, hastanın kaçırma tipinin ayırt edilmesinde ve tedavi yöntemi için bir tercih yapılmasında günlük klinik rutinde kullanılan yöntemlerle sonuca varılır.”

CERRAHİ TEDAVİLER

. İdrar kaçırmanın bir tedavisi var mıdır?
“İdrar kaçırma tedavi edilebilir. Öncelikle, hafif ve şiddetli olarak ayrılarak, tipi ayırt edilir. Hafif olan tipinde muhafazakar tedavilerle cevap alınır. Kilo verilerek, bu bölge için östrojen pomatları kullanılarak, fizik tedavi ile bu bölge kasları kuvvetlendirilerek, kegel egzersizleri ile bölgenin kaslarına egzersiz yaptırılarak kadınların kendi kendilerine bu problemi halledebilmeleri mümkündür. Eğer varsa kronik kabızlığın ve kronik öksürüğün giderilmesi gibi yöntemlerle tedaviye başlanır.

Günümüzde cerrahi tedavi neredeyse günübirlik ya da hasta hastanede bir gece kalacak şekilde yapılmaktadır. Vajinal yoldan 3-4 santimlik bir kesi ile mesane çıkışından sonraki idrar borusunun yukarıya asılması ile yapılan bir cerrahi vardır. Her ne kadar bu ameliyatın sonuçları ile ilgili kaygılar olsa da, günümüzde uygulanan yöntemler özellikle ameliyatın uzun süreli sonuçları ile ilgili iyi yanıtlar vermektedir. İyi tanı, iyi tedavi ve iyi cerrahi ile yüzde 90 iyi sonuç alınması mümkündür. 5-10 yıllık sonuçlar da son derece iyidir. Sıkışma kaçırmasının cerrahi tedavisi yoktur. Cerrahi ile sonuçlar daha kötüye gidebilir. Ağızdan alınan ilaçlar ile yüzde 80-85’inde idrar kaçırması durdurulur. İdrara gitme sıklığı çok azaltılır. Çok ileri vakalarda da mesaneye botoks enjeksiyonları yapılır. Etki süresi kısa olsa bile basit bir işlemdir. Tekrarlanarak hastanın idrar kaçırmasının önüne geçilebilir.”

‘‘BİRİNCİL TEDAVİ AĞIZDAN GÜNLÜK ALINAN İLAÇLARDIR’’

. Botoks enjeksiyonu hastayı ne kadar süre idare eder?
“Botoks enjeksiyonu altı ay ile 12 ay arasında hastayı idare eder. Birincil tedavi ağızdan günlük alınan ilaçlardır. İlaçların yan etkileri tolere edilemiyorsa ya da buna rağmen kaçırmaya devam ediyorsa botoks enjeksiyonları endoskopik yöntemlerle mesaneye 15-20 odağa yapılan enjeksiyonlarla iyi sonuçlar verir.”

. Ağızdan alınan ilaçların ne tür yan etkileri vardır?
“Ağız kuruluğu ve kabızlığa neden olur. Mesane gevşediği gibi bağırsak da gevşer. O nedenle kronik kabızlık şikayetlerine yol açar. Yeni jenerasyon ilaçlar eskiye göre yan etki profili oldukça düşük ilaçlardır. Bundan 15-20 yıl önce kullanılan ilaçlarda hastaların yarısından fazlası kronik kabızlık ya da ağız kuruluğu nedeniyle ilaç kullanmayı bırakıyordu.”

‘‘HASTANIN ANESTEZİ ALABİLİYOR OLMASI ŞARTTIR’’

. Günübirlik cerrahi tedavilerinde anestezi nasıldır?
“Son yıllarda hipertansiyonu, diyabeti olan hastalar için lokal anestezi ile uygulanabilirliği iddia edilen mini teyplerde başarı oranının oldukça düşük olduğu görüldü. Standart teyp ameliyatları hala altın standarttır. Bu nedenle hastanın anestezi alabiliyor olması bir şarttır. Genel anestezi ya da spinal anestezi uygulanır. Bölgesel anestezi ile yapılması olabilirliği çok düşük bir cerrahidir. Bu cerrahiyi düzgün yapabilmek için spinal anestezi ya da genel anestezi kullanılmalıdır.”

. Son olarak idrar kaçırma problemi yaşayan kadınlara neler önerirsiniz?
“İdrar kaçırma problemi yaşayan kadınlar hayata dönebileceklerini, kuru ve mutlu olabileceklerini bilmeliler. Eskisi kadar çekici ve rahat olmaları için tedavi olmalıdırlar. Bunun için de özellikle bu alanda çalışan uzman hekimlere başvurmalıdırlar. Üriner sistem boşlukları, bu bölgenin fizyolojisi ve kliniği ile üroloji uzmanları daha yetkindir. Jinekoloğa başvurulacaksa kendisini bu işe adamış b