Kadınlarda İdrar Kaçırmanın Belirtileri ve Tedavisi

Kadınlarda idrar kaçırma nasıl bir problemdir? İdrar kaçırma başlı başına bir hastalık mıdır yoksa altında başka hastalıklar vardır mıdır? İdrar kaçırma hastalığının kaç tipi vardır? İdrar kaçırma tanısı için hangi tetkikler yapılır? İdrar kaçırma hastalığının tedavisi nasıldır? Egzersiz dışında hangi tedavi yöntemleri vardır?

Acıbadem Altunizade Hastanesi Endometriozis Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Osman Temizkan, kadınlarda idrar kaçırmanın nedenlerini ve tedavisini Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Kadınlarda idrar kaçırma nasıl bir problemdir?
“İdrar kaçırma, idrarını tutamama problemidir. İdrar sağlığı açısından bakılırsa kişinin istediği zaman istediği yerde tuvaletini yapması olarak değerlendirilir. Aslında ani ve istemsiz bir yerde idrar kaçırmaya idrar kaçırma problemi denir.”

BELİRTİLERİ NELER?

. İdrar kaçırma başlı başına bir hastalık mıdır yoksa altında başka hastalıklar vardır mıdır?
“Çoğunlukla altta yatan bir neden vardır veya bu bölgenin yapısının bozulması nedeniyle hasta idrarını tutamıyordur. Nedenleri;

* İleri yaş ve dokuların zayıflaması,

* Şeker hastalığı,

* Sigara kullanma,

* Zor ve çok sayıda doğum yapılması,

* Beyin hastalıkları (daha çok bilincin ve farkındalığın azaldığı hastalıklarda)

* İdrar yolu ve vajinal enfeksiyonlar,

* İdrar kesesi yollarındaki taş veya bir tümör,

* İdrar yolu veya kesesi gibi bölgede geçirilmiş cerrahi olabilir.”

. İdrar kaçırma problemi olan kadınlar jinekolağa mı yoksa üroloğa mı başvurmalıdır?
“İdrar kaçırma problemine kadın doğum uzmanının, üroloğun ve psikiyatri-psikoloğun olduğu çoklu yaklaşımla bakılmalıdır.”

İDRAR KAÇIRMA TİPLERİ

. İdrar kaçırma hastalığının kaç tipi vardır? İdrar tipleri beraberinde farklı yakınmaları da getirir mi?
‘‘İdrar kaçırmanın stres tipi, sıkışma tipi ve ikisinin birlikte olduğu karma tip olmak üzere üç tipi vardır. Stres tipi idrar kaçırma kişinin gülerken, merdiven çıkarken, zorlandığında, bir yere uzanırken idrarını tutamamasıdır. İstiharat halinde otururken birden tuvalet ihtiyacı gelip yetişemediği durumlara da sıkışma tipi idrar kaçırma denir. Her iki durumun da aynı hasta görülmesine ise karma tip idrar kaçırma denir. Tedavi şekli idrar kaçırmanın tipine göre değişir.”

 . İdrar sıkışmaya bazen taşma tarzı da denir mi?
“Taşmada genelde hasta idrarını yapamaz ve idrar kesesi iyice dolar; artık kendiliğinden kaçma durumudur.’’

. En sık görülen idrar tipi hangisidir?
“Öksürürken ve hapşırırken idrar kaçırma en sık görülen tiptir. Anestezi verilmeden basit bir ameliyatla sorun çözülür.”

Yrd. Doc. Dr. Osman Temizkan

TANI NASIL KONUYOR?

. İdrar kaçırma tanısı için hangi tetkikler yapılır?
“Hastadan iyi bir anemnez alınarak hangi durumlarda kaçırdığı, idrar kaçırmasının sosyal yaşamın neresinde olduğu tespit edilir. Daha sonra idrar yolu enfeksiyonu, vajinal enfeksiyonu, başka bir hastalığı, taşı veya beyin rahatsızlığı var mı araştırılır. Daha sonra da hastanın içtiği günlük su miktarı, çıkardığı idrar miktarı, kullandığı ilaçlar veya çay, sigara kullanımları belirlenir. Sonra testlere geçilir. Hastaya belli bir ped verilerek kaçırıp kaçırmadığı test edilir. Veya ürodinami denilen idrar kesesinin doldurulurken, boşaltılırken elektronik ortamda kaydedilerek nasıl bir fonksiyon gördüğü araştırılıp tanı koyulur.”

İDRAR KAÇIRMAYA KEGEL EGZERSİZİ

. İdrar kaçırma hastalığının tedavisi nasıldır?
“Her hastaya mutlaka bir egzersiz verilir. Hangi tip olursa olsun pelvik taban kaslarının geliştirildiği, idrar tutmanın sağlandığı kegel egzersizleri yaptırılır. Her gün yapılması önerilir. Sabah öğlen akşam 30’ar kez o bölgedeki kasları hızlı ve yavaş olarak kasmaları ve elli bir süre kasıp tutmaları istenir. Basit bir egzersiz olup genelde 3-6 ayda sonuç alınır. Sosyal, iş ve seksüel yaşamı etkileyen bir problem olduğu için hastalar bu egzersize uyarlar. Cinsel ilişki sırasında ya da işte bir toplantıdayken idrar kaçırabilirler. Bu hastalar mutlaka tuvaletin yerini bilirler. Ayrıca aceleci ve depresif hastalardır. O nedenle tedavisi çok önemlidir.”

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

. Egzersiz dışında hangi tedavi yöntemleri vardır?
“Eğer öksürürken, hapşırırken, yürürken, koşarken idrar kaçırma (stres tipi) idrar kaçırma varsa bu hastalara cerrahi olarak yaklaşılır. İdrar çıkımı kanalının alt kısmına hamak tarzında bir cerrahi uygulanır. Çok faydası görülen bir cerrahidir. Basit bir yöntem olup hasta uyutulmadan ve 15 dakikada yapılır. Hasta aynı gün taburcu olur. Eğer sıkışma tarzı idrar kaçırma varsa; birden idrar yapma ihtiyacı gelip yetişemiyorsa ilaçla idrar kesesinin kasılması engellenir. Bunlar uzun süreli kullanım gerektiren ilaçlardır.”

. İdrar kaçırma tedavisinde botoks uygulamasının etkisi nedir?
“Botoks tedavisi genelde idrar kesesi yetersiz olduğu için çok sık idrara giden hastalarda idrar kesesinin rahatlaması için yapılan ve uygulanan tedavilerdir. Bazen de idrar çıkım problemi olan hastalara botoks tedavisi uygulanır. Ancak en son tercih edilen tedavi yöntemidir.”

. İlaçlar her hastada yararlı olur mu?
“Eğer endikasyon doğru koyulmuşsa ilaçlar sıkışma tipinde faydalıdır. Yan etkileri vardır ama hasta belli bir dönem kullandıktan sonra ilacın yan etkilerine alışır ve çok da başarılı olunur.”

. İdrar kaçırmanın hangi tipi hangi yaş gruplarında olur?
“Özellikle stres tipi, menopoz öncesi hastalarda; sıkışma tarzı da menopoz sonrası hastalarda daha sık görülür.”

. Normal basınçlı hidrosefali demansla da karıştırılabilen bir hastalık. Bu şekilde olan idrar kaçırma altta yatan diğer hastalıklar tedavi edilmeden de düzeltilir mi?
“Bu tip hastalara yardımcı olmak amacıyla tedavi verilir. İdrar kesesinde istemsiz kasılmaları olanlara ilaç tedavisiyle yardımcı olunur. Tabii asıl hastalığın tedavisi çok önemlidir. Bazı hastalar idrar kaçırdığının farkında olmamaktadır. Bunun için ilaç tedavisi faydalıdır.”

“İDRAR KAÇIRMA KADER DEĞİL”

. İdrar kaçırma hastalığından dolayı yaşamdan uzaklaşan, hastalığını saklayan kadınlara ne önerirsiniz?
“İdrar kaçırma bir kader değildir. Yaşlanmanın beraberinde getirdiği normal bir durum da değildir. O nedenle basit tedavisi olan ve çok iyi sonuç alınan bir hastalık grubudur. O nedenle mutlaka bu konunun uzmanına veya bu hastalıkların tedavisinin yapıldığı merkezlere giderek şikayetlerini dile getirmelidirler.’’