Kadınlarda Üreme Sağlığı Sorunları

İstanbul Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Aret Kamar, kadın kaynaklı kısırlık nedenleri, teşhis ve tedavi de aparoskopik cerrahi hakkında bilgi verdi.

Opr. Dr. Aret Kamar

Tüp bebek laboratuvarı nedir? Embriyo laboratuvarı nedir? Strerilizasyon neden önemlidir?
Tüp bebek merkezinde, kadın yumurtalığından toplanan yumurta tüp içine alınır ve spermle tüpün içerisinde birleştirilir ve embriyo oluşumu sağlanır. Embriyo oluşmaya başladıktan sonra anne adayının rahmine yerleştirilir. Embriyonun devamı, yaşayıp yaşamadığı, sağlıklı olup olmadığı embriyo laboratuvarında değerlendirilir. Laboratuvar aslında, kadın vücudundaki tüplerin yapmış olduğu görevin yapıldığı bir yerdir. Sterilizasyon oldukça önemlidir. Bunu dışında ısı, partikül dediğimiz havada uçuşan toz parçacıkları, inkübatörler içinin dengesi, kontrolleri ve elektrik sistemleri de çok önemlidir. Bunların devamlılığını ve temizliğini sağlamak çok önemlidir. Tüp bebek denemesinde kullanacağımız embriyonun kaliteli olması çok önemlidir. Tüp bebek süreci tamamen bir takım işidir. Laboratuvar çalışması da bu işin kalbidir.

GEÇİRİLEN CERRAHİ VE ENFEKSİYONLAR TÜPLERİ ETKİLEYEBİLİR

Tüplerle ilgili kadınlarda ne tür problemler olabilir. Bunların kısırlığa, üreme sağlığına ne gibi olumsuz etkileri vardır?
Tüpler bu süreçte önemli role sahiptir. Çünkü bizim gözle bile göremediğimiz bir yumurtayı, yumurtalığın üzerinden alıp, spermle birleştiriyor ve oluşan embriyoyu rahim içerisine taşıyor. Dolayısıyla bu süreçte tüplerin düzgün çalışıyor olması çok önemlidir. Bu süreçte bir sıkıntı olup olmadığı anlamak için ilk olarak rahim filmi çekilir. Bu işlem tüplerin açık olup olmadığını anlamak içindir. Tüplerde tıkanıklığın farklı sebepleri olabilir. Örneğin; doğuştan gelen rahim şekil bozuklukları, cerrahiler, geçirilen enfeksiyonlar sebep olabilir. Bir akciğer enfeksiyonu bile tüpleri etkilemiş olabilir. Eğer tüpler zarar görmüşse görevlerini yapamazlar ve kadın hamile kalamaz. Tüplerin doğal ortamını bozan her şey yapışıklıklara neden olabilir.

LAPAROSKOPİ NEDİR?

Laparoskopi nedir? Hangi durumlarda kullanılır?
Kadın üreme sağlığı için laparoskopi ilk çıktığı zaman, kişinin neden hamile kalamadığını anlamak için kullanılan bir yardımcı teknikti. Ama zamanla laparoskopi, problemin saptanmasından sonra tedavi için de kullanılan bir yöntem oldu. Örneğin; yumurtalıkta kistler varsa ve bunların hamile kalmayı etkilediği düşünülüyorsa kistler alınabiliyor. Tüplerde problem varsa özellikle hidrosalpenks durumlarında, o tüplerin içinde biriken sıvı rahmin içerisine gittiği için bebeğin yerleşmesini engeller. Bu konuda da laparoskopiden faydalanabiliyoruz. Ancak herkese laparoskopi yapılmaz. Bu teknik, gerektiğinde uygulanmalıdır. Ultrasonda görülen miyom, tüpte kist ya da rahim filminde bir problem varsa kullanılabilir.

Laparoskopik cerrahi nasıl yapılıyor?
Eskiden açık cerrahi ile karın kesilirdi ve bir kadının ameliyat olduktan sonra normal hayatına dönmesi neredeyse 1 ay sürerdi. Şimdi laparoskopi ile karın kesilmiyor ve küçük deliklerden ameliyat yapılıyor. Ve bu deliklerden açık ameliyat yaparken ne yapıyorsak aynısını yapabiliyoruz. Tedavi konusunda bir eksiklik asla olmuyor. Tam tersi karın kesilmediği için duruma göre aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilebiliyor. Kişi cerrahiden 2-3 gün sonra da işine dönebilir duruma geliyor. İz kalmaması da önemli bir kozmetik avantajdır.

LAPAROSKOPİK CERRAHİ VE TÜP BEBEK TEDAVİSİ

Her vaka tüp bebeğe gidiyor mu? Tüp bebek tedavisine gerek kalmadan da çocuk sahibi olunabiliyor mu?
Her hastaya direkt tüp bebek tedavisi yapmak doğru değildir. Problem belirlenmeli ve ona göre tedavi sağlanmalıdır. Bunun için öncelikle tüplerin değerlendirilmesi için ultrason yapılmalı ve rahim filmi istenmelidir. Örneğin belki tüplerinde bir problem vardır ve tüpler tedavi edildiğinde kendiliğinden hamile kalabilir. Ya da miyomların alınması ile kişi hamile kalabilir.

Tüp bebek tedavisi kimlere önerilir?
Sperm sayısı özellikle 5 milyonun altında olan yani çok düşük, iki tüpü tıkalı olan çiftelere kesinlikle önerilir. Bu çiftlerin bebek sahibi olabilmesi için başka bir ihtimal yoktur ve tek tedavi seçeneği tüp bebektir.

Tüp bebek tedavisinde Türkiye, dünyada nerede? Daha çok hangi ülkelerden hastalar tüp bebek tedavisi için Türkiye’ye geliyor?
Türkiye, tüp bebekte dünyanın en iyi ülkelerinden bir tanesidir. Özellikle Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkeleri, Suriye, Irak ve İran’dan Türkiye’ye hastalar gelebiliyor. Avrupa’dan da hastalar geliyor. Almanya, Hollanda, Avusturya gibi ülkelerden de hastalar gelebiliyor. Çünkü bütün dünya ülkelerine göre burada hizmet sektörü biraz daha ucuz ve oldukça başarılıdır.

Tüp bebek tedavisinde son gelişmeler neler? Tüp bebekte iki deneme arasında ne kadarlık bir zaman olması gerekiyor ve bir çift tüp bebeği kaç kere deneyebilir?
Tüp bebekte laboratuvar şartları, laboratuvardaki işlemler ve dondurma teknolojisi konusunda önemli gelişmeler var. Özellikle dondurma teknolojisi tüp bebeğin en önemli başarı faktörlerinden bir tanesidir. Dolayısıyla şu anda bir yumurtası bir spermi olan bir çift tüp bebek tedavisi yapabilir. Önemli olan kadının yaşının 45’i geçmemesidir. Yaş bizim için çok önemli. Yumurta sayısı da ikinci önemli faktördür. Tüp bebek deneme arasındaki zaman kişiye göre değişir. Aynı şekilde bir çiftin tüp bebeği kaç kez deneyebileceği de kendi durumuna göre değişir. Örneğin bazı hastalardan bir denemede 50 yumurta çıkar; çünkü kadının yumurtalık rezervi buna müsaittir. Bazı hastalardan da bir tane çıkar. 1 yumurtayı çıkartanla 50 yumurtayı çıkartan hastanın deneme süresi farklı olur. Mümkün olduğu kadar hastanın sabırlı olması ve doktoru ile iletişimde olarak denemelere devam etmesi gerekir. Yumurtası çok olan bir hasta ise zaten tek seferde bir sürü yumurtası olduğu için bir sürü embriyosu da olacaktır. Deneme yapabilir. Eğer yumurta toplanacaksa yumurtası çok olan hastalarda denemelerin arasında 2-3 ay olması gerekir. Ama az yumurtası yani 1-2 yumurtası olanlarda her ay denenebilir.