Kalbe Zarar Veren Diyetler

Yüksek protein diyeti ile beslenme kalp sağlığını nasıl etkiler? Diyetlerin kalbe nasıl bir zararı vardır? Enerji içeceklerinin kalp sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir? Aşırı kafeinli içecekler tüketen kişilerin özellikle de kalp hastalarının bu içeceklere nasıl yaklaşması gerekir? Kalpte ritim bozukluğu nedir? Tipleri var mıdır? Kalbin elektrik sisteminde bir bozukluğa neden olup ritim bozukluğu yapan risk faktörleri nelerdir? Ritim bozukluğu olan kişilerin tedavisinde ne tür yöntemler vardır?

Memorial Ankara Hastanesi Kardiyoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ali Oto beslenmedeki yanlışları ve sağlığımıza etkilerini Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

TEK BESİNE DAYALI DİYETLER

. Yüksek protein diyeti ile beslenme kalp sağlığını nasıl etkiler?
“Şişmanlık günümüzde belki de dünyanın en önemli ve en yaygın sağlık sorunlarından biridir. Çünkü çığ gibi büyümektedir. Kilo verme her zaman çok kolay olmadığı için büyülü bir dokunuş, hızlı bir çözüm arayışı söz konusudur. Tek besinle yapılan diyetler bu tür arayışların başında gelmektedir. Bu diyetlere fed diyetleri denir. Tipik özellikleri mucizevi bir çözüm olduklarını iddia etmeleridir. İkincisi tek besin öğesine dayalı olmalarıdır. Sadece protein, sadece limonata, sadece çorba gibi tek besin türünün tüketilmesi şeklinde uygulanır. Üçüncü önemli özellikleri de bilimsel bir temellerinin olmamasıdır. Genellikle bir kişinin tesadüfen bulduğu, denediği ve kendisine yararlı geldiği bir şeyi paylaşması esasına dayanır.

Dünyada çok yaygın olarak öne sürülen 20 kadar diyet vardır. İnternete de bakılırsa bunlar uygulanmaması gereken 20 diyet diye geçer. Çünkü hiçbir bilimsel temelleri yoktur. Uygulandığında ise bazıları kısa sürede kilo kaybına neden olur. Ama bu sağlıklı bir kilo kaybı değildir. Sürdürülebilir olmadığı için de misliyle insanlar kiloları geri alır. Dukan diyeti, Atkins 1-2-3 diyetleri bunlara örnektir. Dukan, bu diyeti ile İngiltere’den ceza almış, meslekten uzaklaştırılmıştır. Bu tarz diyetlerden özellikle kaçınılması gerekir.”

‘‘YÜKSEK PROTEİNLİ DİYETLER KALPTE RİTİM BOZUKLUKLARINA NEDEN OLUR’’

. Bu diyetlerin kalbe nasıl bir zararı oluyor?
“Sağlıklı beslenmenin genel bir yapısı vardır. İnsan vücudu bütün besinlerden dengeli bir şekilde yararlanmalıdır. Tek tür besin alındığında diğer besinlerin yoksunluğu çekilir. Buna bağlı olarak da vücuttaki bütün sistemler etkilenir. Ama yüksek proteinli diyetler en çok vücutta önemli elektrolit kayıplarına yol açar. Potasyumun düşük olması, kalsiyum dengesinin bozulması gibi etkileri olur. Kalpte ciddi ritim bozukluklarını ortaya çıkarır. Ciddiye alınması gereken bir konudur. Ani ölüme kadar gidebilecek değişiklikler söz konusu olabilir. Sporcu veya egzersiz yapan, vücut geliştirme ile uğraşan gençlerin kullandığı protein tozları da bu duruma neden olabilir. Likit, sıvı yüksek protein içeren bir takım içecekler de sporda performansı arttırmak veya kas yapmak amacı ile kullanılır. Ama aynı tehlike bu tür maddelerde de geçerlidir. Spor yaparken protein gereksinimi bir miktar artabilir. Ancak bunu doğal olarak, besin dengesini biraz değiştirerek yapmaları gerekir. Kişi protein dozunu yüksek miktarda aldığında bu tehlikelere de açık hale gelir. Son derece tehlikelidir.”

Prof. Dr. Ali Oto

‘‘ENERJİ İÇECEKLERİ AKOLLE TÜKETİLMEMELİ’’

. Enerji içeceklerinin kalp sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir?
“Günümüzün önemli sorunlarından biri de enerji içecekleridir. Biraz uyanık durmak ya da dikkatimizi arttırmak için belli miktarlarda zaman zaman kafein alırız. Bir bardak çay, kahve sosyal alışkanlıklarımızdandır. Aşırı tüketildiğinde, örneğin çok çay içildiğinde çarpıntı hissedilir. Çaydaki kafein miktarı, iki-üç çay bardağı bile içilse çok büyük bir düzeye ulaşmaz. Bunu bir defada tüketmek yerine gün içerisine yaymak gerekir. Enerji içeceklerinde de çok yüksek oranda kafein vardır. Bu da kişiyi daha uyanık hale getirir. Kafeinin miktarı arttırıldıkça kalpte ritim bozukluklarına yol açma olasılığı da yükselir. Bunun en tehlikelisi alkolle birlikte tüketimidir. Alkolle birlikte alındığında tablo tamamen değişir. Normalde alkol kullanımında kişi alkolü hissederken, alkolü enerji içecekleriyle birlikte aldıklarında ne kadar alkol aldıklarının farkına varmaz. İkisi bir araya geldiğinde hayati tehlike doğurabilecek derecede ritim bozukluklarına neden olabilir.”

. Aşırı kafeinli içecekler tüketen kişilerin özellikle de kalp hastalarının bu içeceklere nasıl yaklaşması gerekir?
“Enerji içeceği olarak satılan içeceklerden uzak durulmalıdır. Alkolle birlikte kesinlikle kullanılmamalıdır. Eğlence yerlerinde ciddi bir şekilde teşvik edilmektedir. En önemli nedenlerinden bir tanesi de alkole dayanıklılığı arttırdığı için alkol alınmıyormuş izlenimi vermesidir. Spor yapan gençlerin protein tozlarından uzak durmaları gerekir. Egzersiz ve spor sağlıklı beslenerek yapılmalıdır.”

‘‘RİTİM BOZUKLUĞU BAZEN ÇARPINTI ŞEKLİNDE HİSSEDİLİR’’

. Kalpte ritim bozukluğu nedir? Tipleri var mıdır?
“Kalbin bir elektrik şebekesi vardır. Sağ kulakçıkla üst ana damarın birleştiği noktada, pirinç büyüklüğünde bir alandan çıkan uyarı, kulakçıklarla karıncıklar arasındaki bir ara istasyona gelir ve karıncıklara elektrik şebekesi şeklinde yayılır. Elektrik şebekesi üzerinde kulakçıklarda ve karıncıklarda ortaya çıkabilecek her türlü elektrik arızası ritim bozukluğuna neden olabilir. Bu ritim bozukluğunu bazen kişi çarpıntı şeklinde hisseder. Kalp atışlarında bir düzensizlik, duraklama ya da hızlı hızlı atma olur. Bazen de hızlı ve düzensiz atma, bazen çok yavaş atma ya da birden bire bayılma şeklinde kendisini gösterebilir. Hiçbir belirti de vermeyebilir. Elektrik düzeneği içerisinde arızalar bu şekillerdedir. Bazı kişilerde ise doğuştan olan kısa devreler olur. Elektrik şebekesindeki kısa devreler zaman zaman açılarak ya da sürekli açık kalarak çarpıntılara döngüler yaparak neden olabilir. Bu değişik bir durumdur.’’

‘‘STRES VE UYKUSUZLUK, KALBİN ÇALIŞMA HIZINI YÜKSELTİR’’

. Kalbin elektrik sisteminde bir bozukluğa neden olup ritim bozukluğu yapan risk faktörleri nelerdir?
“Doğuştan olan bazı yapısal değişiklikler vardır. Kısa devreler veya elektrik şebekesinde atlamalar olabilir. Doğuştan hücre düzeyinde bazı genetik problemler de görülür. Bunlar bazen hayati önemi olan ritim bozukluklarına yol açar. Zaman içerisinde basit bir viral hastalık bir yerde hasara neden olur. Damar sertliğine bağlı rahatsızlıklarda, damarın tıkanması ile veya kalp krizi sonrası düzen bozulabilir. Bazen de bazı ilaçlara bağlı oluşabilir. Hiç bilinmeyen bir nedenle bir noktadan anarşik bir ateşleme ile çarpıntı oluşur. Stres veya uykusuzluk, kalbin çalışma hızını bazen yükseltebilir. Bazen de bahsettiğimiz zemin hastada varsa bu çarpıntıları kolaylaştırabilir.”

. Ritim bozukluğu olan kişilerin tedavisinde ne tür yöntemler vardır?
“Çok basitse eğer ‘Stresten uzak durun, çay-kahve içmeyin, enerji içeceği içmeyin’ denilerek çözümlenir. Bazen ritim kontrolü yapan ilaç verilir. Eğer bunlarla kontrol altına alınamazsa, kısa devreler bilgisayarla tespit edilerek oralara noktasal radyo dalgaları gönderilir ya da noktasal olarak dondurulur. Bilgisayar yardımıyla kalbin üç boyutlu haritası çıkarılarak çarpıklığın nerden çıktığı, nereye yayıldığı görülebilmektedir.”