Kalça ve Diz Protezi Ameliyatları

Protez cerrahisi nedir? En çok hangi eklemlere protez uygulanır? Protez çeşitleri nelerdir? Hastaya ne tür bir protez uygulanacağına nasıl karar verilir? Her yaşta protez cerrahisi uygulanabilir mi? Uygulanamayacak hasta grubu var mıdır? Uygulanan protezin bir ömrü var mıdır? Protez cerrahisinin başarısını etkileyen faktörler nelerdir? Protez cerrahisi sonrası hasta ne tür sorunlarla karşılaşabilir?

Medical Park İzmir Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Ekin, kalça ve diz protezi cerrahisini Sağlığım İçin Herşey’de anlattı

EN ÇOK HANGİ EKLEMLERE UYGULANIYOR?

. Protez cerrahisi nedir?
‘‘Protez cerrahisi, eklem yüzeyi bozulmuş olan eklemlerin tekrar kullanılabilmesi için bu yüzeylerin suni materyalle kaplanması sonucu yapılan cerrahi uygulamalardır. Böylece hastanın ağrısı azaltılıp tekrar hareketli hale getirilmesi planlanır.’’

. Sıklıkla hangi eklemlere protez uygulanır?
‘‘Protez uygulamalarının ilk başladığı eklem, kalça eklemidir. Daha sonra zaman içerisinde diz, omuz, ayak bileği ve diğer eklemlerde protez uygulamalarına başlanmıştır.’’

. Protez çeşitleri nelerdir? Hastaya ne tür bir protez uygulanacağına nasıl karar verilir?
‘‘Protez çeşitleri genelde titanyum metalinden üretilmiştir. Bu materyalin haricinde sentetik plastik benzeri materyaller de kullanılmaktadır. Ne tür bir protez uygulanacağına hastanın mevcut sorunu ayrıntılı olarak tanımlandıktan sonra karar verilir.’’

İKİ DİZE DE AYNI ANDA UYGULANABİLİR Mİ?

. Diz ve kalça protezlerinde, örneğin iki dize aynı anda ya da iki kalçaya aynı anda iki protez uygulanabilir mi?
‘‘İki dize ya da iki kalçaya aynı anda protez uygulanabilir. Kalça eklemine bu uygulamanın yapılması oldukça uzun süre almaktadır. Bu nedenle genelde bu uygulama yapılırken arada belirli bir süre konarak uygulamanın yapılması daha uygundur. Ancak diz cerrahisinde tek diz uygulaması ile iki dize protez uygulaması arasındaki risk seviyesi yapılan çalışmalarda aynı düzeyde olarak tanımlanmıştır. Bu nedenle hastalara eğer iki dizinde de benzer sorunlar mevcutsa tek seansta iki dize de protez uygulaması yapılmaktadır.’’

Prof. Dr. Ahmet Ekin

GENELDE 50-60 YAŞ ÜZERİNDEKİ HASTALARA YAPILIYOR

. Her yaşta protez cerrahisi uygulanabilir mi? Uygulanamayacak hasta grubu var mıdır?
‘‘Protez cerrahisi bozulmuş, eskimiş veya geçirilmiş olan birtakım hastalık ve travmalara bağlı yüzeyde ciddi sıkıntıları olan hastalara uygulanır. Bu nedenle bu tür hasta grubu genelde 50-60 yaş üzerinde olan hastalardır. Ancak daha genç yaşlarda eklemin tamamen bozulması halinde protez uygulamaları çok zorunlu hallerde yapılmaktadır. Özellikle kalça çıkığı nedeniyle kalça ekleminde meydana gelmiş olan yüzey bozukluklarına bağlı hastanın hareket etmesi zorlaştığı taktirde kalça protezleri uygulaması dikkatli bir şekilde hasta değerlendirildikten sonra yapılabilmektedir. Diz protezi uygulamalarında da genelde 60 yaşın altına inmemeye çalışılır. 60 yaş üzerinde yapılan uygulamalarda hastanın genel durumu ayrıntılı bir şekilde değerlendirilerek uygulamanın mutlaka bu değerlendirme sonrasında yapılması gerekir.’’

PROTEZİN ÖMRÜ 20-25 YIL

. Uygulanan protezin bir ömrü var mıdır?
‘‘Uygulanan protezlerin belli bir ömrü vardır. Genelde diz ve kalça protezleri için tanımlanmış olan süre 20-25 yıldır. Eğer protezin materyali veya uygulanmış olan ameliyatla ilgili herhangi bir sorun yaşanmadığı taktirde 20-25 yıl olarak tanımlanan bu süre hastanın mevcut kemik doku kalitesinin yüksek olması sistemik sorunlarının ciddi düzeyde az olması halinde daha da uzayabilmektedir.’’

HASTANIN KEMİK YAŞI VE SİSTEMİK SORUNLARININ OLMASI ÖNEMLİ

. Protez cerrahisinin başarısını etkileyen faktörler nelerdir?
‘‘Protez cerrahisinin başarısında hastanın mevcut kemik yapısındaki kalite son derece önemlidir. Çünkü protez bu bölgeye tespit edilir. Bu kemik yapının protezle arasında meydana gelen, bizim osteo-entegrasyon olarak tanımladığımız olayın gerçekleşebilmesi için mutlaka kaliteli bir kemik yaşına sahip olması gerekir. Bununla beraber hastanın sistemik sorunlarının diyabet ve kronik hastalıklar yönünden az olması protez başarısı üzerinde son derece önemli olarak değerlendirilmektedir.’’

PROTEZ CERRAHİSİ SONRASI RİSK VAR MI?

. Protez cerrahisi sonrası hasta ne tür sorunlarla karşılaşabilir?
‘‘Kalça ve diz protezi uygulamaları yanında son yıllarda omuz protezi uygulamaları da son derece yaygınlaşmıştır ve oldukça iyi sonuçlar alınmaktadır. Bu üç protez uygulaması diğer eklemlere göre çok daha yaygın olarak yer almaktadır. Ancak kalça ve diz cerrahisinde özellikle protez uygulamalarında sistemik olarak emboli riski oldukça önemlidir. Bu tür bir sorunun oluşması sistemin gerçekten hastanın yapısal olarak bu olaydan ciddi düzeyde risk altına girmesine neden olmaktadır. Omuz protezi uygulamalarında emboli riski daha azdır. Ancak bütün bunların yanında uygulanan protezin enfeksiyon ile karşı karşıya kalması son derece önemlidir. Bu olmadığı taktirde protezler son derece uzun dayanabilecek şekilde dizayn edilmişlerdir.’’